Η απόφαση για τον κλιματικό στόχο 2040 μετατίθεται — Έντονες αντιδράσεις για το «-90%»

Η απόφαση για τον ενδιάμεσο κλιματικό στόχο του 2040 δεν θα ληφθεί σε υπουργικό επίπεδο στις 18 Σεπτεμβρίου, όπως είχε προγραμματιστεί, καθώς τα κράτη-μέλη δηλώνουν ότι χρειάζονται περισσότερο χρόνο για διαβούλευση, σύμφωνα με Ευρωπαίους αξιωματούχους. Η Δανική Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ ήθελε το θέμα να τεθεί προς ψήφιση στο Συμβούλιο Περιβάλλοντος, ωστόσο η συζήτηση μετατίθεται ώστε να εξεταστεί και να αποφασιστεί στη Σύνοδο Κορυφής του Οκτωβρίου σε επίπεδο αρχηγών κρατών.

Τον Ιούλιο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε μείωση εκπομπών κατά 90% έως το 2040 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990, ως συνέχεια του στόχου για τουλάχιστον 55% μείωση έως το 2030. Ο στόχος αυτός αποτελεί ενδιάμεση στάση προς την τελική πορεία της ΕΕ για ουδετερότητα άνθρακα.

Πηγές της ΕΕ λένε ότι πολλά κράτη-μέλη δεν είναι ακόμη έτοιμα να υποστηρίξουν το κείμενο «όπως έχει». Ένας αξιωματούχος ανέφερε ότι το κείμενο ήρθε αργά στο τραπέζι και ότι χώρες θέλουν καλύτερη ισορροπία ανάμεσα σε φιλοδοξία και ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας τους. Ο στόχος πλέον είναι μια «αποφασιστική» συζήτηση σε επίπεδο ηγετών τον Οκτώβριο, χωρίς όμως να αποκλείεται το ενδεχόμενο να μην υπάρξει τελική απόφαση ούτε τότε.

Ορισμένα κράτη έχουν ήδη εκφράσει σοβαρές αντιρρήσεις. Η Σλοβακία και η Ουγγαρία αντιτίθενται ανοικτά στην πρόταση της Επιτροπής, υποστηρίζοντας ότι μια μείωση 90% θα αποτελούσε «καταστροφή» για τη βιομηχανία τους. Ο υπουργός Περιβάλλοντος της Σλοβακίας, Τόμας Ταράμπα, χαρακτήρισε την πρόταση «αποκομμένη από την πραγματικότητα» και επικίνδυνη για την οικονομία. Η Γαλλία έχει εισηγηθεί ότι το ζήτημα πρέπει να κριθεί από τους ηγέτες, όχι σε επίπεδο υπουργών.

Κεντρικό πεδίο διαπραγμάτευσης παραμένει ο ρόλος των διεθνών πιστώσεων άνθρακα (carbon credits): συζητείται κατά πόσο τέτοιες πιστώσεις θα επιτρέπεται να συνεισφέρουν στην επίτευξη του 2040 στόχου και με ποιους όρους, καθώς και η διασφάλιση ότι δεν θα διαταράξουν το ευρωπαϊκό Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ETS). Ένα ακόμα αντικείμενο είναι η δυνατότητα αποθήκευσης και πιστοποίησης εκπομπών εκτός της ΕΕ. Ένας Ευρωπαίος διπλωμάτης σημείωσε: «Δεν είμαστε κατά της ιδέας, αλλά χρειαζόμαστε σαφήνεια».

Στην Ευρωβουλή, η πράσινη ευρωβουλευτής Λένα Σίλινγκ χαρακτήρισε την εξέταση των διεθνών πιστώσεων «ανεύθυνη προς τους φορολογούμενους» και «προδοσία» των νέων, προειδοποιώντας ότι η «αραιωμένη» φιλοδοξία θα σήμαινε να ξοδέψει η ΕΕ δισεκατομμύρια για δικαιώματα ρύπανσης στο εξωτερικό αντί να χρηματοδοτήσει πραγματική αποανθρακοποίηση εντός Ευρώπης. Ο Σβεν Χαρμέλινγκ, επικεφαλής κλιματικής πολιτικής στο Climate Action Network (CAN) Europe, προειδοποίησε ότι η χρήση τέτοιων πιστώσεων «θα υπονόμευε σοβαρά την περιβαλλοντική ακεραιότητα και θα αύξανε το κόστος και τις καθυστερήσεις στη μετάβαση».

Ο ενδεχόμενος 2040 στόχος θα επηρεάσει τα εθνικά κλιματικά σχέδια στο πλαίσιο της Συμφωνίας του Παρισιού και αναμένεται να ενσωματωθεί στις εθνικές συνεισφορές που θα παρουσιαστούν ενόψει της COP30 στο Μπελέμ της Βραζιλίας. Ως εκ τούτου, οι αποφάσεις που θα ληφθούν —ή δεν θα ληφθούν— τις επόμενες εβδομάδες έχουν σημαντικές επιπτώσεις για την πολιτική, την οικονομία και τη βιομηχανική ανταγωνιστικότητα των κρατών-μελών.