«Δώστε χρήματα εκεί που υπάρχει πρόβλημα» - Η Λιθουανία προτρέπει για δράση στην ανατολική πλευρά

Η υπεράσπιση της ανατολικής πλευράς αποτελεί πλέον ένα υπαρξιακό ζήτημα για την Ευρώπη, δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών της Λιθουανίας Kęstutis Budrys σε συνέντευξή του στο Euronews, μετά από μια σειρά εισβολών στον εναέριο χώρο που έθεσαν σε κατάσταση ύψιστης επιφυλακής τα κράτη μέλη από τις χώρες της Βαλτικής έως την Πολωνία.

Οι διαταραχές στον ευρωπαϊκό εναέριο χώρο από μη επανδρωμένα αεροσκάφη και ιπτάμενα αντικείμενα όπως αερόστατα έχουν καταγγελθεί από αρκετές χώρες ως σκόπιμη προσπάθεια πρόκλησης και αποσταθεροποίησης της περιοχής.

Το σαββατοκύριακο η Λιθουανία αναχαίτισε μεγάλα αερόστατα που πετούσαν στον εναέριο χώρο της, γεγονός που την ανάγκασε να κλείσει το αεροδρόμιο του Βίλνιους. Η Πολωνία, η Δανία, η Ρουμανία και η Εσθονία έχουν επίσης καταγράψει εισβολές μη επανδρωμένων αεροσκαφών στα εδάφη τους.

«Θα πρέπει να τα αντιμετωπίζουμε τουλάχιστον ως υβριδική απειλή», δήλωσε στο Euronews. «Έχουμε να κάνουμε με οργανωμένο έγκλημα που προέρχεται από τη Λευκορωσία. Αν δεν μπορούμε να αποτρέψουμε με την άρνηση, τότε θα πρέπει να αποτρέψουμε με την τιμωρία.»

Η Λιθουανία καλεί την Ευρωπαϊκή Ένωση να επιβάλει ευρύτερες κυρώσεις στη Λευκορωσία στον τομέα της αεροπορίας και των τραπεζών και να ενισχύσει τις αμυντικές δυνατότητες στην ανατολική πλευρά για την αποτροπή υβριδικών απειλών που προέρχονται από αέρος. Στη Λευκορωσία έχουν ήδη επιβληθεί αυστηρές κυρώσεις από την ΕΕ για την παροχή βοήθειας στη Ρωσία στον επιθετικό της πόλεμο κατά της Ουκρανίας.

Το Βίλνιους, ωστόσο, υποστηρίζει ότι είναι καιρός για περαιτέρω ενέργειες και για αποστολή ενός συντονισμένου μηνύματος στο Μινσκ.

«Πρόκειται για μια υβριδική επίθεση εναντίον ενός κράτους μέλους και θέλουμε να ενισχυθεί το καθεστώς των κυρώσεων», δήλωσε ο Budrys. «Ως πρώτο βήμα, θα πρέπει να προσθέσουμε τις υβριδικές απειλές στα κριτήρια για κυρώσεις. Δεν το έχουμε κάνει για τη Ρωσία ούτε για τη Λευκορωσία. Το καθεστώς της Λευκορωσίας πρέπει να βιώσει τις συνέπειες των πράξεών του, είναι υποχρέωσή μας να απαντήσουμε.»

Η Λιθουανία υποστηρίζει ότι τα μεγάλα αερόστατα, τα οποία χρησιμοποιούνται για το παράνομο εμπόριο τσιγάρων, αποτελούν μέρος μιας εκστρατείας της Λευκορωσίας για τη δημιουργία χάους στην πολιτική αεροπορία, την ενίσχυση του άγχους στην κοινωνία και, τελικά, τη μείωση της υποστήριξης προς την Ουκρανία.

