Πορτογαλία: Τι οδήγησε έναν 14χρονο έφηβο να πυροβολήσει μέχρι θανάτου τη μητέρα του

Η Πορτογαλία ακόμη προσπαθεί να ξεπεράσει το σοκ: δύο συνεχόμενες ημέρες, δύο αναφορές για αδικήματα παιδιών κατά γονέων. Πρώτον, η υπόθεση του ειδικού σε θέματα ασφάλειας και τρομοκρατίας José Manuel Anes που μαχαιρώθηκε από την ίδια του την κόρη, τη σεξολόγο Ana Anes. Μόλις μία ημέρα αργότερα, μια δημοτική σύμβουλος του δημοτικού συμβουλίου του Vagos, κοντά στο Aveiro, πυροβολήθηκε από τον 14χρονο γιο της, σε ένα προφανώς σχεδιασμένο και προμελετημένο έγκλημα.

Αρκετά στοιχεία αφήνουν το κοινό άναυδο. Πρώτον, η ηλικία του δράστη, που βρίσκεται ακόμα στην αρχή της εφηβείας του. Δεύτερον, η ψυχρότητα με την οποία σχεδιάστηκε το έγκλημα. Τέλος, η ματαιότητα του κινήτρου του νεαρού για το έγκλημα: η μητέρα του «του γκρίνιαζε πολύ για τις σπουδές του».

Κάπως έτσι έληξε η ζωή της Susana Gravato, 49 ετών, δικηγόρου στην εκπαίδευση, δημοτικής συμβούλου υπεύθυνης για πολλούς σημαντικούς τομείς του δήμου Vagos και μητέρας δύο παιδιών. Ο νεαρός, που αναγνωρίστηκε ως G., χρησιμοποίησε ένα πυροβόλο όπλο που ανήκε στον πατέρα του και φυλασσόταν σε ένα χρηματοκιβώτιο, τον κωδικό του οποίου είχε απομνημονεύσει. Κάλυψε τις κάμερες βιντεοεπιτήρησης έξω από το σπίτι, προσομοίωσε ληστεία ψάχνοντας τα διάφορα δωμάτια και κάλυψε το σώμα της μητέρας του με μια κουβέρτα αφού τη σκότωσε.

Ο νεαρός θα είναι ελεύθερος στα 17 του χρόνια

Είναι η πρώτη φορά που η Πορτογαλική Δικαστική Αστυνομία συναντά ένα έγκλημα αυτού του είδους που διαπράχθηκε από κάποιον τόσο νεαρό. Σε ηλικία κάτω των 16 ετών, ο G. είναι ακαταδίωκτος, δηλαδή δεν μπορεί να εκτίσει ποινή ή να καταδικαστεί σε κανονικό δικαστήριο. Προς το παρόν, ως μέτρο καταναγκασμού, το οικογενειακό δικαστήριο τον έχει τοποθετήσει σε κλειστό εκπαιδευτικό κέντρο. Στη συνέχεια θα παραπεμφθεί στο δικαστήριο ανηλίκων, το οποίο θα τον θέσει σε διαδικασία εκπαιδευτικής επιτροπείας. Το πολύ-πολύ να αναγκαστεί να περάσει τρία χρόνια κλεισμένος σε ένα κέντρο παρόμοιο με εκείνο στο οποίο τοποθετήθηκε ως προληπτικό μέτρο, πράγμα που σημαίνει ότι στα 17 του θα είναι ελεύθερος.

Φυσικά, θα υποβληθεί σε διάφορες ψυχολογικές και ψυχιατρικές εξετάσεις. Κανένας από τους ανθρώπους που βρίσκονται κοντά στην οικογένεια και τους οποίους άκουσαν τα μέσα ενημέρωσης δεν έχει εντοπίσει κάποια περίεργη συμπεριφορά στον G. Το αντίθετο μάλιστα. Ένας πρώην δάσκαλος, που έδωσε συνέντευξη στο Euronews, τον περιγράφει ως «πάντα προσεκτικό, φιλικό και συνεργάσιμο».

