Τουσκ σε Φον Ντερ Λάιεν: «Η Πολωνία δεν θα εφαρμόσει το Σύμφωνο Μετανάστευσης»

Η Πολωνία δεν θα εφαρμόσει το Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο, την ολοκληρωμένη μεταρρύθμιση που εισήγαγε η Ευρωπαϊκή Ένωση για τη συλλογική διαχείριση της παράτυπης άφιξης αιτούντων άσυλο, δήλωσε την Παρασκευή ο πρωθυπουργός Ντόναλντ Τουσκ, μιλώντας ακριβώς δίπλα στην κύρια υποστηρικτή της νομοθετικής αναθεώρησης, την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.

Το Σύμφωνο, το οποίο είναι νομικά δεσμευτικό και για τα 27 κράτη μέλη, αναμένεται να τεθεί σε ισχύ το 2026, αν και ορισμένες χώρες επιθυμούν να ενεργοποιήσουν ορισμένα στοιχεία πριν από αυτό.

Κεντρικός πυλώνας του είναι ένας καινοτόμος μηχανισμός "υποχρεωτικής αλληλεγγύης" που θα δίνει στις κυβερνήσεις τρεις διαφορετικές επιλογές: να μετεγκαταστήσουν έναν ορισμένο αριθμό αιτούντων άσυλο, να καταβάλουν οικονομική συνεισφορά ή να παράσχουν επιχειρησιακή υποστήριξη, όπως προσωπικό και εξοπλισμό. Οι μετεγκαταστάσεις πρέπει να φτάσουν τις 30.000 ετησίως και οι οικονομικές συνεισφορές τα 600 εκατ. ευρώ.

Από την αρχή έως το τέλος των διαπραγματεύσεων, η Πολωνία, μαζί με την Ουγγαρία, αντιτάχθηκαν σθεναρά στο Σύμφωνο, στο σύνολό του, και στον μηχανισμό αλληλεγγύης, ειδικότερα, υποστηρίζοντας ότι θα τις ανάγκαζε να υποδεχθούν μετανάστες παρά τη θέλησή τους. Η Επιτροπή αντέκρουσε τους ισχυρισμούς αυτούς και τόνισε ότι δεν θα πραγματοποιηθούν ποτέ υποχρεωτικές μετεγκαταστάσεις, καθώς το σύστημα βασίζεται σε τρεις διαφορετικές επιλογές.

Την Παρασκευή, ο Ντόναλντ Τουσκ επανέλαβε αυτή την έντονη αντίθεσή του για το Σύμφωνο, λέγοντας ευθέως στη φον ντερ Λάιεν, την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ότι θα αψηφήσει τη νομοθεσία. Ο λόγος γι' αυτό, είπε, είναι ότι η χώρα του φιλοξενεί ήδη μεγάλο αριθμό ουκρανών προσφύγων που διέφυγαν από την εισβολή της Ρωσίας, "γεγονός που μας φέρνει σε πολύ ιδιαίτερη θέση".

"Η Πολωνία δεν θα εφαρμόσει το Σύμφωνο Μετανάστευσης με τρόπο που θα εισάγει πρόσθετες ποσοστώσεις μεταναστών στην Πολωνία", δήλωσε ο Πολωνός πρωθυπουργός σε κοινή συνέντευξη Τύπου.

"Είμαστε έτοιμοι να συνεργαστούμε με όλους για να προστατεύσουμε την Ευρώπη από την παράνομη μετανάστευση. Ωστόσο, η Πολωνία δεν θα αναλάβει κανένα πρόσθετο βάρος. Έχουμε ήδη αναλάβει περισσότερα από όσα θα μπορούσε κανείς να φανταστεί πριν από λίγα χρόνια".

Ο Τουσκ σημείωσε ότι η χώρα του θα συμμορφωθεί με άλλους ευρωπαϊκούς νόμους που "βοηθούν κατά της παράνομης μετανάστευσης", αλλά θα παραιτηθεί από τη μεταρρύθμιση.

"Ο μηχανισμός μετεγκατάστασης δεν είναι ένας μηχανισμός που προστατεύει την Ευρώπη από την παράνομη μετανάστευση", είπε. "Το Σύμφωνο δεν είναι ο τρόπος για τη μείωση της παράνομης μετανάστευσης".

Ο πρωθυπουργός δήλωσε ότι, παρά τη "φιλία" του με τη von der Leyen (και οι δύο είναι μέλη του κεντροδεξιού Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος), δεν θα επηρεαστεί από "συναισθήματα".

"Η Πολωνία δεν θα δεχτεί κανένα βάρος που σχετίζεται με τον μηχανισμό μετεγκατάστασης. Δεν πρόκειται για μια ιδεολογική συζήτηση. Η Πολωνία βρίσκεται σε μια πολύ ιδιαίτερη κατάσταση. Δεχόμαστε τεράστια πίεση από την παράνομη μετανάστευση", συνέχισε, αναφερόμενος στις μεταναστευτικές ροές που έχουν εργαλειοποιήσει η Λευκορωσία και η Ρωσία στα ανατολικά σύνορα.

