Η βελγική αντίσταση εμποδίζει τη χορήγηση δανείου ύψους 140 δισ. ευρώ για την Ουκρανία

Το Βέλγιο διατήρησε τη θέση του κατά τη διάρκεια της συνόδου κορυφής των ηγετών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αποτρέποντας την συμφωνία για μια τολμηρή λύση για την έκδοση δανείου ύψους 140 δισεκατομμυρίων ευρώ προς την Ουκρανία με τη χρήση των «παγωμένων» περιουσιακών στοιχείων της ρωσικής Κεντρικής Τράπεζας.

Το μεγαλύτερο μέρος αυτών των περιουσιακών στοιχείων βρίσκεται στο Euroclear, ένα κεντρικό αποθετήριο τίτλων στις Βρυξέλλες.

Ο πρωθυπουργός του Βελγίου Μπαρτ Ντε Βέβερ ζήτησε "πλήρη αμοιβαιοποίηση" των χρηματοοικονομικών κινδύνων και την παροχή "αεροστεγών εγγυήσεων" από όλα τα κράτη μέλη. Πρότεινε επίσης να προστεθούν στο κοινό ταμείο τα ρωσικά κρατικά περιουσιακά στοιχεία που κατέχονται σε άλλες ευρωπαϊκές δικαιοδοσίες.

"Ποιος θα δώσει αυτές τις εγγυήσεις; Είναι τα κράτη μέλη;" δήλωσε μετά την ολοκλήρωση της συνόδου κορυφής. "Διότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν μπορεί να υποχρεώσει τα κράτη μέλη να υπογράψουν μια εγγύηση".

Η κύρια ανησυχία για τον Βέλγο πρωθυπουργό είναι τα ρωσικά αντίποινα εάν η Μόσχα απαιτήσει πίσω τα περιουσιακά της στοιχεία και αναιρεθούν οι κυρώσεις.

"Αν πάρετε τα χρήματα από τη χώρα μου, αν κάτι πάει στραβά, δεν είμαι σε θέση, και σίγουρα δεν είμαι πρόθυμος, σε μια εβδομάδα να πληρώσω 140 δισεκατομμύρια ευρώ", είπε.

"Θα φανταζόμουν λοιπόν ότι όλοι όσοι είναι πραγματικά υπέρ αυτής της απόφασης, θέλουν πραγματικά να συμβεί, είναι επίσης έτοιμοι, πρόθυμοι και ικανοί να δώσουν μια εγγύηση, ώστε να μπορώ να κοιμάμαι ήσυχα τα βράδια γνωρίζοντας ότι αν κάτι πάει στραβά, η αλληλεγγύη θα φροντίσει (να διασφαλίσει) ότι τα χρήματα θα είναι πραγματικά εκεί", πρόσθεσε.

"Αυτή η ερώτηση δεν απαντήθηκε με τσουνάμι ενθουσιασμού γύρω από το τραπέζι".

Μετά από έντονες συζητήσεις και διαπραγματεύσεις που διήρκεσαν ολόκληρη την ημέρα, οι ηγέτες δεν κατάφεραν να κατευνάσουν τις ανησυχίες του Ντε Βέβερ. Η Ουγγαρία απέρριψε ευθέως την πρωτοβουλία, αλλά αυτό ήταν αναμενόμενο.

Η πλειοψηφία των Ευρωπαίων ηγετών βλέπει τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία ως τη μόνη οδό για να αποφύγει να πληρώσει για τη βοήθεια από την τσέπη της.

Τελικά, οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων συμβιβάστηκαν σε μια σημαντικά πιο αδύναμη διατύπωση που ανέθεσε στην Επιτροπή να παρουσιάσει "το συντομότερο δυνατό" έναν κατάλογο "επιλογών" για την κάλυψη των οικονομικών και στρατιωτικών αναγκών του Κιέβου για το 2026 και το 2027. Μια προηγούμενη εκδοχή των συμπερασμάτων έκανε λόγο για σύνταξη "συγκεκριμένων προτάσεων".

Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν χαρακτήρισε τη διατύπωση «εντολή».

"Αυτό είναι σίγουρα ένα θέμα που δεν είναι τετριμμένο, είναι πολύ περίπλοκο", δήλωσε η πρόεδρος της Επιτροπής απαντώντας σε ερώτηση του Euronews.

