Ποιες χώρες της ΕΕ κατέχουν τα πρωτεία στην ιδιοκτησία δεύτερης κατοικίας;

Πολλοί ονειρεύονται "ένα κεραμίδι πάνω από το κεφάλι τους", και για την πλειονότητα των Ευρωπαίων το όνειρο αυτό έχει γίνει πραγματικότητα, καθώς το 69% είναι ιδιοκτήτες σπιτιού.

Το ένα τέταρτο των ιδιοκτητών κατέχει ακόμη και δεύτερη κατοικία, σύμφωνα με την τελευταία έκθεση για τις τάσεις της ευρωπαϊκής κατοικίας που δημοσίευσε η διεθνής εταιρεία ακινήτων Re/Max.

Η Βουλγαρία είναι η ευρωπαϊκή χώρα με το μεγαλύτερο ποσοστό ιδιοκτητών κατοικίας που διαθέτουν και δεύτερη κατοικία. Εδώ, σχεδόν το ήμισυ (46%) των ερωτηθέντων διαθέτει δεύτερη κατοικία, ποσοστό σημαντικά υψηλότερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο του 25%.

Γενικότερα, η ιδιοκατοίκηση είναι ισχυρή στη Βουλγαρία, με το 80% των ερωτηθέντων να κατέχει τουλάχιστον ένα ακίνητο, σε σύγκριση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο του 63%.

"Αυτό το υψηλό επίπεδο ιδιοκτησίας ακινήτων συνοδεύεται επίσης από μια γενική ικανοποίηση με την κατάσταση διαβίωσής τους, με το 82% των Βουλγάρων να δηλώνουν ότι είναι ευχαριστημένοι με τις τρέχουσες συνθήκες στέγασης", αναφέρεται στην έκθεση. Σε ολόκληρη την Ευρώπη, το ποσοστό αυτό είναι 76%.

Στη δεύτερη θέση για το μεγαλύτερο ποσοστό ιδιοκτητών κατοικίας με δεύτερο ακίνητο βρίσκεται η Ελλάδα (39%), ακολουθούμενη από την Κροατία (37%).

Στο αντίθετο άκρο του φάσματος βρίσκεται η Ολλανδία, όπου λιγότεροι από ένας στους 10 (8%) ιδιοκτήτες ακινήτων έχουν δεύτερο ακίνητο, παρόλο που το ποσοστό των ερωτηθέντων που βρήκαν τα ακίνητα πολύ ακριβά εδώ ανέρχεται στο 57% - ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά στην Ευρώπη.

"Οι Ολλανδοί δείχνουν μεγαλύτερη προθυμία να μετακομίσουν διεθνώς, με το 29% να εκφράζει την επιθυμία να μετακομίσει στο εξωτερικό για μια πιο προσιτή ζωή, σε σύγκριση με το 24% του ευρωπαϊκού μέσου όρου", σημειώνει η μελέτη.

Στην Ιρλανδία, μόλις το 11% κατέχει δεύτερη κατοικία. Η έκθεση σημειώνει ότι αυτό οφείλεται σε οικονομικούς περιορισμούς. Εδώ, το 71% πιστεύει ότι τα ακίνητα είναι πολύ ακριβά.

"Στην Ιρλανδία, η συνολική κατάσταση της στέγασης εμφανίζεται δύσκολη, με το 18% των ερωτηθέντων να είναι δυσαρεστημένοι με τις τρέχουσες συνθήκες διαβίωσής τους - το υψηλότερο ποσοστό μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών", αναφέρει η έκθεση.

"Ο κύριος παράγοντας αυτής της δυσαρέσκειας είναι η οικονομική προσιτότητα, με σχεδόν τους μισούς (48%) των δυσαρεστημένων ερωτηθέντων να την αναφέρουν ως πρωταρχική ανησυχία", προστίθεται.

Για διακοπές και συνταξιοδότηση

Για πολλούς, η ελκυστικότητα της ιδιοκτησίας δεύτερης κατοικίας τείνει να είναι περισσότερο για αναψυχή παρά για επένδυση.

Σχεδόν οι μισοί από τους ερωτηθέντες με δευτερεύουσα κατοικία τη χρησιμοποιούν ως τόπο διακοπών (44%), ενώ το ένα τέταρτο των ανθρώπων (23%) θα μετακομίσει εκεί όταν συνταξιοδοτηθεί.

Υπάρχουν επίσης πρακτικοί λόγοι για την κατοχή δεύτερης κατοικίας. Σε αυτούς περιλαμβάνεται η εκμίσθωσή της είτε με ετήσιο συμβόλαιο (16%) είτε μέσω πλατφορμών βραχυχρόνιας φιλοξενίας όπως η Airbnb (16%). Άλλοι το συμπεριλαμβάνουν στο επενδυτικό τους χαρτοφυλάκιο (14%) ή το χρησιμοποιούν για να ζουν μεταξύ δύο πόλεων (10%).

Στο 39% των περιπτώσεων σε όλη την Ευρώπη, οι άνθρωποι έχουν δεύτερη κατοικία στην κύρια χώρα διαμονής τους. Όσοι ζουν σε ψυχρότερα κλίματα, όπως η Ιρλανδία (25%), είναι πιο πιθανό να έχουν δεύτερη κατοικία στο εξωτερικό.

