AB, yeni yaptırımlarla Rus gazını, bankaları, kriptoları ve 'gölge filoyu' hedef alıyor

Avrupa Komisyonu, Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik insansız hava aracı ve füze saldırılarını artırdığı, AB’nin Kiev’deki delegasyonunun da hedef alındığı ve Vladimir Putin’in müzakere çağrılarını görmezden geldiği bir dönemde yeni yaptırım paketini açıkladı.

Komisyon Başkanı Ursula von der Leyen’in cuma günü sunduğu tasarı; bankaları, “gölge filo”ya ait 118 gemiyi ve ilk kez Moskova’nın küresel finans piyasasında para aklamak için kullandığı kripto para platformlarını hedef alıyor.

Üye ülkeler tarafından onaylanması halinde bu paket, Şubat 2022’den bu yana yürürlüğe giren 19. yaptırım paketi olacak. Polonya ve Romanya hava sahasının son ihlalleri, büyükelçiler arasındaki görüşmelerde aciliyet duygusunu artırmış durumda.

Von der Leyen, bir video mesajında şunları söyledi: “Son bir ayda Rusya, diplomasiyi ve uluslararası hukuku ne kadar küçümsediğini tüm çıplaklığıyla gösterdi. Bu acımasız savaşı bitirmek için elimizdeki tüm araçları kullanmaya devam edeceğiz.”

Planın en dikkat çeken maddesi, AB’nin Rus fosil yakıt ithalatını hızlandırılmış şekilde sonlandırmayı öngörmesi. Geçen yıl bu ithalatın toplam değeri yaklaşık 21,9 milyar euro (1 trilyon 62 milyar TL) olarak hesaplanıyor.

Brüksel, geçtiğimiz baharda en geç 2027 yılı sonuna kadar bu alımların tamamen bitirilmesini öngören iddialı bir yol haritası açıklamıştı.

Son haftalarda ABD Başkanı Donald Trump, Avrupa ülkelerine Moskova ile enerji bağlarını derhal koparmaları çağrısında bulundu. Trump, bunu Rusya’ya karşı “büyük yaptırımlar” uygulamasının ön koşulu olarak dile getirdi ancak şu ana kadar bu adımı atmaktan kaçındı.

Cumartesi günü yayımladığı ve “tüm NATO ülkelerine ve dünyaya açık mektup” olarak tanımladığı mesajında Trump, “Bazılarının Rusya’dan petrol satın alması şoke edici! Bu durum Rusya karşısında müzakere pozisyonunuzu ve pazarlık gücünüzü ciddi şekilde zayıflatıyor,” ifadelerini kullandı.

Ardından, “Her neyse, siz hazır olduğunuzda ben de hazırım. Ne zaman derseniz,” diye ekledi.

Birkaç gün sonra İngiltere'ye yaptığı devlet ziyareti sırasında mesajını yineleyen Trump, “Başka şeyler yapmaya hazırım, ama uğruna mücadele ettiğim ülkeler Rusya’dan petrol satın alıyorsa olmaz,” dedi.

AB Komisyonu, buna yanıt olarak Rus sıvılaştırılmış doğal gazı (LNG) alımlarını bir yıl erkene çekerek 1 Ocak 2027’ye kadar tamamen sonlandırmayı ve Batı yaptırımlarını ihlal ederek Rus petrolü satın alan rafinerileri, petrol tüccarlarını ve petrokimya şirketlerini hedef almayı önerdi.

Komisyon Başkanı Ursula von der Leyen, “Rusya’nın savaş ekonomisi fosil yakıt gelirleriyle ayakta duruyor. Biz bu gelirleri kesmek istiyoruz. Musluğu kapatma zamanı geldi,” dedi.

Von der Leyen, Macaristan ve Slovakya’nın Druzhba boru hattı üzerinden Rus ham petrolü almaya devam etmesine izin veren yasal muafiyete doğrudan değinmedi. Ancak Rus petrolünün önde gelen iki tedarikçisi Rosneft ve Gazprom Neft’in “tam işlem yasağı” listesine alınacağını, bunun da ödemeleri zorlaştırabileceğini belirtti.

Ukrayna'nın Druzhba petrol boru hattına tanınan muafiyet 2022’nin ortalarından bu yana yürürlükte ve hiç gözden geçirilmedi.

Trump’ın yeniden seçilmesinden bu yana Macaristan ve Slovakya, Beyaz Saray’ın politikalarıyla uyumlu hareket etti. Ancak ABD başkanının son talepleri, bu ülkelerin Moskova’ya olan uzun süreli bağımlılıklarını kabul etmelerine yol açtı. Komisyon’un önerisine karşı nasıl bir tutum alacakları belirsiz. Her iki ülke de taviz koparmak için veto haklarını kullanmalarıyla biliniyor.

Enerji ve bankacılığın ötesinde von der Leyen’in planı, çift kullanımlı ürünlerin ihracatına ve yaptırımları delmeye yardımcı olan Rusya dışındaki kuruluşlara aralarında Çin’deki bazı aktörlerin de bulunduğu yeni kısıtlamalar getiriyor.

Brüksel, Çin’i savaşın “ana kolaylaştırıcısı” olarak görüyor.

Beklendiği üzere, 19. paket Trump’ın NATO müttefiklerine hitaben yazdığı açık mektupta talep ettiği şekilde Çin’e yönelik yüzde 50 ila yüzde 100’lük tarifeleri içermiyor.

Von der Leyen, açıklamasında, “Ekonomik analizimiz açık: Yaptırımlarımız Rus ekonomisini ciddi şekilde etkiliyor. Aşırı ısınmış Rus ekonomisi sınırına dayanmış durumda," dedi.