Süpersonik yolcu uçaklarına bir adım daha: NASA'nın ilk sessiz uçuşu

NASA’nın Lockheed Martin iş birliğiyle geliştirdiği süpersonik jet X-59, yaklaşık 10 yıllık çalışmaların ardından ilk uçuşunu Kaliforniya’da başarıyla tamamladı.

NASA’nın duyurusuna göre, “sessiz süpersonik teknoloji” anlamına gelen Quesst projesinin parçası olan bu uçuş, uçağın ses hızını aşarken “sonik patlama” yaratmadan uçabilme yeteneğini test etme sürecinin ilk adımı oldu.

Uçuş, Palmdale’deki ABD Hava Kuvvetleri Plant 42 üssünden başlayıp NASA Armstrong Uçuş Araştırma Merkezi’ne (Kaliforniya) kadar sürdü.

Lockheed Martin açıklamasında, “X-59 planlandığı gibi performans gösterdi; uçuş verileri ve temel aerodinamik özellikler doğrulandı, uçak güvenli bir şekilde yeni üssüne indi,” ifadelerini kullandı.

Nihai hedef

X-59 projesinin nihai hedefi, ticari süpersonik uçuşları yeniden mümkün kılmak. Saatte yaklaşık 1235 km hızın üzerindeki bu uçuşlar, hem yolcu hem de kargo taşımacılığında süreleri çarpıcı biçimde kısaltabilir.

Ancak bu kez fark, sessizlikte: NASA ve Lockheed Martin’in tasarımı, motorun uçağın üst kısmına yerleştirilmesi ve aşırı sivri burun yapısı gibi yeniliklerle ses patlamasını minimuma indirmeyi amaçlıyor. NASA’nın açıklamasına göre, “Yer seviyesindeki insanlar gürültülü patlamalar yerine yalnızca hafif ‘tıkırtılar’ duyacak, hatta çoğu zaman hiçbir şey duymayacak".

Yarım yüzyıllık yasağın ardından yeni dönem

ABD’de süpersonik uçuşlar, 27 Nisan 1973’te yürürlüğe giren yasayla yasaklanmıştı. Bu karar, evlerdeki hasar ve gürültü kirliliği endişeleri nedeniyle alınmıştı.

Ancak Haziran 2025’te, Donald Trump’ın imzaladığı bir başkanlık kararnamesiyle Federal Havacılık Dairesi’ne (FAA) bu yasağı kaldırma talimatı verildi. Bu gelişme, NASA ve Lockheed Martin’in X-59 üzerindeki çalışmalarına ivme kazandırdı.

Yetkililer, X-59’dan elde edilecek verilerin, kara üzerindeki süpersonik ticari uçuşlara izin verecek yeni gürültü eşiği standartlarının belirlenmesine katkı sağlayacağını belirtiyor.

NASA, önümüzdeki dönemde X-59’un “ses imzasını” ölçmek ve toplumun bu yeni teknolojiye tepkisini değerlendirmek için daha fazla test uçuşu yapmayı planlıyor.