Σύνοδος Κορυφής «δίχως αύριο» για να ξεμπλοκαριστεί το δάνειο αποζημιώσεων για την Ουκρανία

Οι 27 ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης συγκεντρώνονται στις Βρυξέλλες για να λάβουν μια απόφαση που θα μπορούσε να επαναπροσδιορίσει την αρχιτεκτονική ασφαλείας της ηπείρου: πώς θα συγκεντρωθούν τουλάχιστον 90 δισεκατομμύρια ευρώ για να καλυφθούν οι οικονομικές και στρατιωτικές ανάγκες της Ουκρανίας για το 2026 και το 2027.

Με τις Ηνωμένες Πολιτείες να πιέζουν για μια γρήγορη συμφωνία μεταξύ της Ουκρανίας και της Ρωσίας, διπλωμάτες και αξιωματούχοι χαρακτηρίζουν τη σημερινή σύνοδο κορυφής ως μια κρίσιμη στιγμή για τους Ευρωπαίους να μεγιστοποιήσουν τη συλλογική τους επιρροή και να αποδείξουν ότι εξακολουθούν να έχουν συμμετοχή στο παιχνίδι.

"Δεν πρόκειται μόνο για αριθμούς", δήλωσε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν πριν από τη σύνοδο κορυφής. "Πρόκειται επίσης για την ενίσχυση της ικανότητας της Ουκρανίας να διασφαλίσει μια πραγματική ειρήνη - μια ειρήνη που είναι δίκαιη, που είναι διαρκής, που προστατεύει την Ουκρανία και συνεπώς προστατεύει και την Ευρώπη".

Υπάρχουν δύο βασικές επιλογές στο τραπέζι για την επίτευξη του ποσού των 90 δισεκατομμυρίων ευρώ. Η πρώτη είναι μια πρωτοποριακή πρόταση για τη διοχέτευση των ακινητοποιημένων περιουσιακών στοιχείων της ρωσικής Κεντρικής Τράπεζας σε ένα άτοκο δάνειο αποζημιώσεων προς την Ουκρανία, το οποίο η χώρα θα κληθεί να αποπληρώσει μόνο αφού η Μόσχα αποζημιώσει για τις ζημιές που προκάλεσε η εισβολή της -κάτι εξαιρετικά απίθανο να συμβεί.

Η δεύτερη είναι ο κοινός δανεισμός στις χρηματοπιστωτικές αγορές, όπως έκανε η Επιτροπή για λογαριασμό όλων των κρατών - μελών κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19.

Και οι δύο επιλογές συνοδεύονται από τρομερά πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα που βαραίνουν πολύ στο μυαλό των ηγετών. Αλλά υπάρχει μια βασική διαφορά: ενώ το κοινό χρέος θα απαιτούσε ομοφωνία για την αλλαγή των κανόνων του προϋπολογισμού της ΕΕ -ένα σχεδόν αδύνατο σενάριο λόγω της ασυμβίβαστης αντίθεσης της Ουγγαρίας- το δάνειο για τις επανορθώσεις θα μπορούσε να εγκριθεί μόνο με ειδική πλειοψηφία.

Η αριθμητική έχει ωθήσει το Βέλγιο στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος. Η χώρα κατέχει 185 δισεκατομμύρια ευρώ σε ρωσικά περιουσιακά στοιχεία και φοβάται ότι θα πέσει θύμα των αντεκδικήσεων της Μόσχας χωρίς όρια, εάν το δάνειο για τις επανορθώσεις προχωρήσει. Ο πρωθυπουργός του Βελγίου Μπαρτ Ντε Βέβερ κατήγγειλε την πρόταση ως "θεμελιωδώς λανθασμένη" και γεμάτη "πολλαπλούς κινδύνους".

Κατά τη σύνοδο κορυφής της Πέμπτης, οι ηγέτες θα προσπαθήσουν να καθησυχάσουν τις πολυάριθμες ανησυχίες του Ντε Βέβερ και να εξασφαλίσουν τη συμμετοχή του Βελγίου στο τολμηρό σχέδιο. Τις τελευταίες ημέρες, η Ιταλία, η Βουλγαρία, η Μάλτα και η Τσεχία εξέφρασαν επιφυλάξεις σχετικά με το δάνειο για τις αποζημιώσεις, ενώ το Euroclear, το αποθετήριο που φυλάσσει τα 185 δισεκατομμύρια ευρώ, υπήρξε επίσης επικριτικό.

Δύσκολο έδαφος μπροστά μας

Οι διαπραγματεύσεις θα είναι χρονοβόρες, επίπονες και δυνητικά εκρηκτικές. Μεταξύ άλλων, το Βέλγιο απαίτησε εγγυήσεις αορίστου χρόνου για να προστατευτεί από τυχόν παγίδες. Αντίθετα, τα άλλα κράτη - μέλη θέλουν να συμβιβαστούν σε ένα σταθερό ποσό.

"Θέλουμε όλους τους κινδύνους να καλύπτονται και να αλληλοσυμπληρώνονται χωρίς περιορισμούς, πλήρως και από την πρώτη ημέρα", δήλωσε ανώτερος διπλωμάτης, μιλώντας υπό τον όρο της ανωνυμίας. "Οι κίνδυνοι που αντιμετωπίζουμε δεν έχουν ανώτατο όριο, οπότε δεν μπορούμε να συμφωνήσουμε σε μια εγγύηση που έχει ανώτατο όριο".

Ο Αντόνιο Κόστα, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, υποσχέθηκε ότι το Βέλγιο δεν θα παρακαμφθεί. "Δεν πρόκειται για μια μάχη μεταξύ της Ευρώπης και του Βελγίου", δήλωσε.

Εάν οι ηγέτες καταφέρουν να πείσουν τον Ντε Βέβερ, θα ανοίξει ο δρόμος για να γίνει πραγματικότητα το δάνειο για τις αποζημιώσεις. Εάν οι ηγέτες αποτύχουν, θα συζητήσουν το κοινό χρέος υπό τη σκιά του βέτο της Ουγγαρίας. Εάν οι δύο επιλογές αποδειχθούν δυσεπίλυτες, η Επιτροπή θα πρέπει να σχεδιάσει γρήγορα μια ενδιάμεση λύση για να διασφαλίσει ότι η βοήθεια προς την Ουκρανία θα παραμείνει αδιάλειπτη.

"Η συνάντηση θα διαρκέσει όσο χρειάζεται", δήλωσε αξιωματούχος της ΕΕ, αφήνοντας να εννοηθεί ότι η συζήτηση θα μπορούσε να διαρκέσει την Παρασκευή και ακόμη και πέραν αυτής.

Ο χρόνος κυλάει γρήγορα: Το Κίεβο χρειάζεται μια νέα ένεση εξωτερικής βοήθειας ήδη από τον Απρίλιο. Μετά την τελευταία άκαρπη σύνοδο κορυφής, το μπλοκ δεν μπορεί να αντέξει άλλο ένα φιάσκο. Με την Ουάσινγκτον και τη Μόσχα να παρακολουθούν στενά τις Βρυξέλλες, οι αξιωματούχοι παραδέχονται ότι η αποτυχία δεν αποτελεί επιλογή.

Ακολουθήστε το ζωντανό μας ιστολόγιο για ενημερώσεις.