AB, Trump'ın ticaret savaşına nasıl karşı koyabilir?

Euronews'in konuştuğu uzmanlar, Donald Trump yönetiminin merakla beklenen gümrük vergileri dilimi karşısında AB'nin devreye sokabileceği önlemler arasında antitröst ve hedefe yönelik gümrük vergileri olduğunu ancak savunma bütçelerinin de devreye girebileceğini öne sürdü.

Meksika, Kanada ve Çin'in ardından şimdi de AB, ABD Başkanı'nın geçen hafta "vahşet" olarak nitelendirdiği ticaret fazlasıyla Donald Trump'ın hedefinde.

ABD ve AB arasındaki ticaretin her iki bloğa da fayda sağladığını, Avrupalılar için 155,8 milyarlık mal fazlası ve Amerikalılar için 104 milyarlık hizmet fazlası olduğunu tekrarlarken, AB stratejisini keskinleştiriyor ve ticaret silahlarını gözden geçiriyor.

Delors Enstitüsü uzmanı Elvire Fabry, "AB'nin 2018'de yaptığı gibi Harley Davidson ve kot pantolon gibi günlük tüketim mallarına çok özel gümrük vergileri uygulanabilir," dedi. "Başka bir yerden temin edilemeyen farmasötik ürünleri ya da bileşenleri hedef almayız."

Donald Trump 2018'de, görevdeki ilk döneminde, Avrupa çeliğine (yüzde 25) ve alüminyumuna (yüzde 10) uyguladığı gümrük vergileriyle Avrupalılara karşı saldırıya geçmişti. Avrupa buna Bourbon viskisi, Harley-Davidson ve bir dizi başka ürünü vergilendirerek misilleme yaptı ve Trump'ın başkanlık seçimlerinde en çok seçmene sahip olduğu eyaletleri hedef aldı. Tarifeler Biden yönetimi altında kaldırıldı, ancak sadece bu yılın Mart ayına kadar.

Mart ayı AB-ABD ticaret görüşmeleri için belirleyici olacak. Çelik ve alüminyum ticareti anlaşmazlığındaki ateşkes sona ermekle kalmıyor, aynı zamanda 25 Mart'a kadar Komisyon, Alphabet (Google'ın sahibi), Apple ve Meta'nın, Cumhuriyetçi başkana tam destek vermiş görünen teknoloji devlerinin dönüm noktası niteliğindeki dijital düzenleme Dijital Piyasalar Yasası'na (DMA) uyup uymadıklarına karar vermek zorunda.

Fabry, "Ticaret açığı meselesinin ötesinde Trump'ın Avrupa düzenlemelerinden duyduğu rahatsızlık var. Saldırısı daha yapısal olabilir. O zaman ekonomik zorlama alanına girmiş oluruz," diyor.

Avrupalılar 2023'ten bu yana AB'yi üçüncü ülkelerden gelecek baskılara karşı korumak için baskı karşıtı bir cephaneliğe sahip. Trump yönetimiyle diyaloğun başarısız olması halinde, yönetmelik kamu alımları ihale prosedürüne katılma hakkı, lisans kısıtlaması ya da örneğin hizmet ticareti ve fikri mülkiyet haklarının ticaretle ilgili yönleri üzerindeki kısıtlamaları içermektedir. Financial Times'ın, planlar hakkında bilgi sahibi olan ve uluslararası hukuku ihlal etmeden verilebilecek en sert yanıt olarak ACI'yı işaret eden yetkililere dayandırdığı haberine göre Komisyon gerçekten de bunu bir yanıt olarak hazırlıyor.

Fabry, "ABD'nin Avrupa pazarına dijital bağımlılığını hedef almamız iyi olur" değerlendirmesinde bulundu ve ekledi: "AB, dijital hizmetler sektöründe lisans verilmesini hedef alabilir. Amerikalılar için veriye erişim çok önemli. Bu kara altındır."

Fikri mülkiyet haklarını hedef almak herhangi bir ticaret anlaşmazlığında çıtayı yükseltecektir, ancak tüm yorumcular bunun işe yarayacağı konusunda hemfikir değil. Avrupa Uluslararası Politik Ekonomi Merkezi (ECIPE) Direktörü Fredrik Erixon, "Bu, gümrük tarifelerinin bir tür konvansiyonel savaş seçeneği olmasına kıyasla nükleer bir seçenek," dedi ve ekledi: "Bu araç, misilleme yaptığınız eylemlerle orantılı olmalıdır, çünkü örneğin bir patenti ya da ticari markayı geçersiz kılarsanız, bu mülkiyet haklarını elinizden almakla aynı şeydir."

Bunun da ötesinde uzman, fikri mülkiyet haklarının geleneksel olarak AB'nin yetki alanına girmediğini ve uluslararası kurallar tarafından yönetildiğini açıkladı: "Üye devletlerin Avrupa Patent Sözleşmesi kapsamında AB'nin yapabileceklerinin ötesine geçen yükümlülükleri vardır."

