Προτάσεις μομφής: Ποιες πολιτικές ομάδες θα υπερασπιστούν την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν;

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πιθανότατα θα παραμείνει ακέραιη μετά τις δύο ψηφοφορίες δυσπιστίας που θα διεξαχθούν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο την Πέμπτη - η μία προτάθηκε από την ακροδεξιά ομάδα Πατριώτες για την Ευρώπη (PfE) και η άλλη από την ομάδα Η Αριστερά.

Ωστόσο, το αποτέλεσμα των ψηφοφοριών θα μπορούσε να αποκαλύψει πόσο διαδεδομένη είναι η δυσαρέσκεια των ευρωβουλευτών για την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.

Η ανατροπή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι ένας στόχος που είναι εξαιρετικά δύσκολο να επιτευχθεί. Για να εγκριθεί μια πρόταση μομφής, η οποία θα ανάγκαζε την Επιτροπή να παραιτηθεί, απαιτούνται τουλάχιστον τα δύο τρίτα των ψηφισάντων, που αντιπροσωπεύουν την πλειοψηφία του συνόλου των ευρωβουλευτών.

Αυτό σημαίνει τουλάχιστον 360 ψήφους - ένα όριο που είναι αδύνατο να επιτευχθεί χωρίς την υποστήριξη μέρους του σημερινού "κεντρώου συνασπισμού", της συμμαχίας που αποτελείται από το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ), τους Σοσιαλιστές και Δημοκράτες (S&D) και το φιλελεύθερο Renew Europe, η οποία υποστηρίζει την Επιτροπή.

Το ΕΛΚ αποτελείται από 188 ευρωβουλευτές, το S&D έχει 136 και το Renew έχει 75 έδρες.

Το ΕΛΚ, το κόμμα της φον ντερ Λάιεν, είναι πλήρως ευθυγραμμισμένο πίσω από την Επιτροπή και ως εκ τούτου αναμένεται να καταψηφίσει και τις δύο προτάσεις μομφής.

Οι Σοσιαλιστές και οι Φιλελεύθεροι θα απορρίψουν επίσης τις απόπειρες δυσπιστίας, παρά τις κάποιες αναταράξεις εντός του συνασπισμού σχετικά με την άτυπη συνεργασία του ΕΛΚ με την ακροδεξιά και τη μεγάλη προσπάθεια της Επιτροπής να απλοποιήσει τη νομοθεσία.

«Δεν έχουμε την πολυτέλεια μιας "μπλοκαρισμένης ΕΕ"», δήλωσε η πρόεδρος του S&D Ιράτσε Γκαρθία κατά τη διάρκεια της συζήτησης στην ολομέλεια για τις προτάσεις μομφής τη Δευτέρα.

Παρά το γεγονός ότι συμφώνησε με την Αριστερά στην κριτική που άσκησε στην Επιτροπή για την αδράνεια στο θέμα της Γάζας, η Ιράτσε Γκαρθία διεκδίκησε τα εύσημα επειδή πίεσε την Επιτροπή να προτείνει τη μερική αναστολή της συμφωνίας ΕΕ-Ισραήλ και τις κυρώσεις κατά των ισραηλινών εποίκων και των ακροδεξιών υπουργών, καθώς και επειδή έθεσε σε εφαρμογή ένα σχέδιο στέγασης και υπερασπίστηκε τους κλιματικούς στόχους.

"Η Αριστερά αρνήθηκε να διαπραγματευτεί. Η απάντησή μας είναι ξεκάθαρη: ο διάλογος, η διαπραγμάτευση και ο συμβιβασμός είναι γόνιμοι για τη βελτίωση της ζωής των πολιτών", είπε.

Η πρόεδρος του Renew, Βαλερί Χαγιέ, ήταν ακόμη πιο σαφής, χαρακτηρίζοντας τα κόμματα που πρότειναν τις προτάσεις μομφής ως "τρολ". "Οι εξτρεμιστές και οι λαϊκιστές είναι οι χειρότεροι εχθροί της Ευρώπης, μηχανικοί του χάους που θέλουν να καταστρέψουν την Ευρώπη εκ των έσω", δήλωσε η Χαγιέ κατά τη διάρκεια της συζήτησης, αναφερόμενη στα κόμματα Η Αριστερά και PfE, και ξεκαθαρίζοντας ότι η ομάδα της δεν θα υποστηρίξει καμία από τις προτάσεις.

Όμως, μένει να δούμε πόσοι ευρωβουλευτές από το S&D και το Renew θα αποστατήσουν από τη γραμμή του κόμματος ψηφίζοντας υπέρ μιας από τις προτάσεις ή επιλέγοντας να μην προσέλθουν στην ψηφοφορία.

Η δεύτερη επιλογή είναι πιο πιθανή, καθώς θεωρείται ευρέως ως ένας τρόπος έκφρασης της δυσαρέσκειας: μόνο 98 σοσιαλιστές ευρωβουλευτές από τους 136 ψήφισαν κατά της τελευταίας πρότασης δυσπιστίας τον Ιούλιο, ενώ ένας ψήφισε υπέρ και τρεις απείχαν.

