Πώς η Ουγγαρία επιχειρεί να «ξεπαγώσει» κοινοτικούς πόρους από το Ταμείο Συνοχής της ΕΕ

Ομάδα ευρωβουλευτών επιχειρεί να κλείσει το «παράθυρο», που ανοίγει η Ενδιάμεση Αξιολόγηση των Ταμείων Συνοχής της ΕΕ, για το «ξεπάγωμα» κοινοτικών κονδυλίων προς την Ουγγαρία.

Η Ενδιάμεση Αξιολόγηση αποσκοπεί στην ανακατανομή των κονδυλίων που δεν είχαν χρησιμοποιηθεί προηγουμένως σε τομείς όπως η άμυνα.

Εκφράζονται φόβοι ότι η κυβέρνηση Όρμπαν θα μπορούσε, εκμεταλλευόμενη αυτή την ευκαιρία, να "ξεπαγώσει" ορισμένα από τα ποσά που έχει μπλοκάρει η Επιτροπή, χωρίς να πληροί τους όρους που έχει θέσει η ΕΕ, όπως η αποκατάσταση της ακαδημαϊκής ελευθερίας ή ο σεβασμός των δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ.

Η Ουγγαρία έχει ήδη αιτηθεί την ανακατανομή των κονδυλίων του Ταμείου Συνοχής

Ο Γερμανός ευρωβουλευτής των Πρασίνων Daniel Freund δήλωσε στο Euronews ότι η ουγγρική κυβέρνηση έχει ήδη λάβει 160 εκατ. ευρώ από κεφάλαια που είχαν προηγουμένως δεσμευτεί και επιχειρεί να αποσπάσει ακόμα 600 εκατ. ευρώ.

"Ο Όρμπαν παίζει για άλλη μια φορά παιχνίδια. Προσπαθεί να μεταφέρει χρήματα από τα παγωμένα κονδύλια σε πόρους που είναι ακόμη στη διάθεσή του. Μέχρι η Ουγγαρία να αποκαταστήσει το κράτος δικαίου, δεν πρέπει να αποδεσμευτεί ούτε ένα σεντ. Αν δεν καταφέρουμε να το σταματήσουμε αυτό, ο Όρμπαν μπορεί να "ξεπαγώσει" μέχρι και 1,68 δισ. ευρώ. Η Επιτροπή δεν πρέπει να το επιτρέψει", δήλωσε ο Freund.

Το Euronews δεν ήταν σε θέση να επαληθεύσει τον ισχυρισμό ότι 160 εκατομμύρια ευρώ από τα δεσμευμένα κεφάλαια έχουν καταβληθεί στην Ουγγαρία. Η Επιτροπή δεν σχολίασε το αίτημα της Ουγγαρίας για το ξεπάγωμα ποσού 600 εκατομμυρίων ευρώ.

"Καλούμε τα κράτη μέλη να προσαρμόσουν και να τροποποιήσουν τα προγράμματα συνοχής τους για να τα προσαρμόσουν στις νέες προτεραιότητες της Επιτροπής. Πρόκειται για μια διαδικασία που βρίσκεται σε εξέλιξη. Όπως και άλλα κράτη μέλη η Ουγγαρία, συμμετέχει σε αυτή τη διαδικασία αλλά δεδομένου ότι δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμη, δεν μπορώ να επιβεβαιώσω αριθμούς ή ποσά. Θα πρέπει να ολοκληρωθεί τους επόμενους μήνες", δήλωσε ο εκπρόσωπος της Επιτροπής Maciej Berestecki, προσθέτοντας ότι οποιαδήποτε τέτοια εκταμίευση απαιτεί την προηγούμενη έγκριση της Επιτροπής.

Η ουγγρική κυβέρνηση αρνήθηκε να σχολιάσει το θέμα, λέγοντας ότι οι συνομιλίες για τα ταμεία συνοχής συνεχίζονται.

Η Επιτροπή επιχειρεί να καθησυχάσει τους ευρωβουλευτές

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε προσπαθήσει νωρίτερα να διαβεβαιώσει τους ευρωβουλευτές ότι το κράτος δικαίου θα παραμείνει προϋποθεση για την εκταμίευση πόρων από το ταμείο συνοχής ακόμα και κατά την διαδικασία της αναθεώρησης.

"Εάν ο κανονισμός είναι σε εφαρμογή, και εάν τα κεφάλαια έχουν παγώσει στο πλαίσιο αυτό, μπορείτε να είστε σίγουροι ότι αυτά τα κεφάλαια δεν μπορούν να αγγιχτούν, δεν μπορούν να επηρεαστούν από τις πιθανές ευελιξίες που υπάρχουν στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής", δήλωσε στο Euronews ο Balázs Ujvári, εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Παρέμβαση έκανε και ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν, Ραφαέλε Φίτο, ο οποίος απέστειλε επιστολή στον πρόεδρο της επιτροπής REGI του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ξεκαθαρίζοντας ότι η Κομισιόν δεν θα δώσει το πράσινο φως για οποιαδήποτε αίτημα πληρωμής που υπόκειται σε προηγούμενες δεσμεύσεις.