«Υπάρχουν σημεία που πρέπει να αποσαφηνιστούν και να έχουμε μια βαθιά ανάλυση», πρόσθεσε. «Με άλλα λόγια, συμφωνήσαμε στο "τι", δηλαδή στο δάνειο για τις επανορθώσεις, και πρέπει να εργαστούμε για το πώς, πώς θα το καταστήσουμε δυνατό (και) ποια είναι η καλύτερη επιλογή για να προχωρήσουμε».

Μπορεί να γίνει;

Σύμφωνα με το προσωρινό σχέδιο, η Euroclear θα μεταφέρει τα ταμειακά υπόλοιπα που δημιουργούνται από τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία στην Επιτροπή. Στη συνέχεια, η Επιτροπή θα χρησιμοποιούσε τα χρήματα για την έκδοση δανείου ύψους 140 δισ. ευρώ προς την Ουκρανία, το οποίο θα εκταμιευόταν σταδιακά και υπό προϋποθέσεις.

Η Ουκρανία θα κληθεί να αποπληρώσει το δάνειο μόνο αφού η Ρωσία συμφωνήσει να αποζημιώσει τις ζημίες που προκλήθηκαν. Εξ ου και η ονομασία "δάνειο για επανορθώσεις". Στη συνέχεια, η Επιτροπή θα εξοφλούσε τη Euroclear και η Euroclear θα εξοφλούσε τη Ρωσία, ολοκληρώνοντας τον κύκλο.

Ο Αντόνιο Κόστα, πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, δήλωσε ότι κανείς δεν άσκησε "βέτο σε τίποτα" την Πέμπτη και αντίθετα "όλα τα τεχνικά ζητήματα" είναι δυνατόν να επιλυθούν.

Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Κριστίν Λαγκάρντ, η οποία συμμετείχε στη σύνοδο κορυφής, δήλωσε ότι το σχέδιο είναι εφικτό.

Ο Κόστα εξέφρασε την ελπίδα ότι μια "τελική απόφαση" θα ληφθεί στην επόμενη σύνοδο κορυφής τον Δεκέμβριο, άποψη την οποία συμμερίζονται ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν και ο Γερμανός καγκελάριος, Φρίντριχ Μερτς.

"Θα χρησιμοποιούσα το ίδιο επιχείρημα (όπως το Βέλγιο) εάν τα περιουσιακά στοιχεία βρίσκονταν στη Γερμανία. Σήμερα κάναμε ένα βήμα προς τα εμπρός που δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένο", δήλωσε ο Μερτς.

"Θα κάνουμε ό,τι μπορούμε για να προχωρήσουμε μπροστά. Είμαι βέβαιος ότι όλα τα κράτη μέλη θα υπογράψουν, αλλά πρέπει να συζητήσουμε περαιτέρω την ευθύνη".

Ο Ντε Βέβερ επέμεινε ότι στο δάνειο θα πρέπει να προσέλθουν και άλλοι σύμμαχοι της G7. Το Ηνωμένο Βασίλειο και ο Καναδάς έχουν ήδη εκδηλώσει το ενδιαφέρον τους να συμμετάσχουν. Η Ιαπωνία, η οποία κατέχει επίσης ρωσικά κρατικά περιουσιακά στοιχεία, έχει κρατήσει χαμηλούς τόνους.

"Θα ήταν καλό να μην το κάνουμε μόνοι μας", δήλωσε ο Ντε Βέβερ.

Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι έκανε έκκληση να εγκριθεί το δάνειο μέχρι το επόμενο έτος. Η χώρα στερεύει από κεφάλαια μετά τη διακοπή της βοήθειας από την αμερικανική κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ.

"Τα χρήματα τα χρειαζόμαστε το 2026 και καλύτερα να τα έχουμε (από) την αρχή του έτους", είπε. "Δεν ξέρω αν είναι δυνατόν- δεν εξαρτώνται όλα από εμάς".

"Καταλαβαίνουμε ποιοι μπορούν να μπλοκάρουν και μπορούμε να συνεργαστούμε με αυτούς τους ανθρώπους", είπε, αναφερόμενος προφανώς στο Βέλγιο.