Ελλάδα: Η ανάλυση των φορολογικών μέτρων που εξήγγειλε ο Κυριάκος Μητσοτάκης

Οι παρεμβάσεις για το 2026, με βάση τις εξαγγελίες του πρωθυπουργού της Ελλάδας στη ΔΕΘ, στοχεύουν πρωτίστως στην ενίσχυση του εισοδήματος και τη μείωση των φορολογικών βαρών για το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού. Αυτό αναφέρεται από το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, με την επισήμανση ότι οι κυριότερες παρεμβάσεις περιλαμβάνουν:

(α) τη σημαντική αναμόρφωση της κλίμακας του φόρου εισοδήματος μισθωτών, συνταξιούχων, αγροτών και ελευθέρων επαγγελματιών με έμφαση στη μεσαία τάξη, τις οικογένειες με παιδιά και τους νέους,

(β) το μη συμψηφισμό του 50% της προσωπικής διαφοράς των συνταξιούχων κατά την αύξηση των συντάξεων για το έτος 2026 και κατάργηση του συμψηφισμού της προσωπικής διαφοράς από το 2027,

(γ) παρεμβάσεις στα ειδικά μισθολόγια των ενόπλων δυνάμεων και των σωμάτων ασφαλείας, καθώς και μια σειρά άλλων παρεμβάσεων που αφορούν τις αποδοχές εξωτερικής υπηρεσίας του υπουργείου Εξωτερικών, τη μισθολογική εξέλιξη των μηχανικών και άλλων δημοσίων υπαλλήλων που έχουν πενταετή κύκλο σπουδών, τη θέσπιση αφορολόγητου για το επίδομα βιβλιοθήκης μελών ΔΕΠ και ερευνητών,

(δ) την κατάργηση σταδιακά του ΕΝΦΙΑ για κύριες κατοικίες σε οικισμούς με πληθυσμό έως 1.500 κατοίκους,

(ε) τη μείωση κατά 30% του ΦΠΑ στα νησιά της Περιφέρειας Βόρειου Αιγαίου, του Νομού Έβρου και του νομού Δωδεκανήσων με πληθυσμό έως 20.000 κατοίκους, (στ) την εισαγωγή ενδιάμεσου συντελεστή 25% στο φόρο εισοδήματος από ακίνητα, καθώς και την επέκταση του μέτρου απαλλαγής του φόρου για κενά ακίνητα που θα ενοικιαστούν και το 2026, της απαλλαγής ΦΠΑ στα νέα κτίρια καθώς και του περιορισμού των νέων airbnb στα τρία δημοτικά διαμερίσματα της Αθήνας το 2026 και

(ζ) τη μείωση των τεκμηρίων διαβίωσης κατά 30% για τις κατοικίες και σημαντικές μειώσεις των τεκμηρίων για τα αυτοκίνητα, καθώς και προσαρμογές στο ελάχιστο εισόδημα των ελευθέρων επαγγελματιών για τους οικισμούς έως 1.500 κατοίκους και τις νέες μητέρες.

Το συνολικό κόστος των μέτρων για το 2026, ανέρχεται σε 2,7 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 925 εκατ. ευρώ αφορούν στο κόστος μέτρων που έχουν ανακοινωθεί και 1,76 δισ. ευρώ σε νέα μέτρα. Επιπλέον, ορισμένα από τα νέα μέτρα (αναμόρφωση κλίμακας φορολογίας, μη συμψηφισμός προσωπικής διαφοράς συνταξιούχων, εισαγωγή ενδιάμεσου συντελεστή στη κλίμακα ενοικίων, κατάργηση ΕΝΦΑ για μικρούς οικισμούς, απαλλαγή φόρου ιδρυμάτων) έχουν επιπρόσθετη επίδραση για το 2027, ύψους περίπου 700 εκατ. ευρώ. Πέραν των ανωτέρω μέτρων, τον Απρίλιο 2026 θα αυξηθεί περαιτέρω ο κατώτατος μισθός. Σήμερα ανέρχεται σε 880 ευρώ (από 830 ευρώ πέρυσι) και στόχος είναι να ανέλθει σε 950 ευρώ τον Απρίλιο 2027. Η συνολική αύξηση από το 2021 που ο κατώτατος ανέρχονταν στα 650 ευρώ ανέρχεται σε 35,4%. Η αύξηση του κατώτατου μισθού επιφέρει και αύξηση στο επίδομα ανεργίας, στο επίδομα μητρότητας, στα επιδόματα τριετιών, στην αμοιβή των υπερωριών, και άλλων. Επιπλέον ο βασικός μισθός των δημοσίων υπαλλήλων θα αναπροσαρμοστεί οριζοντίως τον Απρίλιο 2026 αναλογικά με την αύξηση του κατώτατου μισθού.

