Bir zamanlar Ay'ın da halkaları olabileceği keşfedildi

Yeni bir araştırma, geçmişte Güneş Sistemi'ndeki doğal uyduların tıpkı Satürn gibi halkalara sahip olabileceğini öne sürüyor. Bu da Dünya'nın uydusu Ay'ın da bir zamanlar halkalara sahip olma ihtimalini gündeme getiriyor.

Güneş Sistemi'nin halkalarıyla ünlü gezegeni Satürn, binlerce küçük halkadan oluşan sekiz ana halka ile sarılmış durumda. Ancak aslında Jüpiter, Uranüs ve Neptün'ün de halkaları var.

Sistemde halkalı gezegenlerin bu denli yaygın olması, gezegenlerin yörüngesinde dönen uyduların da halkalı olup olamayacağı sorusunu akla getiriyor. Nitekim yakın tarihli araştırmalar, Jüpiter'in yörüngesinin ötesindeki bazı asteroitleri de halkaların çevrelediğini ortaya çıkarmıştı.

Şimdiyse ABD'nin Kaliforniya eyaletindeki SETI Enstitüsü'nde gezegen bilimci Matthew Tiscareno ve ekibi, bir kozmik cismin enkazının yörüngede dönmeye başladığı durumda uyduların etrafında da bir halka oluşabileceğini tespit etti.

Hakemli bilimsel dergi Astronomy and Astrophysics'de yayınlanan çalışmada Sucerquia ve meslektaşları, Dünya ve Ay da dahil olmak üzere bir dizi gezegen-uydu sistemini seçerek, bunlar üzerinde simülasyonlar yaptı.

Bu sistemlerin halkaları olduğu durumda bir milyon yıl boyunca nasıl davranacağını canlandıran araştırma ekibi, kaotik bir sonuç görmeyi ve halkaların dengesiz davranacağını bulmayı bekliyordu. Ancak sonuç öyle olmadı.

Satürn'ün Mimas'ı gibi birkaç uydu dışındaki tüm uydu halkaları dengeli ve kararlı görünüyordu. Simülasyonlarda Dünya'nın uydusu Ay'ın kararlı bir halka sistemi barındırma ihtimali yüzde 95 çıktı.

Livescience'a konuşan Sucerquia, "Diğer birçok uydu ve gezegenin bu halkaları rahatsız ettiği düşmanca bir çekim ortamı var. Bu ortamda uyduların yine de halka istikrarını koruyacağını tahmin etmiyorduk," dedi.

"Ancak bu düşmanca ortamlar, halkaları yok etmek yerine, Satürn'ün halkalarında gözlemlenenlere benzer boşluklar ve dalgalar gibi yapılar yaratarak onlara büyük bir güzellik kazandırdı."

Öte yandan bu bulgular önemli bir soruyu daha gündeme getiriyor: O halde bugün neden uyduların halkaları yok?

Araştırmanın yazarları, Güneş radyasyonu ve uyduların ana gezegenlerinin manyetik alanlarından gelen yüklü parçacıklar da dahil olmak üzere kütle çekim dışı faktörlerin, geçmişte var olmuş halkaların parçalanmasına neden olduğunu öne sürüyor.

Ancak herkes bu fikre katılmıyor. Bazı uzmanlar, uzun vadede halkaların, ana uyduların kendi çekim kuvvetleri tarafından kırıldığı fikrinde ısrarcı.