Η Φινλανδία στην κορυφή, η Ελλάδα σε ανοδική τροχιά – Ο νέος χάρτης της απασχόλησης στην ΕΕ

Η περιοχή με το υψηλότερο ποσοστό απασχόλησης στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι το αρχιπέλαγος Όλαντ στη Φινλανδία, με 86,4%. Η μικρή, σουηδόφωνη κοινότητα στη Βαλτική Θάλασσα ηγείται της τελευταίας έκθεσης της Eurostat για την αγορά εργασίας, ακολουθούμενη από μια σειρά κεντροευρωπαϊκών πρωτευουσών: τη Βαρσοβία (86,2%), τη Μπρατισλάβα (85,4%) και τη Βουδαπέστη (85,3%).

Τα νέα στοιχεία έρχονται καθώς οι ευρωπαϊκές αρχές κάνουν λόγο για «ιστορικό ρεκόρ» απασχόλησης: το 75,8% των πολιτών της ΕΕ ηλικίας 20 έως 64 ετών εργάζεται σήμερα, σημειώνοντας αύξηση 2,7 ποσοστιαίων μονάδων από το 2021. Αυτό σημαίνει ότι η ΕΕ ενδέχεται να βρίσκεται σε τροχιά επίτευξης του στόχου του 78% έως το 2030, όπως ορίζεται στο Σχέδιο Δράσης του Ευρωπαϊκού Πυλώνα Κοινωνικών Δικαιωμάτων για το 2030.

Η στρατηγική αυτή περιλαμβάνει 20 βασικές αρχές για δίκαιες και αποτελεσματικές αγορές εργασίας και συστήματα κοινωνικής προστασίας. Στόχος είναι, μεταξύ άλλων, το 60% του ευρωπαϊκού εργατικού δυναμικού να συμμετέχει κάθε χρόνο σε προγράμματα κατάρτισης και να μειωθεί κατά 15 εκατομμύρια ο αριθμός των ανθρώπων που κινδυνεύουν από φτώχεια ή κοινωνικό αποκλεισμό.

Ποιες περιοχές έχουν ήδη πετύχει τον στόχο της απασχόλησης;

Από τις 243 ευρωπαϊκές περιφέρειες για τις οποίες υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία, οι 113 –δηλαδή το 46,5%– έχουν ήδη φτάσει ή ξεπεράσει το 78%. Πέρα από τις μικρές χώρες με πληθυσμό κάτω των δύο εκατομμυρίων, οι περισσότερες από αυτές τις «ισχυρές» περιοχές εντοπίζονται στη βόρεια Ευρώπη.

Στις Κάτω Χώρες, τη Σουηδία, την Ιρλανδία, τη Δανία και την Τσεχία, όλες οι περιφέρειες καταγράφουν ποσοστά απασχόλησης τουλάχιστον 78%. Η Γερμανία επίσης σημειώνει υψηλές επιδόσεις, με μόλις τρεις από τις 38 περιφέρειές της —το Βερολίνο, τη Βρέμη και το Ντίσελντορφ— να παραμένουν κάτω από τον στόχο.

Στον αντίποδα, και εξαιρουμένων υπερπόντιων εδαφών όπως η μητροπολιτική Γαλλία ή οι ισπανικοί θύλακες της Θέουτα και της Μελίγια, η Ιταλία συγκεντρώνει επτά από τις δέκα περιφέρειες με τα χαμηλότερα ποσοστά απασχόλησης στην ΕΕ: την Καλαβρία (48,5%), την Καμπανία (49,4%) και τη Σικελία (50,7%). Χαμηλά ποσοστά παρατηρούνται επίσης στη νοτιοδυτική Ισπανία, τη νότια Ρουμανία και την ανατολική Ελλάδα, ενώ οι βελγικές περιφέρειες των Βρυξελλών και του Ενό περιλαμβάνονται στις ελάχιστες δυτικοευρωπαϊκές κάτω του 65%.

Η Ελλάδα ανεβαίνει: η απασχόληση εκτοξεύεται χάρη στον τουρισμό

Παρότι η νότια Ευρώπη εξακολουθεί να υπολείπεται του μέσου ευρωπαϊκού όρου, πολλές περιφέρειές της σημειώνουν τη μεγαλύτερη αύξηση απασχόλησης στην Ένωση. Ανάλυση του Euronews βάσει στοιχείων της Eurostat δείχνει ότι σε αρκετές ελληνικές περιφέρειες, η απασχόληση έχει αυξηθεί θεαματικά από το 2021.

Η άνοδος αποδίδεται κυρίως στην ανάκαμψη του τουρισμού και της φιλοξενίας μετά την πανδημία, σύμφωνα με τον Θεόδωρο Κουτρούκη, καθηγητή Εργασιακών Σχέσεων στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης. «Οι κλάδοι της φιλοξενίας, της εστίασης και του λιανικού εμπορίου δημιούργησαν πάνω από το 50% των νέων θέσεων εργασίας τα τελευταία τέσσερα χρόνια. Ο τουρισμός μόνος του αντιστοιχεί σε περίπου 401.000 θέσεις εργασίας το 2024», σημειώνει.

Η Ελλάδα έχει επίσης θεσπίσει σειρά μεταρρυθμίσεων στην αγορά εργασίας, όπως αύξηση του κατώτατου μισθού, μείωση των ασφαλιστικών εισφορών και νέο νομικό πλαίσιο που «ενθαρρύνει τη δημιουργία θέσεων εργασίας», κυρίως για γυναίκες και άτομα ηλικίας 45 έως 64 ετών. Η ψηφιοποίηση, τα έργα πράσινης μετάβασης και η αποκέντρωση των πολιτικών απασχόλησης ενίσχυσαν περαιτέρω την περιφερειακή ανάπτυξη.

Ωστόσο, ο Κουτρούκης προειδοποιεί ότι η διατήρηση του ρυθμού αυτού δεν είναι βέβαιη. «Ο τουρισμός πιθανότατα έχει φτάσει στο βραχυπρόθεσμο μέγιστό του», λέει. «Αν όμως σταματήσει ο πόλεμος στην Ουκρανία, ενδεχομένως η επιστροφή Ρώσων τουριστών να ενισχύσει εκ νέου τον τομέα των υπηρεσιών».

Επισημαίνει επίσης ότι παραμένει ανοιχτό το ερώτημα κατά πόσο οι θέσεις εργασίας που δημιουργούνται στην Ελλάδα είναι «ποιοτικές» — ως προς τις απολαβές, τη σταθερότητα, την αυτονομία και το ωράριο.

Παρόμοια, αν και πιο ήπια, αύξηση καταγράφεται και σε περιοχές της Ισπανίας, της Ιταλίας, της Κροατίας και της Πορτογαλίας. Αντίθετα, μείωση των ποσοστών απασχόλησης σημειώθηκε κυρίως στη βόρεια Ευρώπη, ιδιαίτερα στη Σουηδία και στη Λιθουανία.

Στη Γερμανία, η πτώση της απασχόλησης αποδίδεται στη συνεχιζόμενη ύφεση, ειδικά στη βιομηχανία. Όπως εξηγεί ο Κλάους Σνάμπελ, καθηγητής Οικονομικών της Εργασίας στο Πανεπιστήμιο του Έρλαγκεν-Νυρεμβέργης, «το εξαγωγικό μοντέλο της Γερμανίας δεν είναι πια τόσο αποτελεσματικό — η χώρα έχει χάσει μερίδιο στις διεθνείς αγορές και παρουσιάζει χαμηλότερα επίπεδα καινοτομίας σε σχέση με το παρελθόν».