Επιπλέον υιοθετούνται οι ακόλουθες παρεμβάσεις:

(α) Επεκτείνεται και για το 2026 ο περιορισμός λειτουργίας νέων βραχυχρόνιων μισθώσεων στα τρία δημοτικά διαμερίσματα της Αθήνας.

(β) Θεσπίζονται υπερεκπτώσεις επενδυτικών δαπανών 100% σε στρατηγικούς τομείς άμυνας και κατασκευής οχημάτων.

(γ) Στις περιπτώσεις συνταξιούχων που εργάζονται, ο υπολογισμός της Εισφοράς Αλληλεγγύης Συνταξιούχων θα γίνεται χωρίς να προσμετράται η προσαύξηση της σύνταξης λόγω της εργασίας του συνταξιούχου.

(δ) Επεκτείνεται το Πρόγραμμα «Μαριέττα Γιαννάκου» μέσω επιπλέον δωρεάς 300 εκατ. ευρώ, σε βάθος τριετίας, από τις τέσσερις συστημικές τράπεζες, η οποία προστίθεται στα 100 εκατομμύρια που έχουν ήδη προσφέρει. Συνεπώς ο συνολικός Προϋπολογισμός του προγράμματος αυξάνεται από τα 350 εκατ. ευρώ στα 650 εκατ. ευρώ εκ των οποίων 400 εκατ. αποτελεί δωρεά των τραπεζών και επιπλέον 250 εκατ. ευρώ είναι η συνεισφορά του Εθνικού Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων. Ο πρώτος κύκλος ουσιαστικών έργων ανακαίνισης και αναβάθμισης, που αφορά 431 σχολικές μονάδες, βρίσκεται υπό ολοκλήρωση και στόχος είναι μέσω του Προγράμματος να υλοποιηθούν έργα συνολικά σε περισσότερες από 2.500 σχολικές μονάδες.

Ανάλυση μέτρων:

Α. Αναμόρφωση φορολογικής κλίμακας εισοδήματος μισθωτών, συνταξιούχων, αγροτών και ελευθέρων επαγγελματιών με έμφαση στη μεσαία τάξη, τις οικογένειες με παιδιά και τους νέους.

Γενικές παρεμβάσεις:

-Μειώνονται κατά 2% οι συντελεστές της κλίμακας από τα 10.000 έως και τα 40.000 ευρώ:

*Για τα 10.000 έως 20.000 ευρώ από 22% σε 20%

*Για τα 20.000 έως τα 30.000 ευρώ από 28% σε 26%

*Για τα 30.000 έως τα 40.000 ευρώ από 36% σε 34%

*Εισάγεται ενδιάμεσος συντελεστής από τα 40.000 έως τα 60.000 ευρώ 39%, ενώ ο συντελεστής 44% θα ισχύει για εισοδήματα άνω των 60.000 ευρώ.

Επιπλέον παρεμβάσεις για οικογένειες με παιδιά:

Ο συντελεστής από τα 10.000 έως τα 20.000 που πλέον θα ανέρχεται σε 20% για φορολογούμενους χωρίς τέκνα, μειώνεται περεταίρω αναλόγως του αριθμού των τέκνων και ακόμη περισσότερο για τους τρίτεκνους σε:

-18% για φορολογούμενους με 1 εξαρτώμενο τέκνο

-16% για φορολογούμενους με 2 εξαρτώμενα τέκνα

-9% για φορολογούμενους με τρία εξαρτώμενα τέκνα

-Οι συντελεστές από 0 έως 20.000 ευρώ μηδενίζονται για φορολογούμενους με τέσσερα ή περισσότερα εξαρτώμενα τέκνα.

Ο συντελεστής από 20.000 έως 30.000 ευρώ που πλέον θα ανέρχεται σε 26% για φορολογούμενους χωρίς τέκνα, μειώνεται επίσης κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες για κάθε τέκνο:

*24% για φορολογούμενους με 1 εξαρτώμενο τέκνο

*22% για φορολογούμενους με 2 εξαρτώμενα τέκνα

*20% για φορολογούμενους με τρία εξαρτώμενα τέκνα

*18% για φορολογούμενους με τέσσερα εξαρτώμενα τέκνα

*16% για φορολογούμενους με πέντε εξαρτώμενα τέκνα κτλ.

