AB, yılda iki kez yapılan yeni HIV aşısına onay verdi

Avrupa Komisyonu, HIV’i önlemek amacıyla yılda iki kez uygulanacak yeni bir aşıyı resmen onayladı. İlaç üreticisi Gilead’in açıklamasına göre bu kararla birlikte söz konusu ilaç, Avrupa Birliği genelinde kullanıma sunulabilecek.

Bu karar, Avrupa İlaç Ajansı’nın (EMA) geçen ay “çığır açıcı” olarak nitelendirilen bu tedaviye onay tavsiyesi vermesinin ardından geldi.

Lenakapavir adı verilen ilaç, HIV’in vücutta çoğalmasını ve yayılmasını engelleyerek çalışan bir tür 'pre-exposure prophylaxis' (PrEP-Temas Öncesi Profilaksi). Yetişkinlerde ve ergenlerde virüsü kapma riskini önemli ölçüde azaltıyor.

Klinik çalışmalarda enjeksiyonun HIV’i önlemede yüzde 100 etkili olduğu görüldü. Bu nedenle uzmanlar, tedaviyi 2024’ün en büyük tıbbi ilerlemelerinden biri olarak tanımlıyor.

Avrupa Birliği, Norveç, İzlanda ve Lihtenştayn’da “Yeytuo” adıyla satılacak olan ilaç, yılda iki kez uygulanacak ilk PrEP seçeneği olacak. Böylece günlük ilaç kullanımı gerekmeyecek.

Gilead Sciences’ın medikal direktörü Dr. Dietmar Berger, Avrupa Komisyonu’nun hızlı onay kararının, Yeytuo’nun HIV’i önlemede “dönüştürücü bir potansiyele sahip” olduğunu ortaya koyduğunu söyledi.

Yeni tedavi, HIV vakalarının arttığı bir dönemde geliyor. 2023’te AB, Norveç, İzlanda ve Lihtenştayn’da 24 bin 700’den fazla yeni HIV vakası bildirildi. Bu, 2022’ye göre yüzde 11,8 artış anlamına geliyor.

ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) de ilacı onayladı. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) de HIV’i önlemede ek bir seçenek olarak kullanılmasını tavsiye ediyor.

Gilead, ilacın onayı için Avustralya, Brezilya, Kanada, Güney Afrika ve İsviçre’de başvuruda bulunduğunu; kısa süre içinde Arjantin, Meksika ve Peru’nun da listeye ekleneceğini açıkladı.

Şirket ayrıca yüksek HIV oranlarının görüldüğü 120 düşük gelirli ülkede ilacın jenerik versiyonlarının satışına izin vereceğini belirtti. Ancak ABD’nin bu yıl küresel sağlık fonlarını kesmesi nedeniyle tedavinin dünya genelinde ne kadar yaygın erişilebilir olacağı belirsiz.

HIV dünya genelinde yaklaşık 40,8 milyon kişiyi etkiliyor. Geçtiğimiz yıl AIDS ile ilişkili hastalıklardan 630 bin kişi hayatını kaybetti.