Eski Filipinler Lideri Duterte, UCM duruşmasına çıktı

Eski Filipinler Devlet Başkanı Rodrigo Duterte, görevde olduğu dönemde tartışmalı "uyuşturucuyla savaş" kampanyası ile ilgili cinayet suçlamaları nedeniyle Manila'da tutuklanmasının ardından Cuma günü video konferans yoluyla Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) yargıçlarının karşısına çıktı.

Lahey'deki duruşmaya bizzat katılmayan 79 yaşındaki lider, tutuklu bulunduğu yakınlardaki bir gözaltı merkezinden video bağlantısı yoluyla katıldı.

Mahkeme Başkanı Hakim Iulia Antoanella Motoc, Duterte'nin kısa süre önce yaptığı uzun uçuş nedeniyle uzaktan katılmasına izin verildiğini açıkladı.

Oturum sırasında ceket giymiş ve kravat takmış olan Duterte, zaman zaman gözlerini kapatarak kulaklıkla duruşmayı dinledi. Adını, doğum tarihini ve yerini teyit etmek için kısa bir süre İngilizce konuştu, ancak savunma yapması istenmedi.

Duterte'nin avukatı Salvador Medialdea müvekkilinin tutuklanmasını eleştirdi.

Medialdea, "Lahey'e apar topar nakledildi," dedi.

"Avukatlar için bu yargısız infazdır. Hukukçu olmayanlar içinse bu saf ve basit bir adam kaçırma."

Medialdea, Duterte'nin Filipinler'de yasal yollara erişiminin engellendiğini ve tutuklamanın siyasi amaçlı olduğunu savundu.

Motoc, savcılığın elindeki delillerin tam bir yargılama için yeterince güçlü olup olmadığını belirlemek üzere 23 Eylül'de bir ön duruşma yapılmasını kararlaştırdı. Dava ilerler ve Duterte suçlu bulunursa, ömür boyu hapis cezasıyla karşı karşıya kalabilir.

Medialdea ayrıca Duterte'nin sağlık sorunları nedeniyle bir hastanede tıbbi gözlem altında olduğunu da belirtti.

Ancak yargıç, mahkemeye katılan doktorun Duterte'nin zihinsel açıdan iyi ve duruşmalar için uygun olduğunu söylediğini belirtti.

Mahkeme dışında protestolar

Hem Duterte yanlısı hem de karşıtı protestocular Cuma günü Lahey'deki mahkemenin önünde toplandı.

İnsan hakları grupları ve kurbanların aileleri Duterte'nin tutuklanmasını devletin cezasızlığına karşı tarihi bir zafer olarak selamladı. Filipinler'in başkentinde yürüyüş düzenleyen aktivistler, Duterte'nin acımasız uyuşturucu savaşındaki baskılarla öldürülen binlerce şüpheli için adalet talep etti.

Diğer gruplar, baskı altında öldürülen şüphelilerin ailelerinin UCM duruşmalarını izleyebilmeleri için büyük ekranlar kurdu.

Bu arada eski başkanın destekçileri, hükümetin siyasi bir rakibini yargı yetkisini tartıştıkları bir mahkemeye teslim etmesini eleştirdi.

Eski başkanın kızı olan Filipinler Başkan Yardımcısı Sara Duterte mahkeme dışında destekçileriyle bir araya geldi. Duruşmanın ardından mahkemenin gözaltı merkezinde babasını ziyaret etmesine izin verildi.

Duterte hakkındaki iddialar

Savcılar Duterte'yi çok sayıda cinayette "dolaylı ortak fail" olmakla suçluyor ve eylemlerinin insanlığa karşı suç teşkil ettiğini iddia ediyor. Suçlamalar, Duterte'nin Kasım 2011'den Mart 2019'a kadar, önce Davao şehrinin belediye başkanı ve daha sonra Filipinler Devlet Başkanı olduğu dönemde işlenen cinayetlere nezaret ettiği iddiasından kaynaklanıyor.

Savcılık, Duterte'nin belediye başkanı olarak Davao Ölüm Mangaları diye adlandırılan ekibi oluşturan polis memurlarına ve diğer "tetikçilere" emirler verdiğini iddia ediyor. Savcılar, Duterte'nin onları uyuşturucu satıcıları da dahil olmak üzere suçluları hedef almaları için yönlendirdiğini ve bazı cinayetler için özel izin verdiğini söylüyor.

Suçlamalara göre, Duterte katilleri işe almak ve finanse etmekle kalmamış, aynı zamanda onlara silah ve diğer kaynakları sağlamış, tüm bunları yaparken de kovuşturmaya karşı koruma sözü vermişti.

Duterte için UCM emri çıkarılmasını talep eden belgede, savcıların davalarını tanık ifadeleri, Duterte'nin konuşmaları, hükümet belgeleri ve video görüntüleri gibi kanıtları kullanarak oluşturdukları belirtiliyor.

Duterte'nin hukuk ekibi ise, Filipinler Devlet Başkanı Ferdinand Marcos Jr. yönetiminin küresel mahkemenin eski lideri gözaltına almasına izin vermemesi gerektiğini, çünkü Filipinler'in artık UCM'ye taraf olmadığını söylüyor.

Duterte'nin eski başkanlık sözcüsü Harry Roque, eski başkanın avukatlarından biri olarak akredite olmak için başvuruda bulunduğunu söyledi. Kabul edilmesi halinde Roque, Duterte'nin Filipinli yetkililer tarafından yasadışı bir şekilde tutuklandığını ve Duterte'nin başkan olduğu dönemde küresel mahkemeden çekilen Filipinler üzerinde UCM'nin yargı yetkisinin bulunmadığını gündeme getirecek.