Επιπλέον παρεμβάσεις για νέους:

-Για τους νέους έως 25 ετών oι συντελεστές από 0 έως 20.000 ευρώ μηδενίζονται.

-Για τους νέους 26 έως 30 ετών ο συντελεστής από τα 10.000 έως τα 20.000 θα ανέρχεται σε 9%.

Οι ανωτέρω παρεμβάσεις θα εφαρμοστούν από το φορολογικό έτος 2026 και (α) οι μισθωτοί και συνταξιούχοι θα δουν την ωφέλεια από την μισθοδοσία του Ιανουαρίου 2026 με την αύξηση στις μηνιαίες καθαρές απολαβές τους καθώς ο φόρος παρακρατείται, (β) οι ατομικές επιχειρήσεις και οι αγρότες θα δουν την ωφέλεια με την υποβολή των δηλώσεων του φορολογικού έτους 2026 κατά τον Μάρτιο 2027. Συνολικά ωφελούνται περίπου 4 εκατ. φορολογούμενοι που σήμερα υπόκεινται με βάση τα εισοδήματά τους σε φόρο εισοδήματος.

Το δημοσιονομικό κόστος εκτιμάται σε 1,2 δισ. ευρώ το 2026, σε 1,6 δισ. ευρώ το 2027 και σε 1,53 δισ. ευρώ για τα έτη 2028 και επόμενα

Ενδεικτικά παραδείγματα

-Ένας νέος 25 ετών που εργάζεται στο χώρο της εστίασης και λαμβάνει καθαρές μηνιαίες αποδοχές 1.250 ευρώ το μήνα, θα έχει μείωση φόρου 2.480 ευρώ, που ισοδυναμεί με σχεδόν 2 μισθούς.

-Ένας πολύτεκνος, με μηνιαίο καθαρό μισθό 1.800 ευρώ, θα έχει μείωση φόρου 4.100 ευρώ, που ισοδυναμεί με σχεδόν 2,3 μισθούς.

-Ένας νέος ελεύθερος επαγγελματίας 30 ετών, χωρίς τέκνα, που έχει ετήσιο φορολογητέο εισόδημα 20.000 θα έχει μείωση φόρου 1.300 ευρώ, δηλαδή σχεδόν ένα καθαρό μισθό.

-Ένας μισθωτός με 2 τέκνα και ετήσιο φορολογητέο εισόδημα 30.000 ευρώ (1.776 ευρώ καθαρά), θα έχει μείωση φόρου 1.200 ευρώ, που ισοδυναμεί με τα δύο τρίτα ενός καθαρού μισθού.

-Ένας τρίτεκνος, με καθαρό μισθό 1.291 ευρώ, θα έχει μείωση φόρου 1.300 ευρώ, δηλαδή περίπου ένα μισθό.

-Ένα στέλεχος επιχείρησης, χωρίς τέκνα, με φορολογητέο εισόδημα 50.000 ευρώ και καθαρό εισόδημα 2.580 ευρώ, θα έχει μείωση φόρου 1.100 ευρώ.

Β. Αυξήσεις αποδοχών συνταξιούχων

B.1 Μέτρα που έχουν εφαρμοστεί έως σήμερα

-Αύξηση των συντάξεων βάση ΑΕΠ και πληθωρισμού κατά 7,75% το 2023, 3% το 2024 και 2,4% το 2025. Σωρευτική αύξηση 2023- 2025 13,6%, με συνολικό ετήσιο κόστος 1,9 δισ. ευρώ.

-Κατάργηση της μείωσης του 30% επί των συντάξεων των απασχολούμενων συνταξιούχων από το 2024.

-Αναπροσαρμογή των ορίων της Εισφοράς Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (ΕΑΣ) ετησίως, έτσι ώστε να αυξάνεται ετησίως το κατώφλι κάθε κλιμακίου ανάλογα με το ετήσιο ποσοστό αύξησης των συντάξεων από το 2025, έτσι ώστε και οι συνταξιούχοι που υπόκεινται σε ΕΑΣ να λαμβάνουν ετησίως το πλήρες ποσό της αύξησης.

-Επέκταση απαλλαγής φαρμακευτικής δαπάνης στους χαμηλοσυνταξιούχους από το 2025.