"Αν κάποιος πει ότι η Πολωνία αναμένεται να επωμιστεί ένα πρόσθετο βάρος, ανεξάρτητα από το ποιος το λέει αυτό, η απάντησή μου είναι ότι η Πολωνία δεν θα δεχθεί ένα πρόσθετο βάρος. Τελεία και παύλα".

«Υβριδική απειλή»

Η Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν, η οποία προηγουμένως χαιρέτισε το Σύμφωνο ως "ιστορικό" επίτευγμα για τη διασφάλιση της κατανομής των βαρών σε όλο το μπλοκ, δήλωσε ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα λάβει υπόψη της τον αριθμό των ουκρανών προσφύγων που φιλοξενούνται στην Πολωνία.

"Η Πολωνία έχει επιδείξει και επιδεικνύει εξαιρετική αλληλεγγύη προς την Ουκρανία και φιλοξενεί τον μεγαλύτερο αριθμό ουκρανών προσφύγων (εδώ και) σχεδόν τρία χρόνια και αυτό είναι κάτι που πρέπει οπωσδήποτε να ληφθεί υπόψη", δήλωσε η πρόεδρος της Επιτροπής.

"Αυτό είναι κάτι (που) η Ευρωπαϊκή Ένωση όχι μόνο θα λάβει υπόψη της αλλά και θα σεβαστεί αυτή την εξαιρετική μοναξιά".

Σύμφωνα με το Σύμφωνο, οι χώρες που θεωρούνται ότι υφίστανται "μεταναστευτική πίεση" θα επωφεληθούν από μέτρα αλληλεγγύης. Για παράδειγμα, θα μπορούσαν να μετεγκατασταθούν ορισμένοι αιτούντες άσυλο σε άλλο κράτος μέλος ή να λάβουν οικονομική στήριξη και εξοπλισμό. Επιπλέον, θα μπορούσαν να επωφεληθούν από μια μερική ή ολική εξαίρεση από το σύστημα, πράγμα που σημαίνει ότι δεν θα τους ζητηθεί να μετεγκαταστήσουν μετανάστες εντός της επικράτειάς τους ή να συνεισφέρουν στο κοινό ταμείο.

Οι εξαιρέσεις δεν έχουν ακόμη ανακοινωθεί και θα επισημοποιηθούν μόνο αφού τεθεί σε ισχύ η νομοθεσία και η Επιτροπή δημοσιεύσει την ετήσια έκθεσή της για την αξιολόγηση του επιπέδου της μεταναστευτικής πίεσης.

Με μια τόσο ισχυρή επιχειρηματολογία, ο Τουσκ φαίνεται να προκαταλαμβάνει τη διαδικασία της Επιτροπής και να διασφαλίζει ότι η Πολωνία θα εξασφαλίσει εξ ορισμού μια πλήρη εξαίρεση.

Δεν είναι σαφές αν μια χώρα που αρνείται να εφαρμόσει το Σύμφωνο θα επωφεληθεί από τα μέτρα αλληλεγγύης που προσφέρονται από άλλες χώρες που εφαρμόζουν το Σύμφωνο.

Η Επιτροπή έχει απειλήσει προηγουμένως να κινήσει νομικές διαδικασίες κατά των κρατών μελών που αγνοούν τη μεταρρύθμιση, επιμένοντας ότι η νομοθεσία είναι δεσμευτική και για τους 27, ακόμη και για εκείνους που την καταψήφισαν. Την Παρασκευή, η φον ντερ Λάιεν απέφυγε να επαναλάβει αυτή τη θέση.

Αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που οι Βρυξέλλες προσαρμόζουν τη σκέψη τους σε εκείνη της Βαρσοβίας.

Πέρυσι, αφότου ο Τουσκ έριξε ένα νέο σχέδιο για την προσωρινή αναστολή του δικαιώματος ασύλου σε περιπτώσεις εργαλειακής μετανάστευσης, η Επιτροπή προχώρησε σε επίσημες δηλώσεις τονίζοντας ότι όλα τα κράτη μέλη έχουν "υποχρέωση να παρέχουν πρόσβαση στη διαδικασία ασύλου".

Καθώς ο Τουσκ κράτησε τη θέση του και κέρδισε πολιτική υποστήριξη, η Επιτροπή υποχώρησε και τελικά δημοσίευσε κατευθυντήριες γραμμές που επιτρέπουν την αναστολή των θεμελιωδών δικαιωμάτων σε "εξαιρετικές" περιπτώσεις και για ό,τι είναι "απολύτως απαραίτητο".

"Αυτό δεν είναι ζήτημα μετανάστευσης, είναι ζήτημα εθνικής ασφάλειας", δήλωσε η φον ντερ Λάιεν. "Το βλέπουμε ως μια υβριδική απειλή".

Η επίσκεψη του Κολλεγίου των Επιτρόπων στο Γκντανσκ την Παρασκευή πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της εξάμηνης προεδρίας της Πολωνίας στο Συμβούλιο της ΕΕ, η οποία θα διαρκέσει έως τα τέλη Ιουνίου.

Το σύνθημα της προεδρίας είναι: "Ασφάλεια, Ευρώπη!"