Περισσότερο από το ένα δέκατο (13%) του συνόλου των ιδιοκτητών κατοικιών που δεν διαθέτουν επί του παρόντος δευτερεύουσα κατοικία, δηλώνουν ότι είναι πιθανό να αποκτήσουν στο μέλλον.

"Η ελκυστικότητα των δευτερευουσών κατοικιών αντιπροσωπεύει μια επένδυση στον τρόπο ζωής, την οικονομική άνεση και τον ελεύθερο χρόνο", αναφέρεται στην έκθεση. "Και, παρά το πιο δύσκολο οικονομικό κλίμα, η φιλοδοξία να εξασφαλίσουν αυτό το όνειρο παραμένει ισχυρή για πολλούς στην ήπειρο, γεγονός που θα δει τις δευτερεύουσες κατοικίες να συνεχίζουν να διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στις αγορές ακινήτων της Ευρώπης".

Αντιδράσεις κατά της δεύτερης κατοικίας

Ενώ η δεύτερη κατοικία είναι παραδοσιακά συνηθισμένη σε ορισμένες χώρες, ιδίως γύρω από τη Μεσόγειο, η αυξανόμενη ομάδα των επενδυτών υψηλού πλούτου αλλοιώνει ολοένα και περισσότερο την αγορά.

Τα έτη κλειδώματος του COVID (2020-2022) αύξησαν την ιδιοκτησία δεύτερης κατοικίας, καθώς οι άνθρωποι υιοθέτησαν νέους ευέλικτους τρόπους ζωής, με πολλούς να επιδιώκουν να μοιράζουν το χρόνο τους μεταξύ πόλεων και υπαίθρου, για παράδειγμα. Η άνοδος της εξ αποστάσεως εργασίας ενίσχυσε περαιτέρω την τάση αυτή.

Σε όλη την Ευρώπη, η δυσαρέσκεια για την ιδιοκτησία δεύτερης κατοικίας αυξάνεται εν μέσω ανησυχιών σχετικά με την αύξηση των τιμών των ακινήτων, την ύπαρξη πόλεων-φαντασμάτων και τον υπερτουρισμό.

Οι επικριτές έχουν πει ότι σε πολλές χώρες, όταν κάποιος με μεγαλύτερο διαθέσιμο εισόδημα κατέχει ένα ακίνητο σε άλλες τοποθεσίες, αυτό έχει επιζήμιες κοινωνικές συνέπειες για τις τοπικές κοινότητες. Υποστηρίζουν ότι αυτό αυξάνει τη ζήτηση, ωθώντας τεχνητά τα στεγαστικά δάνεια και τις τιμές στα ύψη πάνω από αυτό που μπορεί να αντέξει εργαζόμενος με μέσο μισθό.

Η συνέπεια αυτή επιδεινώνεται όταν το δεύτερο ακίνητο ενοικιάζεται μέσω πλατφορμών βραχυχρόνιας μίσθωσης.

Σε πολλά μέρη, όπως η Βαρκελώνη, η εισροή τουριστών έχει επίσης παρακινήσει τους ιδιοκτήτες να μεετατρέψουν τα ακίνητά τους από τις παραδοσιακές ετήσιες μισθώσεις σε πιο προσοδοφόρες πλατφόρμες βραχυχρόνιας μίσθωσης. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα μικρότερη προσφορά ενοικιαζόμενων ακινήτων και υψηλότερες τιμές.

"Όταν οι δεύτερες κατοικίες είναι άδειες ή κατοικούνται μόνο προσωρινά σε περιοχές με υψηλή ζήτηση, δημιουργούνται φυσικά εντάσεις εάν υπάρχει έλλειψη προσιτών επιλογών για τα νοικοκυριά για τα οποία η κατοικία θα εξυπηρετούσε την κύρια λειτουργία της", δήλωσε στο Euronews η διευθύντρια επικοινωνίας της Housing Europe, Alexandra Latham.

Τέτοια φαινόμενα έχουν δώσει ώθηση σε αυστηρότερους κανονισμούς για τις βραχυχρόνιες ενοικιάσεις διακοπών και στην αύξηση της φορολογίας για τις δεύτερες κατοικίες.

Ορισμένες πόλεις, για παράδειγμα, επιβάλλουν αυστηρότερους περιορισμούς στις βραχυχρόνιες μισθώσεις. Η Βαρκελώνη προχώρησε ένα βήμα παραπέρα και απαγόρευσε τις βραχυχρόνιες μισθώσεις από τον Απρίλιο του 2025. Μέχρι το 2028, οι υπάρχουσες άδειες δεν θα ανανεώνονται.

Εν τω μεταξύ, η Γαλλία, για παράδειγμα, έχει θεσπίσει μια σειρά μέτρων σε ορισμένες περιοχές για τον έλεγχο του αριθμού των δεύτερων κατοικιών για την καταπολέμηση των πλατφορμών ενοικίασης, αλλά και της έλλειψης κατοικιών και της δυσκολίας αγοράς για τους αγοραστές που αγοράζουν για πρώτη φορά.