...

Logo Pasino du Havre - Casino-Hôtel - Spa
in partnership with
Logo Nextory

Asırlık gizem çözüldü: Betelgeuse'un yanında 'hayalet' yıldız keşfedildi

• Jul 26, 2025, 2:23 PM
3 min de lecture
1

Gökyüzünün en parlak ve dikkat çekici yıldızlarından biri olan Betelgeuse, 100 yılı aşkın süredir astronomların aklını kurcalayan bir gizemi nihayet açığa çıkardı.

Hawaii’deki Gemini North teleskobu ile yapılan gözlemlerde, bu dev yıldızın yakınında uzun süredir saklanan soluk bir yıldız daha keşfedildi. Yeni keşfedilen bu yoldaşa Siwarha adı verildi. Arapça'da “onun bileziği” anlamına geliyor.

Betelgeuse’un her altı yılda bir düzenli olarak parlaklığını azaltması, astronomlar arasında yakınında bir eş yıldız olabileceği fikrini doğurmuştu. Ancak yıldızın devasa boyutu (Güneş’ten 700 kat büyük) ve parlaklığı, varsa bile bu eşin gözlemlenmesini zorlaştırıyordu.

2024'te Harvard-Smithsonian Astrofizik Merkezi’nden Dr. Morgan MacLeod liderliğinde yürütülen iki ayrı çalışma, 100 yılı aşkın veri analizinden yola çıkarak düzenli bir altı yıllık döngü tespit etti. Bu sinyal, yalnızca Betelgeuse’a çok yakın, küçük bir yıldızın varlığıyla açıklanabiliyordu. Bu tahmine göre Aralık 2024'te, yörüngesi sayesinde yıldızın parıltısından uzaklaşıp görünür hâle gelecekti.

Tam da o sırada, Dr. Richard Howell ve ekibi teleskoplarını Betelgeuse’a çevirdi. Gemini North’un yüksek çözünürlüklü cihazıyla yapılan binlerce anlık pozun birleşiminde, sonunda soluk mavi-beyaz bir ışık noktası belirdi: Siwarha artık görünüyordu.

Ölmekte olan bir devin etrafında dans

ZME Science'a göre Siwarha, Güneş’in 1,5 katı kütleye sahip ancak henüz çekirdeğinde hidrojen füzyonuna başlamamış. Öte yandan, Betelgeuse hızla ölmekte olan bir kırmızı süperdev. Yalnızca 10 milyon yaşında olmasına rağmen kütlesi nedeniyle yakıtını çok hızlı tüketti.

Paris Gözlemevi’nden astrofizikçi Miguel Montarges, bu durumu şöyle özetliyor: "Bir tarafta ölmek üzere olan bir yıldız, diğer tarafta henüz tam anlamıyla doğmamış bir yıldız var."

İki yıldız birbirine o kadar yakın ki Siwarha yörüngesi boyunca Betelgeuse’un dış atmosfer katmanları içinde ilerliyor. Bu durum, yıldızın düzenli kararmasını ve beklenenden hızlı dönüşünü açıklıyor. Siwarha’nın yarattığı gelgit etkileri, Betelgeuse’un dönüşünü hızlandırmış olabilir.

Ancak bu dans sonsuza dek sürmeyecek. Modeller, önümüzdeki 10 bin yıl içinde Betelgeuse’un Siwarha’yı yutacağını ya da süpernova patlamasıyla onu yok edeceğini öngörüyor.