Avrupa’nın ilk 'exascale' süper bilgisayarı Almanya’da tanıtılıyor

Avrupa, cuma günü kıtanın ilk 'exascale' sınıfı süper bilgisayarını tanıtmaya hazırlanıyor. Nvidia tarafından desteklenen bu dev makineye Jupiter adı verildi. Bilgisayar Almanya’daki Jülich Araştırma Merkezi’nde bulunacak.

Exascale bilgisayar nedir?

Exascale, bir bilgisayarın saniyede gerçekleştirebileceği işlem sayısını ifade eden bir hız ölçüsü. Exascale seviyesinde bir süper bilgisayar, 1 kentilyon (10¹⁸) işlem yapabiliyor. Karşılaştırmak gerekirse, dünya üzerindeki tüm insanlar saniyede bir işlem yapsaydı, Jupiter’in sadece 1 saniyede yaptığı işi tamamlamaları dört yıldan fazla sürerdi.

Ayrıca boyut olarak da devasa: 130 metre uzunluğunda, 2,5 metre yüksekliğinde ve 420 ton ağırlığında. EuroHPC JU adlı AB girişiminin sahibi olduğu Jupiter, Haziran 2025’te açıklanan TOP500 süper bilgisayar listesinde 4. sırada yer aldı ve ilk 5 içinde en enerji verimlisi oldu.

Neden gerekli?

Süper bilgisayarlar, ilaç keşfi, iklim ve hava durumu tahminleri, kara delik simülasyonları gibi dünyanın en karmaşık sorunlarını çözmek için kullanılıyor.

Nvidia CEO’su Jensen Huang, Jupiter’i bir “Yapay Zekâ Süper Bilgisayarı” olarak nitelendirdi: “Yapay zekâ bilimsel keşifleri ve sanayi yeniliklerini süper hızlandıracak. Avrupa’nın en gelişmiş yapay zekâ süper bilgisayarını inşa ederek araştırmacıların, sanayilerin ve kurumların insan bilgisini genişletmesine, atılımlar yapmasına ve ulusal ilerlemeyi hızlandırmasına katkı sağlıyoruz.”

Süper bilgisayar ve kuantum bilgisayar farkı

Exascale süper bilgisayarlar inanılmaz hızlı işlem yaparken, kuantum bilgisayarlar farklı bir mantıkla çalışır. Geleneksel bilgisayarlar 0 ve 1 değerlerine dayanırken, kuantum bilgisayarlar aynı anda hem 0 hem 1 olabilen kübitler kullanır. Bu sayede çok daha büyük veri durumlarını aynı anda işleyebilirler.

Uzmanlara göre gelecekte exascale süper bilgisayarlar ile kuantum bilgisayarların birlikte kullanılması, “kuantum merkezli süper hesaplama” devrini başlatabilir. Geçen hafta IBM ve AMD, kuantum ile yüksek performanslı hesaplamayı birleştirecek bir yol haritası üzerinde çalışacaklarını açıkladılar.

PC Pro dergisi Genel Yayın Yönetmeni Tim Danton’a göre bu işbirliği önümüzdeki on yılın en önemli duyurusu olabilir.