Η πρόεδρος της Επιτροπής Ursula von der Leyen επανέλαβε αυτές τις ανησυχίες σε ομιλία της στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αυτόν τον μήνα, όπου υποστήριξε ότι «κάτι νέο και επικίνδυνο συμβαίνει στους ουρανούς μας», που στοχεύει να δοκιμάσει την ευρωπαϊκή αποφασιστικότητα καθώς η Ρωσία συνεχίζει τον πόλεμο.

Η ίδια αναφέρθηκε στο περιστατικό στη Λιθουανία ως «πρόκληση, μια υβριδική απειλή, που δεν θα γίνει ανεκτή» — μια κίνηση που χαιρετίστηκε από την κυβέρνηση της Λιθουανίας.

«Υπαρξιακή απειλή»

Η ΕΕ επέβαλε κυρώσεις στη χώρα για πρώτη φορά το 2020, αφότου ο αυταρχικός ηγέτης της Aliaksandr Lukashenka κατηγορήθηκε για νοθεία των εκλογών, τις οποίες η αντιπολίτευση υποστηρίζει ότι το καθεστώς του χειραγώγησε και έκλεψε από την αντίπαλο Sviatlana Tsikhanouskaya, η οποία βρίσκεται τώρα στην εξορία.

Οι Βρυξέλλες επέβαλαν περαιτέρω κυρώσεις στη χώρα μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία το 2023, κατά την οποία η Λευκορωσία χρησιμοποιήθηκε ως ορμητήριο για τη στρατιωτική επιχείρηση κατά του Κιέβου.

Οι κυρώσεις έχουν κλιμακωθεί έκτοτε, με έναν νέο γύρο περιορισμών να περιλαμβάνεται στη 19η δέσμη κυρώσεων που εγκρίθηκε από την ΕΕ νωρίτερα αυτόν τον μήνα. Ωστόσο, οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι εξακολουθεί να συμβαίνει παράκαμψη από τη Λευκορωσία προς τη Ρωσία.

Ενώ η Ρωσία και η Λευκορωσία διατηρούν στενούς δεσμούς, η Λιθουανία έχει δηλώσει ότι είναι πολύ νωρίς για να καθοριστεί εάν η Μόσχα βοηθά τη Λευκορωσία στην εκτόξευση των αερόστατων. Τα σύνορα της Λιθουανίας με τη Λευκορωσία έχουν κλείσει επ' αόριστον.

«Για να ισχυριστούμε ότι αυτό έγινε με πλήρη συντονισμό θα χρειαστούμε περισσότερα δεδομένα», δήλωσε ο Budrys στο Euronews. «Δεν θα κάνουμε εικασίες μέχρι να έχουμε όλες τις λεπτομέρειες.»

Αντιμέτωπα με μια σειρά από διαταραχές, τα κράτη μέλη που συνορεύουν με τη Ρωσία και τη Λευκορωσία ή θεωρούνται τα πιο εκτεθειμένα έχουν ζητήσει την ανάπτυξη περισσότερων δυνατοτήτων αντιμετώπισης μη επανδρωμένων αεροσκαφών.

Η Επιτροπή παρουσίασε ένα σχέδιο, το οποίο είχε τίτλο αρχικά «τείχος κατά μη επανδρωμένων αεροσκαφών» και αργότερα μετονομάστηκε σε «ευρωπαϊκή πρωτοβουλία για τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη», για την ενίσχυση αυτών των δυνατοτήτων. Η πρόταση έλαβε ανάμεικτες αντιδράσεις από τα κράτη μέλη της νότιας Ευρώπης, τα οποία τη θεώρησαν υπερβολικά εστιασμένη στην ανατολική πλευρά με ελάχιστη προσοχή στη Μεσόγειο αλλά και μη λειτουργική.

«Τι είναι πιο σημαντικό από την ασφάλεια για την Ευρώπη τώρα; Όλα τα άλλα είναι ασήμαντα αν δεν μπορούμε να παρέχουμε ασφάλεια στους πολίτες μας», ανέφερε. «Πρόκειται για υπαρξιακό ζήτημα.»