Yunanistan hükümeti, derinleşen konut krizi nedeniyle baskı altında kalıyor

Yunanistan hükümeti, ülkenin emlak krizini hafifletmek için sosyal kira ve sosyal konut olmak üzere iki yeni araç devreye sokacak.

Sosyal Uyum ve Aile Bakanı Domna Michailidou’ya göre bu iki önlem “karmaşık araçlar” ve birden fazla paydaşın iş birliğini gerektiriyor. Özellikle sosyal konut projeleri, uzun süredir atıl durumda olan kamu varlıklarının — devlet mülkiyetindeki boş araziler gibi — harekete geçirilmesini gerektirecek.

Savunma Bakanlığı ile iş birliği içinde yürütülecek yeni konut girişimleri, kullanılmayan askerî alanlardan yararlanacak ve Atina, Selanik ve Patras’taki üç kamp alanı şimdiden seçildi.

Programın ilk aşaması, orta gelirli hanelere uygun fiyatlarla sunulacak yaklaşık bin 500 ila bin 700 sosyal konut biriminin geliştirilmesini hedefliyor.

Michailidou, “Amacımız, konut stokunu çok hızlı bir şekilde, tam da ihtiyaç duyulan yerde, Atina, Selanik ve Patras’ın kentsel merkezlerinin kalbinde artırabilmek,” dedi.

Sosyal kiralama

Hükümetin ikinci önlemi olan sosyal kiralama, kamu ve özel sektör arasındaki bir ortaklığı içeriyor. Amaç, boş arazilerde yeni birimler inşa etmek yerine, artık kullanılmayan mevcut binaları yeniden geliştirmek.

Bir özel yatırımcı, kamu kurumlarına ait binaları yeniden geliştirecek ve inşa ettiği yeni konutların en az yüzde 30’unu devlete geri verecek.

Bakan, bu yolla şunları sağladıklarını belirtti: “Konut stokunu artırıyoruz, atıl durumdaki kamu mülklerini değerlendiriyoruz ve ihtiyaç olan yerlerde yeni sosyal konutlar yaratıyoruz.”

Ancak piyasa aktörleri, bu önlemlerin birçok Avrupa ülkesinde uygulanıyor olmasına rağmen, Yunanistan’da hayata geçirilmesinin zor olacağını vurguluyor.

Her şeyden önce, kamuya ait birçok mülkün karmaşık mülkiyet statüsü bulunuyor ve bunların çözülmesi aylar, hatta yıllar sürebiliyor.

Aynı zamanda, yeni konut projeleri için onay ve ruhsatlandırma süreçleri son derece zaman alıcı olmaya devam ediyor.

Gayrimenkul sektörü, yeni konut inşaatları için, Olimpiyat Oyunları’na hazırlık döneminde uygulananlara benzer “hızlandırılmış” süreçler talep ediyor.

Yunanistan’daki konut krizi ne kadar derin?

Yunan emlak platformu Prosperty’nin yeni araştırmasına göre, Yunan konut piyasası hem arz hem talep tarafında sorunlarla karşı karşıya ve bu da mülklerin uzun süre boş kalmasına yol açan ciddi bozulmalara neden oluyor.

Arz tarafında mevcut konutların çoğu eski, genellikle 1960’lar ve 1970’lerde inşa edilmiş durumda ve yalnızca her on evden biri yenilenmiş. Günümüzde satışta yaklaşık 131 bin mülk, kiralıkta ise 45 bin mülk bulunuyor. Ancak fiyat ve kalite arasındaki uyumsuzluk nedeniyle pek çoğu altı aydan iki yıla kadar boş kalıyor.

Konutlarda ortalama satış fiyatı 300 bin euro (yaklaşık 14,64 milyon TL), yani metrekare başına 2 bin 500 euro (yaklaşık 122 bin TL). Yeni inşa edilen konutlar ise ağırlıklı olarak yüksek gelirli gruplara hitap ediyor ve lüks seçeneklerde fiyatlar çoğu zaman metrekare başına 6 bin euroyu (yaklaşık 293 bin TL) aşıyor.

Talep tarafında ise ev sahipliği oranı yüzde 12 düşmüş durumda. Gençler ve aileler için ev sahibi olmak çoğu zaman zorlaşıyor, çünkü ipotekler büyük peşinat gerektiriyor.

Çözümler var, ama şeffaflık şart

Araştırma; devlet destekli “kirala-satın al” modelleri ve öncelikle gençlere yönelik hükümet destekli bir konut kredisi girişimi olan My Home programının genişletilmesi gibi bir dizi politika öneriyor. Prosperty ayrıca, diğer devlet garantileri ve hedeflenmiş vergi indirimleri çağrısında bulunuyor.

Araştırmada öne çıkarılan diğer önlemler arasında, belirlenen “kırmızı” bölgelerde boş duran dairelere kademeli vergi getirilmesi, devlet desteğiyle ticari mülklerin konuta dönüştürülmesi ve bir Yunanistan Çoklu Listeleme Servisi (MLS) kurulması yer alıyor.

Bu sonuncu adım, emlak ilanlarındaki şeffaflık eksikliğini gidermeyi ve irrasyonel fiyatlandırmayı dizginlemeyi hedefliyor.

“Piyasayı düzeltmenin anahtarı şeffaflıktır,” diyen Markopoulos, net veriler olmadan kimsenin mevcut konut arzının tam resmini göremeyeceğine dikkat çekti.

Araştırma, konut krizinin çözümü için sadece yeni mülkler inşa etmenin yeterli olmayacağını; aynı zamanda yenilikçi araçların hayata geçirilmesi, şeffaflığın artırılması ve ev sahipliğini teşvik eden, konut kredisine erişimi genişleten politikaların devreye sokulması gerektiğini ortaya koydu.