AB, çelik üreticisini korumak için ithalat vergilerini artırıyor

Yabancı rekabetten büyük zarar gören çelik sektörünü korumak için AB yönetimi salı günü, blok içine gümrüksüz ithal edilen ürün miktarını yarı yarıya azaltmayı ve yıllık 18,3 milyon tonu aşan çelik ithalatına yüzde 50 vergi koymayı önerdi.

Basitçe ifade etmek gerekirse, bu adım AB’nin kendi çelik üretimini korumak için ithalatı büyük ölçüde azaltması demek.

Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen şöyle konuştu: “Kapasite fazlası sanayimize zarar veriyor. Şimdi harekete geçmemiz gerekiyor. Komisyon, sektörde istihdamı koruyup artırmak için çalışmaya devam edecek; ayrıca üye ülkeler ve uluslararası ortaklarla, DTÖ düzeyinde de iş birliği yaparak ortak sorunlara kalıcı çözümler geliştirecektir.”

OECD verilerine göre, dünyada çelik fazlası rekor seviyelere ulaşmış durumda — 2023’te 600 milyon ton, gelecek yıl ise 720 milyon tonun üzerinde bekleniyor. Bu durum, özellikle Çin'deki çelik üretiminin ağır şekilde sübvanse edilmesi nedeniyle, Avrupa'daki üreticileri kapasitelerinin altında çalışmaya zorluyor.

Bunun sektöre yansıması da ağır oldu: Çelik sendikası IndustriAll’a göre, son bir yıl içinde AB’de 18 bin iş kaybı yaşandı.

“Şu anda dünya genelindeki çelik kapasitesi, Avrupa Birliği’nin talebinin beş katından yüksek,” diyen kıdemli bir AB yetkilisi, “Aslında Avrupa çelik sanayisi, kurulu kapasitesini azaltan tek sektör konumunda," ifadelerini kullandı.

Komisyona göre, AB’deki aktörler şu anda üretim kapasitelerinin yaklaşık yüzde 67’sini kullanıyor.

Sorunu doğrudan çözmeye kararlı olan Komisyon, çelik ithalatını yıllık 30,5 milyon tondan 18,3 milyon tona düşürmeyi ve kotayı aşan ithalat için vergileri mevcut olan yüzde 25’ten yüzde 50’ye çıkarmayı önerdi.

Bu önlemin amacı, AB sanayisinin üretim kapasitesinin kullanım oranını yüzde 80’e çıkarmak.

Öneri ayrıca bir “erit ve dök” kuralı içeriyor; bu kurala göre ithalatçılar, çeliğin hangi ülkede eritilip şekillendirildiğini bildirmek zorunda olacak.

Bu önlem, özellikle AB'deki vergileri aşmaya çalışan ülkeleri hedef alıyor. Başta Çin olmak üzere ihracatını diğer Asya ülkeleri veya Türkiye üzerinden AB pazarına yönlendirdiği iddia edilen ülkeler kapsama alınacak.

Yetkiliye göre, 2024’te AB’nin başlıca çelik tedarikçileri Türkiye, Hindistan, Güney Kore, Vietnam ve Çin oldu.

Almanya, Komisyon’un planını destekleyecek mi?

Kotalar ABD için de geçerli olacak. Bu durum, AB’nin transatlantik ortağı ABD’nin, Avrupa menşeli çeliğe ve alüminyuma uyguladığı yüzde 50’lik vergileri düşürmek için yürüttüğü zorlu müzakerelerle aynı döneme denk geliyor.

Fakat AB, her iki tarafın da çelik fazlası sorununu çözmek için iş birliği yapacağına inanıyor; bu sorun ABD’yi de etkiliyor.

Komisyon tarafından önerilen önlemlerin tam olarak kabul edilmesi için, AB Konseyi ve Avrupa Parlamentosu'nun onayı gerekiyor.

Von der Leyen, “Konsey ve Parlamento’yu hızlı hareket etmeye çağırıyorum,” dedi.

AB’nin önde gelen çelik üreticilerini temsil eden lobi kuruluşu EUROFER'den yetkililer, Euronews’e yaptıkları açıklamada "iyimser olduklarını" belirtti.

Diğer taraftan AB’nin önde gelen otomobil üreticisi olan Almanya, konuyla ilgili henüz bir pozisyon almadı.

AB’den bir yetkili, Komisyon’un diğer sanayi sektörlerinden destek alacağından emin olduğunu ve ağustos ayında tamamlanan danışma sürecinin, AB’de korumacı önlemleri destekleme konusunda olumlu bir tablo ortaya koyduğunu belirtti.

Mevcut kotalar 30 Haziran 2026’ya kadar geçerli. Komisyon, çelik sanayisi için alınacak yeni tedbirlerin bu tarihe kadar kabul edilmesini hedefliyor.