Το ψυχολογικό όριο

Το 360 είναι ο αριθμός που πρέπει να εξετάσουμε στις δύο ψηφοφορίες δυσπιστίας για έναν άλλο λόγο: αυτός ήταν ο συνολικός αριθμός των ευρωβουλευτών που υπερασπίστηκαν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ψηφίζοντας κατά της τελευταίας πρότασης μομφής.

Ήταν μια πολύ μικρή πλειοψηφία του Κοινοβουλίου, το οποίο αποτελείται από 719 μέλη. Και ήταν λιγότερες από τις 370 ψήφους που δόθηκαν υπέρ της έγκρισης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής τον Νοέμβριο του 2024 - οι οποίες, με τη σειρά τους, ήταν λιγότερες από τις 401 ψήφους που έλαβε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν όταν εγκρίθηκε ως Πρόεδρος της Επιτροπής τον Ιούλιο του 2024.

Η περαιτέρω μείωση του ποσοστού έγκρισής της θα εξαρτηθεί κυρίως από δύο πολιτικές ομάδες: τους αριστερούς Πράσινους/Ευρωπαϊκούς Ελεύθερους Δημοκράτες και τους δεξιούς Ευρωπαίους Συντηρητικούς και Μεταρρυθμιστές (ECR).

Για διαφορετικούς λόγους, οι δύο αυτές ομάδες διασπάστηκαν στην τελευταία ψηφοφορία εμπιστοσύνης. Μεταξύ των Συντηρητικών, οι Ρουμάνοι ευρωβουλευτές από το υπερεθνικιστικό κόμμα AUR και οι Πολωνοί από το κόμμα Νόμος και Δικαιοσύνη ή PiS είναι πολύ επικριτικοί απέναντι στη φον ντερ Λάιεν, ενώ οι Βέλγοι και οι Ιταλοί είναι περισσότερο υπέρ της πολιτικής της πορείας.

"Κάθε εθνική αντιπροσωπεία (στο πλαίσιο του ECR) θα είναι ελεύθερη να αποφασίσει πώς θα ψηφίσει σύμφωνα με τους λόγους και τα συμφέροντα των δικών της ανθρώπων", ανακοίνωσε ο συμπρόεδρος του ECR Νικολά Προκατσίνι κατά τη διάρκεια της συζήτησης και φαίνεται ότι η ψηφοφορία θα διαλύσει και πάλι την ομάδα.

Εντός των Πρασίνων, οι Ιταλοί και οι Ισπανοί είναι γενικά πιο επικριτικοί απέναντι στην Επιτροπή - και αρνήθηκαν να συμμετάσχουν στην τελευταία ψηφοφορία εμπιστοσύνης - ενώ οι Γερμανοί και οι ευρωβουλευτές από τις σκανδιναβικές χώρες είναι πιο επιφυλακτικοί.

Την προηγούμενη φορά, ψήφισαν κατά της πρότασης μομφής, λέγοντας ότι δεν μπορούν να υποστηρίξουν μια προσπάθεια που προέρχεται από την ακροδεξιά. Αυτή τη φορά, πιθανότατα θα επαναλάβουν την κίνησή τους ακόμη και σε μια πρόταση μομφής από την Αριστερά, η οποία επιτίθεται στο Κολέγιο της φον ντερ Λάιεν για τη συμφωνία ΕΕ-Mercosur, στην "αποτυχία" της να αντιμετωπίσει την κλιματική και την κοινωνική κρίση και στην προσέγγισή της στον πόλεμο του Ισραήλ κατά της Γάζας - θέσεις που γενικά συμμερίζεται η ομάδα των Πρασίνων.

"Σε αυτές τις κρίσιμες στιγμές, θέλουμε πραγματικά μια θεσμική κρίση; Τι ακριβώς λύνει το να μην έχουμε Επιτροπή αυτή τη στιγμή;" ρώτησε ο συμπρόεδρος Τέρι Ράιντκε κατά τη διάρκεια της συζήτησης.

Καθώς τα άκρα του ημικύκλιου επιχειρούν για άλλη μια φορά να ανατρέψουν την Επιτροπή, με ελάχιστες πιθανότητες επιτυχίας, αναδύεται ένας συμβολικός αγώνας μεταξύ των δύο ψηφοφοριών: ποια πρόταση θα κερδίσει περισσότερη υποστήριξη - και λιγότερες ψήφους κατά - σε μια σύνθετη δυναμική.

Η PfE θα μπορούσε να υποστηρίξει την πρόταση μομφής που προέρχεται από την Αριστερά, όπως πρότεινε ο πρόεδρός της Ζορντάν Μπαρντελά και επιβεβαίωσε εσωτερική πηγή στο Euronews.

Η Αριστερά δεν θα ανταποδώσει τη χάρη, όπως ξεκαθάρισε η συμπρόεδρός της Μανόν Ομπρί. Αλλά ορισμένες αντιπροσωπείες, όπως το ιταλικό Κίνημα Πέντε Αστέρων, αναμένεται να σπάσουν τις γραμμές τους.