Τανγκό, ζωγραφική και gaming τα «φάρμακα» για τη γήρανση του εγκεφάλου, σύμφωνα με νέα μελέτη

Φαίνεται ότι το μυστικό για έναν νεότερο, υγιέστερο εγκέφαλο μπορεί να μην βρίσκεται σε ένα χάπι ή σε ένα περιοδικό με σταυρόλεξα, αλλά στην πίστα, σε ένα καβαλέτο ή πίσω από ένα χειριστήριο βιντεοπαιχνιδιού.

Μια νέα διεθνής μελέτη δείχνει ότι δημιουργικά χόμπι όπως ο χορός τανγκό, η ζωγραφική, η μουσική ή ακόμη και τα ηλεκτρονικά παιχνίδια θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην επιβράδυνση της φυσικής γήρανσης του εγκεφάλου.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι άνθρωποι που ασχολούνται τακτικά με τέτοιες δραστηριότητες τείνουν να έχουν "νεότερους" εγκεφάλους - και ότι ακόμη και οι αρχάριοι μπορούν να επωφεληθούν μαθαίνοντας κάτι καινούριο.

Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο Nature Communications, ανέλυσε εγκεφαλικές σαρώσεις από χορευτές, μουσικούς, εικαστικούς καλλιτέχνες και παίκτες βιντεοπαιχνιδιών σε δέκα χώρες.

Χρησιμοποιώντας τα λεγόμενα "εγκεφαλικά ρολόγια" - μοντέλα μηχανικής μάθησης που συγκρίνουν τη βιολογική ηλικία του εγκεφάλου με τη χρονολογική ηλικία - η ομάδα ανακάλυψε ότι οι δημιουργικές δραστηριότητες φαίνεται να διατηρούν τη νευρολογική νεότητα.

Στις περιοχές του εγκεφάλου που είναι πιο ευάλωτες στη γήρανση, η δημιουργικότητα φάνηκε να ενισχύει την επικοινωνία μεταξύ διαφορετικών περιοχών. Όσοι είχαν τη μεγαλύτερη εμπειρία είχαν τους πιο νεανικούς εγκεφάλους, αλλά ακόμη και οι αρχάριοι έδειξαν σημάδια πιο αργής γήρανσης.

Ενώ προηγούμενες μελέτες έχουν αφήσει να εννοηθεί ότι η δημιουργικότητα μπορεί να υποστηρίξει την ψυχική ευημερία, λίγες έχουν εξηγήσει τη βιολογία που κρύβεται πίσω από αυτή. "Υπάρχουν πραγματικά φτωχά μηχανιστικά στοιχεία", λέει ο συν-συγγραφέας της μελέτης Agustín Ibáñez, νευροεπιστήμονας στο Πανεπιστήμιο Adolfo Ibáñez στο Σαντιάγο της Χιλής.

Πώς διεξήχθη η μελέτη

Ο Ibáñez και οι συνάδελφοί του κατασκεύασαν εγκεφαλικά ρολόγια χρησιμοποιώντας δεδομένα νευροαπεικόνισης από 1.240 άτομα. Τα μοντέλα αυτά εξέτασαν τον τρόπο με τον οποίο οι περιοχές του εγκεφάλου συντονίζονται μεταξύ τους - γνωστό ως λειτουργική συνδεσιμότητα - για να εκτιμήσουν πόσο γηρασμένος είναι πραγματικά ένας εγκέφαλος.

Στη συνέχεια εφάρμοσαν τα μοντέλα σε 232 άτομα που χόρευαν, ζωγράφιζαν, έπαιζαν τακτικά όργανα ή βιντεοπαιχνίδια, για να δουν πώς η εμπειρία και οι δεξιότητές τους επηρέαζαν τη γήρανση του εγκεφάλου.

Σε κάθε δημιουργική ενασχόληση, εκείνοι που εξασκούνταν τακτικά εμφάνιζαν σημάδια νεότερου εγκεφάλου. Το αποτέλεσμα ήταν πιο αισθητό στους χορευτές του τανγκό: ο εγκέφαλός τους φαινόταν, κατά μέσο όρο, επτά χρόνια νεότερος από την πραγματική τους ηλικία.

Για να διαπιστώσουν ποια μέρη του εγκεφάλου ωφελήθηκαν περισσότερο, οι ερευνητές χαρτογράφησαν τις βασικές περιοχές που επηρεάζονται από τη δημιουργικότητα. Διαπίστωσαν τις μεγαλύτερες επιδράσεις στη μετωποπαρεγκεφαλιδική περιοχή - κρίσιμη για τη λήψη αποφάσεων και τη μνήμη εργασίας - μία από τις περιοχές που συνήθως μειώνεται ταχύτερα με την ηλικία.

Οι έμπειροι συμμετέχοντες παρουσίασαν επίσης ισχυρότερες συνδέσεις σε δίκτυα που συνδέονται με τον ρυθμό, την κίνηση και τον συντονισμό.

Οι ερευνητές ήθελαν επίσης να μάθουν αν η απόκτηση μιας νέας δημιουργικής δεξιότητας αργότερα στη ζωή θα μπορούσε να κάνει τη διαφορά. Για να το ελέγξουν αυτό, εκπαίδευσαν 24 εθελοντές να παίζουν το StarCraft II, ένα σύνθετο, βασισμένο στη στρατηγική βιντεοπαιχνίδι, ενώ μια άλλη ομάδα έμαθε ένα απλούστερο, βασισμένο σε κανόνες παιχνίδι.

Μετά από μερικές εβδομάδες παιχνιδιού, οι αρχάριοι του StarCraft II εμφάνισαν μειωμένη ηλικία του εγκεφάλου και πιο οξυμένα σκορ προσοχής, με αυξημένη δραστηριότητα σε περιοχές που συνδέονται με την αντίληψη και την αναγνώριση αντικειμένων. Η ομάδα ελέγχου, ωστόσο, δεν παρουσίασε καμία τέτοια αλλαγή.

"Δεν χρειάζεται να είσαι ο Ντα Βίντσι για να έχεις υγιή αποτελέσματα", λέει ο Ibáñez.

"Αυτές οι επιδράσεις που καθυστερούν την ηλικία θα μπορούσαν να συμβούν επειδή η δημιουργικότητα εμπλέκει περισσότερες περιοχές του εγκεφάλου από ό,τι οι τυπικές γνωστικές ασκήσεις, όπως οι γρίφοι και τα παιχνίδια", λέει η Francisca Rodriguez, γνωσιακή επιστήμονας στο Γερμανικό Κέντρο Νευροεκφυλιστικών Ασθενειών στο Greifswald.

Υπάρχουν επίσης ενδείξεις ότι η δημιουργική ενασχόληση ενισχύει την ντοπαμίνη και τον BDNF (νευροτροφικός παράγοντας που προέρχεται από τον εγκέφαλο) - χημικές ουσίες που υποστηρίζουν τη μάθηση, τα κίνητρα και την ανάπτυξη νέων νευρώνων και συνάψεων.

Έτσι, αν σκοπεύατε να ξεκινήσετε μαθήματα πιάνου, να γραφτείτε σε ένα μάθημα σάλσα ή να δοκιμάσετε επιτέλους τη ζωγραφική - η επιστήμη δείχνει ότι ο εγκέφαλός σας μπορεί να σας ευχαριστεί γι' αυτό.