Πότε ένα λουκάνικο δεν είναι πλέον λουκάνικο; Το θέμα απασχόλησε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

Εδώ και καιρό υπάρχει μια συζήτηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση σχετικά με το πώς θα ονομάζονται τα τρόφιμα φυτικής προέλευσης. Τα προϊόντα αυτά γίνονται ολοένα και πιο δημοφιλή, ωστόσο υπάρχει αβεβαιότητα σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο θα πρέπει να επισημαίνονται και να προωθούνται στην ενιαία αγορά.

Μπορούμε να ονομάσουμε ένα μπιφτέκι με βάση τη σόγια χορτοφαγικό μπιφτέκι; Πρέπει να χρησιμοποιούμε τον όρο "λουκάνικο" αν δεν περιέχει κρέας, ή μήπως οι όροι αυτοί προκαλούν σύγχυση στους καταναλωτές;

Την Τετάρτη, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αποφάσισε ότι ονομασίες όπως χάμπουργκερ, λουκάνικο, εσκαλόπ ή μπριζόλα μπορούν να χρησιμοποιούνται μόνο για προϊόντα κρέατος και όχι για τρόφιμα φυτικής προέλευσης.

"Δέχομαι ότι η μπριζόλα, το κοτόπουλο ή το λουκάνικο είναι προϊόντα από τις κτηνοτροφικές μας μονάδες. Τελεία και παύλα. Όχι εργαστηριακά υποκατάστατα, όχι προϊόντα φυτικής προέλευσης", δήλωσε η Γαλλίδα ευρωβουλευτής Σελίν Ιμάρτ (ΕΛΚ), υπεύθυνη για τον φάκελο στο Κοινοβούλιο, κατά τη διάρκεια της συζήτησης στην ολομέλεια την Τρίτη.

Πρόσθεσε ότι η συζήτηση αυτή αφορά επίσης τη διαφάνεια και τη σαφήνεια για τους καταναλωτές και την αναγνώριση της εργασίας των κτηνοτρόφων.

Η συζήτηση αυτή σιγοβράζει στην Ευρωπαϊκή Ένωση εδώ και αρκετό καιρό. Η ισχύουσα νομοθεσία επιτρέπει στα προϊόντα φυτικής προέλευσης να χρησιμοποιούν όρους που σχετίζονται με το κρέας, υπό την προϋπόθεση ότι η συσκευασία δείχνει σαφώς ότι το προϊόν είναι κατασκευασμένο μόνο από φυτά.

Ωστόσο, τον Ιούλιο, σε μια πρόταση για την επικαιροποίηση της Κοινής Οργάνωσης Αγοράς (ΚΟΑ), η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δήλωσε ότι ως "κρέας" νοούνται αποκλειστικά τα βρώσιμα μέρη ενός ζώου και ως "προϊόντα κρέατος" νοούνται τα προϊόντα που προέρχονται αποκλειστικά από κρέας.

Η πρόταση εισήγαγε έναν κατάλογο 29 απαγορευμένων όρων όταν αναφέρονται σε χορτοφαγικά ή vegan προϊόντα, συμπεριλαμβανομένων των εξής: βόειο κρέας, κοτόπουλο, μπέικον, πλευρές, φτερούγες και στήθος.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είχε επίσης επιχειρήσει να εισαγάγει μια παρόμοια μεταρρύθμιση το 2020 κατά τη διάρκεια των συζητήσεων για τις γεωργικές επιδοτήσεις της ΕΕ, αλλά η πρόταση δεν πέρασε.

«Μην νομίζετε ότι οι καταναλωτές είναι ηλίθιοι»

Ένα από τα κύρια επιχειρήματα για την απαγόρευση αυτών των όρων είναι ότι μπορεί να προκαλέσουν σύγχυση στους καταναλωτές, καθιστώντας ασαφές ποιο προϊόν πραγματικά επιλέγουν και αγοράζουν.

Μια έρευνα του 2020 από την Ευρωπαϊκή Οργάνωση Καταναλωτών BEUC διαπίστωσε ότι οι περισσότεροι καταναλωτές, περίπου το 70%, δεν ανησυχούν για την ονομασία των χορτοφαγικών "μπιφτεκιών" ή "λουκάνικων", εάν τα προϊόντα είναι σαφώς αναγνωρίσιμα ως χορτοφαγικά ή vegan.

