Maden ve ticaret savaşlarını kızıştırabilecek bir sorun: Bakır kıtlığı

ABD Başkanı Donald Trump'ın Grönland'ı kendi ülkesine bağlamak istemesi ve Ukrayna ile maden anlaşmasını zorlamasıyla nadir toprak elementi yataklarının yakın gelecekte küresel siyasete yön verecek kadar değerli olduğu anlaşıldı.

Ancak uzmanlar nadir toprak elementlerine yönelik ilginin gölgede bıraktığı bir başka maddeye dikkat çekiyor: bakır.

NPR'a konuşan birçok uzman elektronik, kablolama ve hatta tesisatta kullanılan bir diğer hayati metalin kıtlığının da aynı derecede endişe verici olabileceği konusunda uyarıyor.

Bakır binlerce yıldır çıkarılsa da son 20 yılda talebi arttı ve 2020'den bu yana fiyatı da neredeyse yüzde 75 yükseldi.

New Jersey merkezli Thomas Instrumentation'ın CEO'su Cassandra Cummins, aile şirketinin ticari müşteriler için ürettiği devre kartları ve diğer elektronik bileşenlerde kullanılan bakır miktarındaki büyük artışı hesaba katmak zorunda kaldı.

Ancak önemine rağmen, Şili, Peru ve Kongo Demokratik Cumhuriyeti gibi bölgelerdeki dünyanın en büyük bakır madenleri, küresel kıtlık nedeniyle talebi karşılamakta zorlanıyor ve bir yandan da artan çevresel endişelerle karşı karşıya.

Nitekim New Jersey merkezli Thomas Instrumentation'ın CEO'su Cassandra Cummins, aile şirketinin müşteriler için ürettiği devre kartları ve diğer elektronik bileşenlerde kullanılan bakır miktarındaki büyük artışı hesaba katmak zorunda kaldığını söylüyor.

Cummins şirketin kullandığı mikroçiplerin nadir toprak mineralleri içerdiğini, ancak bitmiş bir devre kartının yaklaşık yüzde 90'ının bakır olduğunu dile getirdi.

Öte yandan son yıllarda bakırın artan maliyeti, Thomas Instrumentation müşterileri için bu bitmiş kartların fiyatını önemli ölçüde artırdı. Cummins, "Fiyatları artırmak zorundayız," dedi.

Mevcut madenlerden 2035'de 2024 yılına kıyasla yaklaşık yüzde 15 daha az bakır çıkarılacağı düşünüyor. Ayrıca bakırın kalitesi de giderek düşüyor.

Kaliforniya Üniversitesi, Riverside'dan jeolog Mike McKibben, "Yüksek kaliteli malzemelerin çoğu zaten çıkarılmış durumda," ifadelerini kullandı. NPR'a konuşan McKibben, "Bu yüzden, madenciliği ve işlenmesi daha maliyetli olan, giderek daha düşük kaliteli malzemelerin peşine düşmek zorundayız," diye ekledi.

Ticaret savaşı bakırı da kapsayabilir

Bakırın geri dönüştürülebilir olması tedariği belirli ölçüde kolaylaştırsa da yeterli olmaktan uzak. ABD'deki bakır arzının yalnızca üçte biri geri dönüştürülmüş malzemeden elde ediliyor.

ABD tükettiği bakırın yarısını halihazırda Kanada ve Meksika gibi ülkelerden ithal ediyor. Alüminyum ve çelik gibi bakır da Beyaz Saray'ın ticaret savaşında yerini alabilir.

Geçen ay Trump, Kanada'dan yapılan bakır ithalatına dair soruşturma emri vermişti.

ABD Ticaret Bakanı Howard Lutnick, Trump'ın Kanada'dan gelecek çeliğe ve alüminyuma uygulanan yüzde 25'lik vergiye bakırı da dahil edeceğini doğrulamıştı.