Πώς θα κριθεί η ομάδα Ευρωπαίων επιτρόπων που έχει ορίσει η φον ντερ Λάιεν;

Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ανέθεσε στους 26 υποψήφιους Ευρωπαίους επιτρόπους τους νέους τους ρόλους, αλλά ο δρόμος είναι ακόμη ανηφορικός πριν αναλάβουν τις νέες τους θέσεις.

Το μοναδικό άμεσα εκλεγμένο θεσμικό όργανο του μπλοκ, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, θα ξεκινήσει τώρα τη διαδικασία νομικού ελέγχου των υποψηφίων πριν από τη δημόσια εξέτασή τους από τους νομοθέτες του.

Αυτό σημαίνει ότι θα υπάρξουν οι ευκαιρίες για να αποκαλυφθούν τυχόν... σκελετοί στις ντουλάπες των υποψηφίων.

Προσωπικές αντιπαραθέσεις, διχαστικές πολιτικές θέσεις, αντικρουόμενα συμφέροντα ή έλλειψη ικανοτήτων έχουν οδηγήσει στο παρελθόν τους νομοθέτες να καταψηφίσουν τους υποψηφίους. Το Κοινοβούλιο είναι τώρα πιο πολωμένο και πολιτικά κατακερματισμένο από ποτέ, αυξάνοντας το διακύβευμα των ακροάσεων.

Όμως, η επείγουσα ανάγκη να τεθεί σε λειτουργία το νέο Κολέγιο το συντομότερο δυνατό θα μπορούσε να αναγκάσει τους νομοθέτες να υποχωρήσουν από τις πολιτικά υποκινούμενες αντιρρήσεις.

«Στα χαρτιά, είναι δυνατόν το επόμενο Κολέγιο να ξεκινήσει την πρώτη Νοεμβρίου», δήλωσε ανώτερος αξιωματούχος της Επιτροπής. «Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θέλει χρόνο για να ελέγξει, αλλά ταυτόχρονα θέλει μια γρήγορη διαδικασία».

Ο αξιωματούχος πρόσθεσε ότι το φάντασμα της επανεκλογής του Ντόναλντ Τραμπ τον Νοέμβριο και οι φόβοι ότι αυτό θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο τη δυτική στήριξη προς την Ουκρανία προσδίδουν μεγαλύτερη επιτακτικότητα σε ορισμένες φιλοευρωπαϊκές παρατάξεις του Κοινοβουλίου.

Το euronews αναλύει την εβδομαδιαία διαδικασία που ακολουθείται πριν το επόμενο Κολέγιο των Επιτρόπων ξεκινήσει τις εργασίες του:

Σύγκρουση συμφερόντων

Οι 26 υποψήφιοι θα πρέπει πρώτα να συμπληρώσουν και να υποβάλουν έντυπα σύγκρουσης συμφερόντων, στα οποία θα περιγράφονται τυχόν προηγούμενες εργασίες, παράλληλες δραστηριότητες ή οικονομικά περιουσιακά στοιχεία που μπορεί να τους εμποδίζουν να ασκήσουν ελεύθερα το ρόλο τους.

Πρέπει να δηλωθούν όλα τα οικονομικά τους περιουσιακά στοιχεία - όπως μετοχές, ομόλογα, δάνεια και επενδυτικοί λογαριασμοί - καθώς και εκείνα των συντρόφων και των παιδιών τους, εφ' όσον μπορεί να θεωρηθεί ότι θέτουν σε κίνδυνο την αμεροληψία τους.

Η επιτροπή Νομικών Θεμάτων του Κοινοβουλίου (JURI) θα ελέγξει και τις 26 δηλώσεις σε ένα εξαντλητικά στενό χρονικό πλαίσιο 24 έως 48 ωρών. Στη συνέχεια πρέπει να συντάξει επιστολή που να επιβεβαιώνει την απουσία συγκρούσεων για κάθε υποψήφιο πριν προχωρήσουν στις ακροάσεις τους.

Αλλά οι νομοθέτες δεν έχουν καμία αρμοδιότητα για να ερευνήσουν περαιτέρω εάν θεωρούν ότι οι δηλώσεις στερούνται ουσίας και μπορούν να βασίσουν τις αξιολογήσεις τους αποκλειστικά σε όσα περιλαμβάνονται στα εν λόγω έντυπα δηλώσεων. Τα έντυπα περνούν επίσης από τα χέρια της Επιτροπής, προτού καταλήξουν στα γραφεία των μελών της JURI.

Εάν υποπτεύονται λανθασμένες δηλώσεις, μπορούν να καλέσουν τους υποψηφίους για να εξεταστούν από τα μέλη της επιτροπής. Αν και συχνά παραβλέπεται ως νομική τυπικότητα, οι υποψήφιοι θα μπορούσαν να εκπέσουν σε αυτό το στάδιο της διαδικασίας ελέγχου.