"Η Επιτροπή παραμένει προσηλωμένη στη διασφάλιση της τήρησης του κράτους δικαίου κατά την εκταμίευση των κονδυλίων και θα αξιολογήσει κάθε αίτημα για τροποποιήσεις του προγράμματος σύμφωνα με τον κανονισμό για τις κοινές διατάξεις (ΚΚΔ), τον κανονισμό για την αιρεσιμότητα του κράτους δικαίου και τις διατάξεις του κανονισμού για την ενδιάμεση αναθεώρηση", έγραψε ο Ραφαέλα Φίττο στην επιστολή του, που δημοσιεύθηκε στην ιστοσελίδα του Κοινοβουλίου.

Οι ευρωβουλευτές προειδοποιούν για έλλειψη εγγυήσεων

Όμως, σύμφωνα με την Ολλανδή ευρωβουλευτή Tinneke Strik, η οποία είναι εισηγήτρια του ευρωκοινοβουλίου για την Ουγγαρία, η δήλωση αυτή δεν μπορεί να θεωρηθεί νομικά δεσμευτική και η Ουγγαρία θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τα κενά του υφιστάμενου κανονισμού για να εκταμιεύσει χρήματα.

Ο Ντάνιελ Φράιντ επισημαίνει επίσης ένα άλλο πιθανό "παραθυράκι" που θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει η Ουγγαρία, υποστηρίζοντας ότι μια ανακατανομή μέχρι 8% δεν θα προκαλούσε την παρέμβαση της Επιτροπής.

Νωρίτερα, τον Ιούνιο, η επιτροπή REGI του Κοινοβουλίου πρότεινε να ανοίξει ο κανονισμός για την ΚΑΠ ώστε να συμπεριλάβει ισχυρότερες εγγυήσεις, αλλά αυτό δεν κατέστη δυνατό για νομικούς λόγους.

Η Klára Dobrev, ευρωβουλευτής του S&D από την Ουγγαρία, πιστεύει επίσης ότι η ενδιάμεση αναθεώρηση δεν θα παρέχει επαρκείς εγγυήσεις.

"Έχοντας διερευνήσει διεξοδικά το θέμα της ενδιάμεσης αναθεώρησης του προϋπολογισμού της ΕΕ, καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι δεν πρέπει να είμαστε ικανοποιημένοι με τη δέσμευση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η Φον ντερ Λάιεν και το ΕΛΚ έδωσαν στον Όρμπαν ένα "προεκλογικό δώρο" και το 2022 και το 2024. Η υπόσχεση ήταν μάταιη, και το ενδεχόμενο αυτό δεν έχει αποκλειστεί ούτε τώρα. Τα μάτια του κόσμου θα είναι στραμμένα πάνω τους, αλλά και τα δικά μας, για να δούμε αν θα κρατήσουν τον λόγο τους. Αλλά αυτή η εγγύηση δεν μπορεί να ειπωθεί ότι είναι επαρκής", δήλωσε η Dobrev στο Euronews.

Ο Dobrev ήταν ένας από τους 8 ευρωβουλευτές που ψήφισαν κατά της πρότασης για την ενδιάμεση αναθεώρηση στην επιτροπή REGI το απόγευμα της Τετάρτης. Όμως η πλειοψηφία ενέκρινε το κείμενο, πράγμα που σημαίνει ότι θα πάει στην Ολομέλεια την επόμενη εβδομάδα, όπου είναι πιθανό να εγκριθεί.

Γιατί οι Βρυξέλλες έχουν μπλοκάρει τα κονδύλια για την Ουγγαρία

Εάν η Ουγγαρία καταφέρει να αποδεσμεύσει ορισμένα κονδύλια από το ταμείο συνοχής, τα οποία είχαν προηγουμένως μπλοκαριστεί για παραβιάσεις του κράτους δικαίου και για διαφθορά, ο Βίκτορ Όρμπαν θα σημείωνε μια μεγάλη νίκη.

Συνολικά 18 δισεκατομμύρια ευρώ από το σύνολο των 28 δισεκατομμυρίων ευρώ έχουν δεσμευτεί ως αποτέλεσμα της ενεργοποίησης του Μηχανισμού για το κράτος δικαίου, λόγω ανησυχιών για τη διαφθορά και, στην περίπτωση των Ταμείων Συνοχής, λόγω της μη τήρησης του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ.

Η Ουγγαρία κλήθηκε να διασφαλίσει την ακαδημαϊκή ελευθερία, την προστασία των δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ και τον σεβασμό του δικαιώματος ασύλου ώστε να αποκτήσει εκ νέου πρόσβαση στα κονδύλια.

Τον Δεκέμβριο του 2023, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απελευθέρωσε 10,2 δισεκατομμύρια ευρώ από τους "παγωμενους" πόρους του Ταμείου Συνοχής για την Ουγγαρία, λίγο πριν από μια σημαντική σύνοδο κορυφής της ΕΕ, όπου ο Βίκτορ Όρμπαν ήρε το βέτο του στο πακέτο βοήθειας ύψους 50 δισεκατομμυρίων ευρώ για την Ουκρανία.

Τότε, πολλοί ευρωβουλευτές κατηγόρησαν την ΕΕ ότι συνήψε μυστική συμφωνία με τη Βουδαπέστη και απείλησαν την Επιτροπή με νομικές ενέργειες. Όσοι επικρίνουν τη διαδικασία πιστεύουν ότι, χωρίς ισχυρές και νομικά δεσμευτικές εγγυήσεις, η κατανομή των κονδυλίων μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε παρόμοιες συμφωνίες με τον Βίκτορ Όρμπαν στο μέλλον.