-Κοινωνική ενίσχυση ύψους 250 ευρώ κάθε Νοέμβριο σε συνταξιούχους άνω των 65 ετών με ετήσιο οικογενειακό εισόδημα έως 14.000 ευρώ για άγαμους και έως 26.000 ευρώ για έγγαμους/ΜΣΣ, καθώς και των ανασφάλιστων υπερήλικων και όλων των ατόμων με αναπηρία, με ετήσιο κόστος 360 εκατ. ευρώ.

B2. Νέα μέτρα για τους συνταξιούχους

Πέρα από την ωφέλεια που θα δουν οι συνταξιούχοι από τον Ιανουάριο 2026 με την αναμόρφωση της κλίμακας φορολογίας εισοδήματος και την ενίσχυση των 250 ευρώ κάθε Νοέμβριο, από τον Ιανουάριο 2026, εφαρμόζονται αυξήσεις με δημοσιονομικό κόστος 542 εκατ. ευρώ:

-Αυξάνονται περεταίρω οι συντάξεις βάση πληθωρισμού και ΑΕΠ. Με τις παρούσες μακροοικονομικές προβλέψεις η αύξηση υπολογίζεται με τα σημερινά δεδομένα σε 2,35% και το δημοσιονομικό κόστος σε 467 εκατ. ευρώ.

-Στις περιπτώσεις συνταξιούχων που εργάζονται ο υπολογισμός της Εισφοράς Αλληλεγγύης Συνταξιούχων θα γίνεται χωρίς να προσμετράται η προσαύξηση της σύνταξης λόγω της εργασίας του συνταξιούχου.

-Από τον Ιανουάριο 2026 και σε μόνιμη βάση όλοι οι συνταξιούχοι θα λαμβάνουν αύξηση βάση πληθωρισμού και ΑΕΠ καθώς δεν θα συμψηφίζεται το 50% της προσωπικής διαφοράς με την αύξηση της σύνταξης, ενώ από τον Ιανουάριο του 2027 καταργείται πλήρως ο συμψηφισμός της προσωπικής διαφοράς με την αύξηση της σύνταξης. Το δημοσιονομικό κόστος εκτιμάται σε 75 εκατ. ευρώ για το 2026, αυξανόμενο κατά επιπλέον 135 εκατ. ευρώ το 2027, 113 εκατ. ευρώ το 2028, 106 εκατ. ευρώ το 2029 κτλ. 'Αμεσα ωφελούμενοι είναι περίπου 671.000 συνταξιούχοι με προσωπική διαφορά.

Ενδεικτικά παραδείγματα:

-Συνταξιούχος με 10.000 ευρώ φορολογητέο εισόδημα και μηνιαίο καθαρό εισόδημα 823 ευρώ θα λάβει 214 ευρώ καθαρά από την αύξηση βάση ΑΕΠ και πληθωρισμού και 250 ευρώ από την ενίσχυση του Νοεμβρίου, σύνολο 464 ευρώ καθαρά. Αν υπόκειται σε προσωπική διαφορά θα λάβει 357 ευρώ καθαρά.

-Συνταξιούχος με 14.000 ευρώ φορολογητέο εισόδημα και μηνιαίο καθαρό εισόδημα 1.080 ευρώ θα λάβει 263 ευρώ καθαρά από την αύξηση βάση ΑΕΠ και πληθωρισμού, 250 ευρώ από την ενίσχυση του Νοεμβρίου και 80 ευρώ μείωση φόρου εισοδήματος, σύνολο 593 ευρώ καθαρά. Αν υπόκειται σε προσωπική διαφορά θα λάβει 462 ευρώ καθαρά.

-Συνταξιούχος με 20.000 ευρώ φορολογητέο εισόδημα και μηνιαίο καθαρό εισόδημα 1460 ευρώ θα λάβει 376 ευρώ καθαρά από την αύξηση βάση ΑΕΠ και πληθωρισμού και 200 ευρώ μείωση φόρου εισοδήματος, σύνολο 576 ευρώ καθαρά. Αν υπόκειται σε προσωπική διαφορά θα λάβει 388 ευρώ καθαρά.

-Συνταξιούχος με 24.000 ευρώ φορολογητέο εισόδημα και μηνιαίο καθαρό εισόδημα 1.693 ευρώ θα λάβει 417 ευρώ καθαρά από την αύξηση βάση ΑΕΠ και πληθωρισμού και 280 ευρώ μείωση φόρου εισοδήματος, σύνολο 697 ευρώ καθαρά. Αν υπόκειται σε προσωπική διαφορά θα λάβει 489 ευρώ καθαρά.