Uzmanlar açıkladı: Ayakta çalışma masaları oturmaktan daha mı iyi?

Ayakta çalışmaya imkan tanıyan masalar, ofis çalışanlarının uzun süreli oturmanın olumsuz etkilerini azaltmaları için potansiyel bir alternatif olarak pazarlanıyor. Ancak gerçekte ne kadar işe yarıyorlar?

Bazıları ayakta çalışma masalarının kilo vermeye, kan şekeri seviyesini düşürmeye ve hatta sırt ağrısını iyileştirmeye yardımcı olabileceğini iddia ediyor. Yine de bilim, bu konuda pazarlama sloganları kadar net değil.

Fransa Ulusal İş Kazaları ve Meslek Hastalıklarını Önleme Araştırma ve Güvenlik Enstitüsü'nde (INRS) araştırmacı Kévin Desbrosses, ayakta durmanın oturmaya göre bazı avantajları olduğunu söyledi.

Oturmaya göre avantajları

Euronews Health'e verdiği röportajda Desbrosses, "Hareketsiz davranışın net bir tanımı vardır: uyanıkken, çok düşük enerji harcayarak uzun süreli herhangi bir oturma veya yatma pozisyonudur," dedi ve ayakta durmanın bu tanım içinde sayılmadığını belirtti.

"İnsanlar için oturmak dinlenme pozisyonu iken ayakta durmak tetikte oldukları bir pozisyondur," diyen Ahmadi, ayakta dururken insanların daha fazla enerji harcadığını ve "duruş çok uzun sürmediği sürece" daha iyi kan akışına sahip olduğunu sözlerine ekledi.

Avustralya'daki Sidney Üniversitesi'nden araştırma görevlisi Matthew Ahmadi, kısa bir süre önce ayakta durma, oturma ve hareketsiz kalma davranışlarının kardiyovasküler sağlık üzerindeki etkisini inceleyen bir çalışma yürütmüştü.

Ahmadi, "Genel olarak, ayakta durmanın oturmaktan daha iyi olduğunu gördük. Ayakta durmak daha yüksek kalp hastalığı riskiyle ilişkili olmasa da, daha düşük kalp hastalığı riskiyle de ilişkili değildi," dedi.

"Ancak uzun süre ayakta durmanın varis ve derin ven trombozu (kan göllenmesi) gibi dolaşım rahatsızlıkları açısından daha yüksek riskle ilişkili olduğunu tespit ettik. Çünkü statik bir duruşta geçirilen uzun süre alt ekstremitelerde kan göllenmesine neden oluyor."

Bu arada, Finlandiya'daki Turku Üniversitesi'nde bu ay yayınlanan bir çalışma da iş yerinde uzun süre ayakta durmanın daha yüksek kan basıncıyla ilişkili olduğunu göstermişti.

Gün boyunca hareket etmek önemlidir

Uzmanlar, uzun süreli oturmanın etkilerini dengelemek için insanların atabileceği en önemli adımın rutinlerine hareket katmak olduğu konusunda hemfikir.

Desbrosses, "Önemli olan sadece hareketsiz geçirilen günlük toplam süre değil, aynı zamanda oturma pozisyonunda geçirilen her sürenin uzunluğudur," diyerek, insanların daha uzun süre oturmasının sağlıkları için daha kötü olduğunu belirtti.

Desbrosses, örneğin yüksekliği ayarlanabilir bir masa kullanarak her 30 dakikada bir duruşun değiştirilmesi gerektiğini savundu.

Neden hareketsiz davranışlardan kaçınmalı?

Araştırmalar, hareketsiz bir yaşam tarzının -birkaç saat sürekli oturmanın- sağlığı olumsuz etkileyebileceğini ve diğer rahatsızlıkların yanı sıra diyabet, kardiyovasküler hastalık, çeşitli kanserler ve depresyon riskini artırabileceğini ortaya koyuyor.

Fransa Ulusal Fiziksel Aktivite ve Hareketsizlik Gözlemevi'nden Alicia Fillon, "Çok uzun süre oturmanın, arterlerin ihtiyaca bağlı olarak genişleme ya da genişlememe kapasitesini ifade eden endotel fonksiyon üzerinde etkisi olacağını çok iyi biliyoruz. Eğer çok uzun süre oturursak, vücudumuz bu modülasyonu daha az başarabilecektir," ifadelerini kullandı.

Fillon'a göre uzun süre oturmak oksidatif strese de yol açabilir. Bu da "iltihaplanma"yla sonuçlanabilir.

Ayrıca önceki araştırmalara göre, oturmak kasların zayıflamasına yol açabilirken, şeker regülasyonunu veya kan basıncını da etkileyebilir.

Fillon, "Hareketin kan şekeri seviyeleri üzerinde de etkisi olacaktır çünkü kas kasılması glisemiyi düzenleyen insülinle aynı rolü oynar," dedi..

Fillon ayrıca uzun süreli oturmanın biliş üzerinde de etkisi olabileceğini ve özellikle uzun vadede bunama riskini artıracağını belirtti. Hatta Fillon'a göre bazı araştırmalar, egzersiz yapan insanlar için bile durumun böyle olduğunu gösteriyor.