Yumurtalık kanseri riskini ölçen algoritma geliştirildi: Cerrahi menopozu öteleyebilir

36 yaşındaki Natasha Wray, 2 yıl süren yorucu bir kanser tedavisini henüz tamamlamıştı ki doktorlar onu yaklaşan bir başka tehdit konusunda uyardı: yumurtalık kanseri riskinin artması.

Hayatını değiştirecek bir ikilemle karşı karşıya kaldı: yumurtalıklarını ve fallop tüplerini ameliyatla aldırarak yumurtalık kanseri riskini ortadan kaldırmak ya da doğurganlığını ve çocuk sahibi olma olasılığını korumak.

"O sırada 36 yaşındaydım ve kesinlikle olmaz dedim... Ayrıca otuzlu yaşlarımın ortasında cerrahi bir menopoza girmek de istemiyordum," dedi.

"Anne olmayı çok istiyordum, bu nedenle kesinlikle sahip olduğum doğurganlığa tutunmak istedim."

Meme kanserinin aksine yumurtalık kanseri için mamografiye eşdeğer bir yöntem yok ve BRCA1 veya BRCA2 mutasyonları taşıyanlar gibi yüksek genetik risk altındaki kadınlar için önleyici cerrahi, kadınları kısır bıraksa da riski azaltmanın kanıtlanmış en etkili yolu olmaya devam ediyor.

Wray'e University College London Hastanesi tarafından yürütülen bir pilot tarama uygulamasına katılma fırsatı verildi.

Kan testine "yumurtalık kanseri algoritması riski" anlamına gelen ROCA adı veriliyor ve doktorların proteinleri ve kansere neden olan diğer maddelerin yanı sıra kanserle ilişkili genlerdeki değişiklikleri taramasına olanak tanıyor.

Wray gibi kadınlar için bu test, ameliyatı düşünmeden önce aile kurmak için önemli bir güvence ve zaman sağladı.

ROCA testi sayesinde Wray, ameliyatı oğlunu doğuracak kadar uzun süre erteleyebildi.

Wray, "Açıkçası bu testten kendimi güvende hissetmek için yeterince güvence aldım," dedi.

Doğum yaptıktan sonra yapılan test ise riskinin arttığını gösterdi.

"Sanırım oğlum 3 yaşındaydı, tatile çıkmak üzereydik ve tatildeyken 'tamam, (yumurtalıklarımı) daha ne kadar bırakacağım' diye düşündüğümü hatırlıyorum."

Risk altındaki kadınlara, herhangi bir değişikliği izlemek için her 4 ayda bir test yaptırmaları tavsiye ediliyor.

Denemeyi yürüten doktorlar, taramanın henüz ameliyat için hazır olmayanlara "nefes alma alanı" sunduğunu söylüyor.

UCLH'de danışman jinekolog olarak görev yapan Adam Rosenthal, "Ameliyatın yaratabileceği potansiyel yıkıcı etkiler nedeniyle henüz ameliyat olmaya hazır olmayan kadınlar için gerçekten bir hasar sınırlama seçeneği olarak tasarlandı," dedi.

"Ameliyata bir alternatif olarak görülmemeli çünkü bir noktada tüplerin ve yumurtalıkların alınması gerekiyor."

Bazı kadınlar için test, karar verme süreçlerini yönlendirmeye yardımcı oluyor.

Rosenthal, "Bu son derece bireysel bir durum. Bazı kadınlar birkaç ay boyunca test yaptırıyor; aslında kanser olmayan hafif anormal bir sonuç alabiliyorlar ancak bu onları korkutuyor ve ameliyata itiyor," diyor.

"Diğerleri testlere devam edecek çünkü doğal bir menopoz geçirene kadar ameliyatla yüzleşemeyecekler. Yani tüm uçları ve aradaki her şeyi görüyorsunuz," diye ekledi.

Başarılı bir denemenin ardından test, İngiltere'de yumurtalık kanseri riski yüksek olan kadınlara Ulusal Sağlık Hizmeti (NHS) aracılığıyla sunuluyor ancak daha önce yalnızca özel olarak temin edilebiliyordu.

İngiltere'de kendilerini yüksek yumurtalık kanseri riskiyle karşı karşıya bırakan belirli genlere sahip binlerce kadın teste erişebiliyor.

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ - WHO) Uluslararası Kanser Araştırmaları Ajansı'na göre Avrupa, 2020 yılında dünya çapında en yüksek yumurtalık kanseri insidansı ve ölüm oranlarını kaydetti. Avrupa Komisyonu'na göre, aynı yıl yaklaşık 68 bin yeni vaka rapor edildi.