Το 2019, ο εκλεκτός της Ουγγαρίας Λάζλο Τροξάνι έμεινε εκτός επιτροπής JURI, αφού δεν δήλωσε συμφέροντα σε μια ιδιωτική δικηγορική εταιρεία που ίδρυσε. Η Ρουμάνα Ροβάνα Πλουμπ εξέπεσε επίσης, όταν διαπιστώθηκαν αποκλίσεις αξίας περίπου 800.000 ευρώ μεταξύ της δήλωσης περιουσιακών στοιχείων της στην πατρίδα της και στην ΕΕ.

Η κοινοβουλευτική εξέταση

Οι υποψήφιοι που θα επιβιώσουν από τον νομικό έλεγχο θα προχωρήσουν σε δημόσια εξέταση σε κοινοβουλευτική ακρόαση - μια ευκαιρία για τους εκλεγμένους ευρωβουλευτές να τους εξετάσουν σχετικά με τις εμπειρίες, τις αρμοδιότητές τους και τη δέσμευσή τους στις νέες τους αρμοδιότητες.

Οι υποψήφιοι επίτροποι με σαφώς οριοθετημένη αποστολή θα μπορούσαν να ακουστούν από μία μόνο επιτροπή, όπως συνέβη με 15 από τους 26 υποψηφίους επιτρόπους που διορίστηκαν το 2019.

Αλλά η νέα δομή που παρουσίασε η φον ντερ Λάιεν για την επόμενη πενταετή θητεία περιλαμβάνει σαρωτικά χαρτοφυλάκια που αγγίζουν πολλά κομμάτια πολιτικής, μια σκόπιμη κίνηση για να απαλλαγούμε από τα "άκαμπτα στεγανά" και να δημιουργήσουμε μια πιο "διαδραστική και αλληλένδετη δομή".

Αυτό σημαίνει ότι οι επίτροποι με πιο σύνθετες αρμοδιότητες μπορούν να ερωτηθούν σε μια «κοινή» δομή επιτροπών. Εάν το χαρτοφυλάκιο ενός επιτρόπου χειρίζεται κυρίως μία επιτροπή και εν μέρει άλλες, μία επιτροπή θα ηγείται της ακρόασης και θα καλεί άλλες να συμμετάσχουν ως «προσκεκλημένες» επιτροπές.

Η απόφαση σχετικά με το ποια ευρωκοινοβουλευτική επιτροπή θα ανακρίνει ποιους υποψηφίους ανήκει στους πολιτικούς αρχηγούς του Κοινοβουλίου, οι οποίοι συμβουλεύονται πρώτα τους προέδρους των επιτροπών.

Έτσι αναμένεται να εξελιχθεί η διαδικασία:

• Πριν από τις ακροάσεις, οι υποψήφιοι υποβάλλουν γραπτές απαντήσεις σε μια σειρά ερωτήσεων που θέτουν οι επιτροπές.
• Η ακρόαση διαρκεί συνήθως τρεις ώρες, αλλά μπορεί να φτάσει και τις τέσσερις.
• Ο πρόεδρος ή οι πρόεδροι των επιτροπών και οι πολιτικοί συντονιστές συνεδριάζουν αμέσως μετά την ακρόαση και πρέπει να αποφασίσουν αν θα εγκρίνουν ή θα απορρίψουν τον υποψήφιο εντός 24 ωρών. Θετική ετυμηγορία για έναν υποψήφιο σημαίνει ότι τα δύο τρίτα των μελών της ευρωκοινοβουλευτικής επιτροπής τον έχουν στηρίξει.

Ενώ οι ακροάσεις είναι διαβόητα εξαντλητικές, το ποσοστό επιτυχίας είναι γενικά υψηλό. Αυτή τη φορά όμως, οι κεντρώες ομάδες είναι επιφυλακτικές για το γεγονός ότι η πόρτα της εκτελεστικής εξουσίας έχει ανοίξει στους υπερσυντηρητικούς.

Αναμένεται σκληρή αντεξέταση για τον συντηρητικό εκλεκτό της Τζόρτζια Μελόνι Ραφαέλε Φίττο, ο οποίος διορίστηκε σε εκτελεστική αντιπροεδρία, και για τον Μάγκνους Μπρούνερ από την Αυστρία, τον σκληροπυρηνικό του μπλοκ στο μεταναστευτικό και χαρακτηριζόμενο ως «γεράκι της Σένγκεν», στον οποίο έχει ανατεθεί το χαρτοφυλάκιο Εσωτερικών Υποθέσεων και Μετανάστευσης.

Τελικές διατυπώσεις

Αφού εγκριθούν όλα τα μέλη του σώματος, η φον ντερ Λάιεν αναμένεται να παρουσιάσει επίσημα την ομάδα της ενώπιον της ολομέλειας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Το Κολέγιο θα τεθεί σε ψηφοφορία, με την πλειοψηφία των ψηφισάντων να είναι απαραίτητη για τον διορισμό της πλήρους ομάδας.

Με τόσες πολλές ευκαιρίες για αναστάτωση στην πορεία, η ψηφοφορία αυτή θα μπορούσε να καθυστερήσει μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους, αφήνοντας την προτεινόμενη ομάδα, προς το παρόν, σε εκκρεμότητα.