"Είναι απογοητευτικό το γεγονός ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο συμφώνησε να απαγορεύσει κοινώς χρησιμοποιούμενες ονομασίες που σχετίζονται με το κρέας, όπως "μπιφτέκια" ή "λουκάνικα", για εναλλακτικές λύσεις φυτικής προέλευσης", δήλωσε στο Euronews η Ιρίνα Ποπέσκου, υπεύθυνη πολιτικής τροφίμων της BEUC.

Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα πρέπει να επικεντρωθούν στο να καταστήσουν τις συσκευασίες σαφείς και κατανοητές με αξιόπιστες ετικέτες, πρόσθεσε η Ποπέσκου.

Κατά τη διάρκεια της έντονης συζήτησης της Τετάρτης, ορισμένα από τα σχόλια που απευθύνονταν στους παρόντες ευρωβουλευτές ήταν αρκετά πικάντικα.

"Κάποιοι πολιτικοί εδώ στη Βουλή πιστεύουν ότι πρέπει να μην εμπιστευτούμε τη νοημοσύνη των καταναλωτών - ότι δεν είναι σε θέση να δουν και να διαβάσουν τι πραγματικά αγοράζουν. Αν κάτι ονομάζεται vegan burger, τότε όλοι γνωρίζουν ότι δεν πρόκειται να περιέχει κρέας", δήλωσε ο Αυστριακός ευρωβουλευτής Τόμας Βάιτζ (Οι Πράσινοι).

Αν δεν είναι γάλα, τότε είναι «ρόφημα»

Τετρακόσιες οργανώσεις έχουν υπογράψει ανοιχτή επιστολή με την οποία ζητούν την απόσυρση της απαγόρευσης 29 όρων που σχετίζονται με το κρέας για προϊόντα φυτικής προέλευσης.

Η επιστολή καλεί την ΕΕ να διατηρήσει τα νομικά προηγούμενα που διασφαλίζουν τη διαφανή, φιλική προς τον καταναλωτή επισήμανση και να στηρίξει την καινοτομία και τη βιωσιμότητα προωθώντας ισότιμους όρους ανταγωνισμού, με σαφώς επισημασμένες επιλογές φυτικής προέλευσης που ενισχύουν την επιλογή των καταναλωτών και ενθαρρύνουν φιλικές προς το κλίμα, υγιεινές δίαιτες.

Το νομικό προηγούμενο που αναφέρεται στην επιστολή είναι μια απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου (ΔΕΚ) του περασμένου έτους, η οποία έκρινε ότι τα κράτη μέλη της ΕΕ δεν μπορούν να εμποδίσουν τους κατασκευαστές τροφίμων να χρησιμοποιούν ετικέτες που παραδοσιακά συνδέονται με το κρέας σε χορτοφαγικά τρόφιμα, εφόσον οι ετικέτες περιγράφουν σαφώς τι περιέχουν τα προϊόντα.

Ωστόσο, ένα ανάλογο νομικό ζήτημα προέκυψε το 2017, όταν το ανώτατο δικαστήριο της ΕΕ ασχολήθηκε με τη χρήση όρων που σχετίζονται με τα γαλακτοκομικά για προϊόντα φυτικής προέλευσης, όπως τα ροφήματα σόγιας και βρώμης.

Στην υπόθεση αυτή, το ΔΕΚ έκρινε ότι μόνο τα προϊόντα που περιέχουν πραγματικά γαλακτοκομικά προϊόντα μπορούν να χρησιμοποιούν όρους όπως γάλα, βούτυρο ή γιαούρτι, με αποτέλεσμα οι εναλλακτικές λύσεις φυτικής προέλευσης να επισημαίνονται ως "ροφήματα" στα ευρωπαϊκά ράφια.

Τότε, το ΔΕΚ δήλωσε ότι μόνο τα προϊόντα που περιέχουν πραγματικά γαλακτοκομικά μπορούν να χρησιμοποιούν όρους όπως γάλα, βούτυρο ή γιαούρτι, με αποτέλεσμα οι εναλλακτικές λύσεις φυτικής προέλευσης να επισημαίνονται ως "ροφήματα" στα ευρωπαϊκά ράφια.

Το κείμενο του Κοινοβουλίου πρέπει ακόμη να αποτελέσει αντικείμενο διαπραγμάτευσης από όλα τα κράτη μέλη στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, όπου αναμένεται να αντιμετωπίσει σημαντικές διαιρέσεις, καθώς το θέμα συζητείται και στο εσωτερικό πολλών χωρών.