Çevrimiçi çocuk istismarına karşı AB hamlesi: Üye ülkeler tartışmalı düzenleme üzerine anlaştı

Çarşamba günü 27 AB ülkesinin Adalet bakanlarını bir araya getiren Konsey toplantısında, AB üye ülkeleri tartışmalı çocuk cinsel istismarı (CSA) koruma yasası — CSA Tüzüğü olarak da bilinir — konusunda ortak bir tutum üzerinde anlaştı.

Amaç, sosyal medya platformlarının internetteki çocuk cinsel istismarı materyallerini sistematik şekilde kaldırmasını sağlamak. Önerilen tedbirler kapsamında “AB Çocuk Cinsel İstismarı Merkezi” adıyla yeni bir Avrupa kurumu oluşturacak ve ulusal yetkililere şirketleri içeriği kaldırmaya veya erişimi engellemeye zorlama yetkisi tanınacak.

Buna rağmen teklif halen oldukça tartışmalı; zira büyük teknoloji şirketlerinin temsilcileri ve veri gizliliği savunucuları, özel mesajların yasa dışı görüntüleri tespit etmek amacıyla taranmasının kitlesel gözetimin önünü açabileceği konusunda uyarıda bulunuyor.

Büyük teknoloji faktörü

Metin 2022’den beri müzakere ediliyordu. Ardı ardına gelen dönem başkanlıkları, yetkililer tarafından verilecek “tespit emirleri”nin son derece bölücü bir konu olması nedeniyle konsensüs sağlamakta zorlandı.

Çekya, İspanya, Belçika, Macaristan ve Polonya başkanlıklarının başarısız girişimlerinden sonra Danimarka bir uzlaşı sağlamayı başardı: yetkililer tarafından özel iletişimin zorunlu taranmasının ve uçtan uca şifreli mesajların taranmasının kaldırılması. Buna karşın Facebook Messenger veya Instagram gibi platformların kendi mesaj taramalarını yapmasına izin verilecek.

Büyük teknoloji sektörü genel olarak bu uzlaşma metnini memnuniyetle karşılarken, Brüksel merkezli lobi grubu CCIA Europe temkinli bir açıklama yaparak, “AB Üye Devletleri çok açık biçimde belirtti: CSA Tüzüğü ancak küçükleri korurken aynı zamanda iletişim gizliliğini — uçtan uca şifrelemeyi de dahil ederek — koruyan gerçek bir denge sağlanırsa ilerleyebilir,” dedi.

CCIA ayrıca bu ilkenin, düzenlemenin nihai versiyonu kabul edilene kadar sürecek müzakerelere yön vermesini umduklarını belirtti.

Kitlesel gözetim endişeleri

Öte yandan, çevrimiçi gizlilik savunucuları hâlâ endişeli.

Eski Korsan Partisi AP üyesi Patrick Breyer, dosyaya karşı uzun süredir kampanya yürüten isimlerden biri, şöyle yazdı: “Konsey’in bugün onayladığı şey bir Truva Atı’dır. ‘Gönüllü’ kitlesel taramayı kalıcı hale getirerek, milyonlarca Avrupalının ABD şirketleri tarafından izinsiz, hataya açık kitlesel gözetimini meşrulaştırıyorlar.”

Şu anda CSA görsellerini çevrimiçi olarak kontrol edecek yapay zekâ sistemi tam olarak işler durumda değil ve yüksek oranda yanlış pozitif üretme riski taşıyor. Almanya Federal Polisi’nin verilerine göre, tüm bildirimlerin yüzde 50’si suç açısından ilgisiz.

Breyer ayrıca, kimlik kartları ya da yüz tanıma sistemleri kullanılarak yaş doğrulama sistemlerinin devreye sokulmasının çevrimiçi mahremiyeti tehlikeye atacağına dikkat çekti.

Çek Cumhuriyeti, Hollanda ve Polonya'nın muhalefetine rağmen Konsey nihayet bir uzlaşmaya vardığına göre, Avrupa Parlamentosu ve Komisyon ile üçlü görüşmeler olarak bilinen müzakereler 2026 yılında başlayabilir.

Bu müzakerelerin, şirketlerin bu tür “gönüllü” taramaları yapmasına imkan tanıyan mevcut E-Gizlilik Tüzüğü’nün zaten ertelenmiş olan sona erme tarihinden önce sonuçlanması gerekiyor.