Kronik uykusuzluk beyin yaşlanmasını ne kadar hızlandırabilir?

Yeni bir araştırmaya göre, kronik uykusuzluk uyku düzeninizden daha fazlasına neden olarak beyin yaşlanmasını hızlandırabilir.

Neurology dergisinde yayımlanan çalışmaya göre, kronik uykusuzluk çeken ya da üç ay ya da daha uzun süre boyunca haftada en az üç gece uyumakta güçlük çeken kişilerin bunama ya da hafif bilişsel sorunlara yakalanma olasılığı normal uyuyan kişilere kıyasla yüzde 40 daha fazla.

Çalışmaya göre bu, beynin 3,5 yıl daha yaşlanması anlamına geliyor.

Çalışmanın yazarlarından ve ABD merkezli Mayo Clinic'te nörolog olan Dr. Diego Z. Carvalho yaptığı açıklamada, bulguların "uykunun sadece dinlenmeyle ilgili olmadığına, aynı zamanda beyin direnciyle de ilgili olduğuna dair giderek artan kanıtlara katkıda bulunduğunu" söyledi.

Carvalho'nun ekibi, bilişsel olarak sağlıklı olan 2 bin 750 yaşlı Amerikalıyı ortalama altı yıl boyunca takip etti. Yüzde 16'sına uykusuzluk teşhisi konulan katılımcılara düzenli olarak hafıza ve düşünme testleri uygulandı ve bazılarının beyin taramaları yapıldı.

Genel olarak, uykusuzluk çeken kişilerin yüzde 14'ünde demans veya hafif bilişsel bozukluk gelişirken, uykusuzluk çekmeyenlerin yüzde 10'unda bu oran yüzde 10. Kronik uykusuzluğu olan kişilerde ayrıca yıllar içinde düşünme testlerinde daha keskin düşüşler görüldü.

Carvalho, "Düşünme becerilerinde daha hızlı düşüş ve beyinde kronik uykusuzluğun erken bir uyarı işareti olabileceğini ve hatta gelecekteki bilişsel sorunlara katkıda bulunabileceğini düşündüren değişiklikler gördük," dedi.

Bulgular, araştırmacılar yaş, yüksek tansiyon, uyku apnesi ve uyku ilaçlarının kullanımı gibi faktörleri hesaba kattıktan sonra bile devam etti.

Yine de, uykusuzluğun beyin sağlığı sorunlarına neden olduğunu kanıtlamadılar, sadece ikisinin ilişkili olduğunu kanıtladılar. Tam olarak neden bağlantılı göründüklerini anlamak için daha fazla çalışmaya ihtiyaç duyulacaktır.

Çalışma ayrıca kronik uykusuzluğun bazı insanların beyin sağlığını diğerlerinden daha fazla etkilediğini ortaya koydu.

Normalden daha az uyuduğunu söyleyen katılımcılarda daha fazla beyaz cevher hiperintensitesi veya beyin taramalarında hasara işaret eden parlak noktalar ve amiloid plakları veya beyinde birikebilen ve Alzheimer hastalığıyla bağlantılı proteinler vardı.

Çalışmada, amiloid plak seviyelerinin, Alzheimer riskini artıran APOE4 gen varyantını taşıyan kişilerde tipik olarak görülenlere benzer olduğu tespit edildi.

APOE4 varyantına sahip katılımcıların hafıza ve düşünme becerilerinde de daha büyük düşüşler görüldü.

Carvalho, "Sonuçlarımız uykusuzluğun beyni sadece amiloid plakları değil, aynı zamanda beyne kan sağlayan küçük damarları da içeren farklı şekillerde etkileyebileceğini göstermektedir," dedi.

Bulgular, uyku ve beyin sağlığı arasında bağlantı kuran en son bulgular. Kronik uykusuzluk ve düşük uyku kalitesi aynı zamanda yüksek tansiyon, kalp hastalığı, diyabet, depresyon ve obezite riskini de artırıyor.

Dünya Sağlık Örgütü'ne (DSÖ-WHO) göre demans dünya çapında yaklaşık 57 milyon insanı etkilemektedir. Uykusuzluk, kaliteli verilerin mevcut olduğu ülkelerdeki insanların tahmini yüzde 16,2'sini etkilemektedir.

Carvalho, son çalışmanın "sadece uyku kalitesini iyileştirmek için değil, potansiyel olarak yaşlandıkça beyin sağlığını korumak için de kronik uykusuzluğun tedavi edilmesinin önemini güçlendirdiğini" söyledi.