Προκύπτουν πολλά ερωτήματα: πρώτον, πώς θα μπορούσε ένας νεαρός άνδρας που περιγράφεται από όλους ως ευγενικός και εξυπηρετικός να διαπράξει μια τόσο ψυχρή και σκληρή πράξη εναντίον της ίδιας του της μητέρας; Για την ψυχολόγο Ana Rita Oliveira, τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά: «Είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσουμε ότι μια συγκεκριμένη κοινωνική εικόνα δεν αποκαλύπτει απαραίτητα την πολυπλοκότητα της προσωπικής, συναισθηματικής και οικογενειακής ζωής σας», λέει στο Euronews. «Το να περιγράφεται κανείς ως ευγενικός και εξυπηρετικός δεν είναι πάντα συνώνυμο της συναισθηματικής σταθερότητας, και αυτή η είδηση είναι αναμφίβολα μια υπενθύμιση των προβλημάτων ψυχικής υγείας που συχνά φαίνονται αόρατα ή των οποίων τα συμπτώματα υποτιμώνται», προσθέτει η ίδια.

«Είναι σημαντικό να εντοπίζουμε τα προειδοποιητικά σημάδια»

Πολλοί σπεύδουν να κατηγορήσουν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή τα βιντεοπαιχνίδια. Αυτή είναι μια πτυχή που πρέπει να ληφθεί υπόψη, όχι μόνο επειδή οι νέοι εξαρτώνται όλο και περισσότερο από τις οθόνες. «Πρόκειται για μια είδηση που μας τρομάζει βαθιά και μας αναγκάζει να κοιτάξουμε προς τα μέσα και να αναρωτηθούμε για τον ρόλο μας ως φροντιστές και για τον τρόπο αντιμετώπισης των προκλήσεων που αντιμετωπίζουμε σήμερα. Μπορούμε να μιλήσουμε για την προσωπική, οικογενειακή και κοινωνική δυναμική αυτού του νεαρού ατόμου, την αυξανόμενη πρόκληση των κοινωνικών δικτύων και την έλλειψη ανοχής στην απογοήτευση, αλλά χωρίς να αξιολογήσουμε την ιστορία της ζωής του και τα διάφορα πλαίσια που τον περιβάλλουν, δεν πρέπει να βγάλουμε οριστικά συμπεράσματα», λέει η Ana Rita Oliveira. «Είναι σημαντικό τα σχολεία, οι οικογένειες και όλοι οι θεσμοί που περιβάλλουν τα παιδιά να είναι κατάλληλα ενημερωμένοι και ευαισθητοποιημένοι ώστε να εντοπίζουν τα προειδοποιητικά σημάδια και να ενεργούν όσο το δυνατόν νωρίτερα», υποστηρίζει η ίδια.

Ένα άλλο ερώτημα είναι τι θα συμβεί στο παιδί όταν επιστρέψει στην κοινωνία μετά το πέρας της παραμονής του στο εκπαιδευτικό κέντρο. «Η αποκατάσταση των οικογενειακών σχέσεων είναι εφικτή, αλλά απαιτεί προθυμία από όλους τους εμπλεκόμενους, χρόνο για την επεξεργασία αυτού του γεγονότος και κατάλληλη υποστήριξη», λέει η Ana Rita Oliveira.

Ένα πράγμα είναι βέβαιο: όσο βρίσκεται στο ίδρυμα και μετά την έξοδό του από αυτό, όπου κι αν πάει να ζήσει, είναι σημαντικό να συνεχιστεί η ψυχολογική υποστήριξη. «Η διαδικασία επανένταξης αυτού του νεαρού ατόμου θα εξαρτηθεί από την ψυχολογική, οικογενειακή και κοινωνική υποστήριξη που θα του παρασχεθεί και το εκπαιδευτικό κέντρο θα είναι μόνο η αρχή. Η εστίαση πρέπει να είναι στη διευκόλυνση της επανένταξής του και όχι στον στιγματισμό ενός ατόμου για το οποίο έχουμε ελάχιστες πληροφορίες», καταλήγει η ψυχολόγος.