Πόσοι πάσχουμε από προβλήματα ψυχικής υγείας στην Ευρώπη;

Ένας στους πέντε ενήλικες στις χώρες του ΟΟΣΑ και της ΕΕ εμφανίζει ήπια έως μέτρια καταθλιπτικά συμπτώματα, σύμφωνα με την έκθεση του ΟΟΣΑ για την προαγωγή και πρόληψη της ψυχικής υγείας.

Τα συμπτώματα συχνά δεν αναγνωρίζονται και δεν αντιμετωπίζονται, αυξάνοντας τον κίνδυνο εξέλιξης σε πιο σοβαρές καταστάσεις και αυξάνοντας το συνολικό κοινωνικό κόστος.

Η Τσεχία, η Ουγγαρία, η Ιρλανδία, η Ιταλία, το Λουξεμβούργο και η Πορτογαλία αναφέρουν υψηλότερο επιπολασμό μέτριων ή σοβαρών καταθλιπτικών συμπτωμάτων.

Οι γυναίκες είναι πιο ευάλωτες σε ψυχικές ασθένειες κατά τη διάρκεια γεγονότων καμπής, όπως η εγκυμοσύνη και η λοχεία.

Σύμφωνα με τη μελέτη, ο επιπολασμός της κατάθλιψης μετά τον τοκετό εκτιμάται σε 16,6% για την Κεντρική-Ανατολική Ευρώπη, 16,3% για τη Νότια Ευρώπη και 13,8% για τη Βόρεια Ευρώπη.

Το συνολικό κόστος των προβλημάτων ψυχικής υγείας εκτιμήθηκε στο 4% του ΑΕΠ στις 27 χώρες της ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο το 2015.

Το ιατρικό κόστος της θεραπείας των ψυχικών ασθενειών μπορεί να είναι έως και 20 φορές υψηλότερο, ανάλογα με το επίπεδο σοβαρότητας.

Μια γερμανική μελέτη διαπίστωσε ότι το 2019, το εξαμηνιαίο κόστος θεραπείας των ψυχικών διαταραχών εκτιμήθηκε σε 511 ευρώ για ήπια συμπτώματα, 2.417 ευρώ για μέτρια συμπτώματα και 10.485 ευρώ για σοβαρά συμπτώματα.

Το κόστος της θεραπείας, οι μετακινήσεις και οι χρόνοι αναμονής για την επίσκεψη σε ιατρό αποτελούν σημαντικά εμπόδια για τους ανθρώπους που αναζητούν βοήθεια για θέματα ψυχικής υγείας.

Κατά μέσο όρο, τα δύο τρίτα των ατόμων που χρειάζονται φροντίδα ψυχικής υγείας εκτιμάται ότι δεν έχουν πρόσβαση σε θεραπεία στις χώρες του ΟΟΣΑ και στα 27 κράτη μέλη της ΕΕ.

Πρωτοβουλίες για την ψυχική υγεία σε ολόκληρη την ΕΕ

Ωστόσο, σε ορισμένες χώρες της ΕΕ υπάρχουν πρωτοβουλίες για την πρόσβαση στην υποστήριξη της ψυχικής υγείας που μπορούν να μειώσουν τη σοβαρότητα και τη διάρκεια των συμπτωμάτων έως και 87%.

Στα τέλη του 2023, 14 από τα 27 κράτη μέλη διέθεταν υπηρεσίες ψυχικής υγείας στις οποίες μπορεί να έχει κανείς άμεση πρόσβαση χωρίς παραπομπή σε εθνικό ή περιφερειακό επίπεδο.

Για παράδειγμα, η Ολλανδία δημιούργησε κέντρα υποδοχής νέων, όπως το πρόγραμμα @Ease, το οποίο εκπαιδεύει φοιτητές και επαγγελματίες πρώτης γραμμής να βοηθούν νέους με ψυχικές διαταραχές.

Εν τω μεταξύ, στο Βέλγιο, μειώθηκαν τα εμπόδια πρόσβασης με την επιστροφή του κόστους της ψυχολογικής θεραπείας είτε εν μέρει είτε εξ ολοκλήρου, καθώς και με τη δημιουργία δικτύων για επαγγελματίες ψυχικής υγείας σε σχολεία, χώρους εργασίας και κοινωνικές υπηρεσίες.

Οι παρεμβάσεις αυτές είχαν ως αποτέλεσμα την αύξηση της σχολικής φοίτησης και τη μείωση των απουσιών από την εργασία, με αναφερόμενα οφέλη που κυμαίνονται από 50% έως 61%.

Ορισμένα άλλα παραδείγματα είναι οι διαγνωστικές εξετάσεις για την κατάθλιψη μετά τον τοκετό στην Πολωνία και τα διαδικτυακά εργαλεία στη Γερμανία.