Antitröst ticari bir silaha dönüşebilir mi?

Donald Trump hangi silahı kullanırsa kullansın, ABD Büyük Teknolojisinin kaderi dengede kalabilir. Antitröst ticari bir silaha dönüşebilir mi? Çin, ABD'nin ithalatına yüzde 10 gümrük vergisi koymasının ardından Google'a karşı bir antitröst soruşturması başlattı. Ancak Avrupa Komisyonu antitröstün ABD ile bir ticaret savaşında kullanılmayacağını iddia ediyor.

Komisyon sözcüsü Lea Zuber salı günü yaptığı açıklamada, "AB antitröst rekabet hukukunun uygulanması söz konusu olduğunda, ilgili şirketin kurulduğu ülkeden bağımsızdır" dedi ve ekledi: "Rekabet uygulamasının ticari anlaşmazlıklarda bir araç haline gelmesi gerektiğini düşünmüyoruz."

Ancak Erixon'a göre bu rekabet soruşturmalarının ABD'nin tepkisini çekmesi, çelik ve alüminyum misilleme gümrük vergilerinin yeniden devreye sokulmasından daha muhtemel. Erixon, AB'nin Büyük Teknoloji konusundaki antitröst soruşturmalarının zaten AB-ABD ticaret diplomasisi bağlantısının bir parçası olduğunu söyledi. "Biden yönetimi, Avrupa'da dijital korumacılık olarak algıladıkları şeylerden zaten hayal kırıklığına uğramıştı ve Avrupa'nın eylemlerine karşı birkaç ticari yaptırım hazırlamaya başladı," dedi.

Avrupa'nın askeri harcamalarını arttırmayı planlamasıyla birlikte, herhangi bir ticari anlaşmazlıkta silahlar da devreye girebilir. Erixon, "Şu anda burada çok daha fazla ticaret yapılıyor" öngörüsünde bulundu. "NATO ülkeleri yüzde 3'lük bir harcama hedefine işaret ediyor, bu da ABD'nin çıkarına olacaktır." Erixon'a göre savunma alımlarında Amerikalı tedarikçilerle iş birliğine olabildiğince açık olmak "ellerinde güçlü bir araç olacaktır."

Ayrıca otomotiv tarifelerinin sıfıra indirilmesinin de Amerikalıları yumuşatabileceğini düşünüyor. AB'nin halihazırda Japonya, Güney Kore ve Türkiye ile bu tür anlaşmaları var. "Bu seçenek Amerika'dan Avrupa'ya çok daha fazla otomotiv ihracatı yapılmasına yol açmayacak. Ancak yine de Amerikalılara daha fazla pazara erişim fırsatı veriyorsunuz," dedi.

Her ne olursa olsun, olası bir ticaret savaşı Avrupalıların birliğini bir kez daha test edecektir. Ancak Donald Trump'ın eylemlerine hızla tepki vermeleri gerekecek. 27 Üye Devlet hızlı bir şekilde birlikte hareket edebilecek mi? Bundan herkes emin değil.

Avrupa Politika Merkezi İcra Kurulu Başkanı ve Baş Ekonomisti Fabian Zuleeg'e göre, "Her ülkeye aynı anlaşma teklif edilmeyecek, birliği korumak çok zor olacak," dedi ve ekledi: "Trump'ın ABD'ye daha dostça yaklaştığını düşündüğü ülkelere bir çıkış yolu sunulacaktır." Uzman, ABD Başkanı'nın benzer görüşlere sahip olduğunu düşündüğü Macaristan gibi ülkelere yatırım ve daha iyi ekonomik ilişkiler vaat edilebileceğini öngörüyor.

Dahası, ABD'nin ticari yaptırımlarının açıklanmasını takip eden günlerde Kanada ve Meksika'nın yaptığı anlaşmalar, meselenin sadece ticaretten ibaret olmadığını gösteriyor. Meksikalılar ve Kanadalılar göç ve sınır kontrolleri konusunda anlaşmaya vardılar.

"Artık elimizde kullanılacak farklı ticari savunma araçları var. Ancak bu durum Avrupalıların, örneğin Grönland da dahil olmak üzere masadaki diğer tüm meseleleri de ele alan çok daha geniş bir siyasi tepki vermesini gerektirebilir."

Avrupalılar için güvenlik konusu da dengede. Uzman, "Tartışma Avrupa'nın güvenliği, Ukrayna ve Avrupa'nın korktuğu diğer tüm konular etrafında dönecek," diye ekledi.

Ancak müzakerelerin özüne inildiğinde Zuleeg'in değerlendirmesi iç karartıcı görünüyor.

"Bence Trump'ın istediği şey AB'nin yıkılması ve liberal demokrasinin sona ermesi. Ama artık bunlar verebileceğimiz tavizler değil," dedi.