Bazı antidepresanların fiziksel yan etkileri daha ciddi: Araştırma

Depresyon tedavisi için ilaç kullananlar genellikle uzun bir yan etki listesiyle karşılaşır: uyku hali, iştah kaybı, baş ağrısı gibi… Ancak yeni bir araştırma, fiziksel yan etkilerin sanıldığından çok daha çeşitlilik gösterdiğini ortaya koydu.

Bazı antidepresanların kilo, kalp hızı ve kan basıncında hızlı değişimlere yol açabildiği, bazılarının ise “nispeten zararsız” olduğu belirlendi. Tıp dergisi The Lancet'te yayınlanan çalışmaya göre, bu farklılıklar ilaçtan ilaca önemli ölçüde değişiyor.

Araştırmanın yazarlarından ve King’s College London’da akademik klinik öğretim görevlisi olan Toby Pillinger, basın toplantısında, “Fiziksel yan etkiler söz konusu olduğunda, tüm antidepresanlar aynı değil,” dedi.

Araştırmacılar, analizlerinin belirli fiziksel yan etkileri bireysel antidepresan türleriyle ilişkilendiren ilk kapsamlı çalışma olduğunu vurguladı. Bulguların, Avrupa ve Kuzey Amerika’da yetişkinlerin yaklaşık yüzde 17’si tarafından kullanılan bu ilaçların doktorlar tarafından reçete edilme şeklini değiştirebileceği belirtiliyor.

Pillinger, “Kişiselleştirilmiş tedavileri yönlendirmek için, fiziksel yan etkiler bakımından hangi antidepresanların diğerlerinden daha avantajlı olduğunu bilmek büyük bir fayda sağlayacaktır,” dedi.

"Sorun şu ki, şimdiye kadar bu kararlara rehberlik edecek karşılaştırmalı verilere sahip değildik," diye ekledi.

Pillinger'ın ekibi 151 çalışmadan ve ABD Gıda ve İlaç Dairesi'nin (FDA) 17 raporundan elde edilen verileri derledi. Analiz, ortalama 8 hafta boyunca antidepresan ya da plasebo (sahte tedavi) alan yaklaşık 59 bin kişiyi kapsadı.

Analizde sertralin, essitalopram ve fluoksetin gibi yaygın seçici serotonin geri alım inhibitörlerinin (SSRI) yanı sıra mirtazapin ve amitriptilin gibi diğer antidepresan türleri de dahil olmak üzere 30 ilaç incelendi.

Agomelatin ile maprotilin arasında kilo değişiminde 4 kilogramlık bir fark ve fluvoksamin ile nortriptilin arasında kalp atış hızı değişiminde dakikada 21 atımdan fazla bir fark dahil olmak üzere, bu ilaçların fiziksel yan etkilerinde "klinik olarak anlamlı farklılıklar" buldu.

Araştırmacılar, maprotilin ve amitriptilin gibi bazı antidepresanların, reçete edilen kişilerin yaklaşık yarısında "klinik olarak önemli" kilo artışına neden olduğunu tahmin ediyor.

Genel olarak, SSRI'ları diğer antidepresan türlerine kıyasla "nispeten iyi huylu" olarak tanımladılar.

Araştırmacılar, bu tür fiziksel yan etkilerin bazı insanları reçeteli antidepresanlarını almayı bırakmaya sevk edebileceğini ve bunun da ruh sağlıklarını kötüleştirebileceğini belirtti.

Oxford Üniversitesi'nde psikiyatri profesörü ve çalışmanın yazarlarından biri olan Dr. Andrea Cipriani gazetecilere yaptığı açıklamada, "Daha iyi tolere edilebilirlik - daha az yan etki - hasta için daha uzun tedavi süresi anlamına gelir ... ve hasta ilacı ne kadar uzun süre alırsa, ilaçtan o kadar iyi sonuç alır," dedi.

Bağımsız uzmanlar bulguların, özellikle kalp hastalığı veya diyabet gibi mevcut kardiyometabolik rahatsızlıkları olan hastalar için daha kişiselleştirilmiş tedavi seçenekleri geliştirmek için kullanılması gerektiğini söyledi.

Imperial College London'da birinci basamak sağlık hizmetleri ve halk sağlığı kürsüsü başkanı Dr. Azeem Majeed yaptığı açıklamada, "Sonuçlar, antidepresan tedavisi görenlerin rutin fiziksel sağlık kontrollerinden geçirilmesi gerektiğinin altını çiziyor," dedi.

Öte yandan, Bath Üniversitesi'nde eczacılık ve epidemiyoloji alanında okuyucu olan Prasad Nishtala, çalışmanın yan etkilerin ciddiyetini hafife alabileceğini söyledi.

Nishtala, "hastaların genellikle aylarca veya yıllarca antidepresan aldığı gerçek dünya ortamında, özellikle kronik depresyonu veya mevcut metabolik komorbiditeleri olanlar arasında kümülatif risklerin daha yüksek olması muhtemel," dedi.