Από τον ήλιο και άνεμο του αραβικού κόσμου στην πράσινη μετάβαση της Ευρώπης- Ο ρόλος της Ελλάδας

Οι χώρες του αραβικού κόσμου στήριζαν πάντα τις ενεργειακές ανάγκες της Ευρώπης.

Στην αγορά πετρελαίου από τη Μέση Ανατολή, προστέθηκαν τα κοιτάσματα φυσικού αερίου της Αλγερίας και της Αιγύπτου, προσφέροντας πολύτιμες προμήθειες στις ευρωπαϊκές χώρες μετά την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και την επιβολή κυρώσεων στα ρωσικά ενεργειακά προϊόντα.

Σήμερα, καθώς η ΕΕ αναζητά εναλλακτικές οδούς και καθαρές πηγές ενέργειας στην πορεία για την πράσινη μετάβαση, ο αραβικός κόσμος (Βόρεια Αφρική και Μέση Ανατολή) εμφανίζεται- και πάλι- ως ισχυρός εταίρος.

Η πράσινη ενέργεια ταξιδεύει στην Ευρώπη -με ενδιάμεσο σταθμό την Ελλάδα

Νέα μεγάλα έργα διασύνδεσης υπόσχονται να μεταφέρουν πράσινη ενέργεια από τη Βόρεια Αφρική και την Ανατολική Μεσόγειο στην Ευρώπη.

Πρωταγωνιστικό ρόλο σε αυτά τα έργα παίζει η Αίγυπτος- μέσω της Ελλάδας.

Καταρχάς με το έργο GREGY Interconnector- το εμβληματικό έργο ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας–Αιγύπτου, που θα μεταφέρει απευθείας πράσινη ηλεκτρική ενέργεια από μονάδες ΑΠΕ της χώρας στο ευρωπαϊκό δίκτυο. Το έργο, το οποίο περνάει στη φάση έναρξης των τελικών μελετών, προβλέπει την εγκατάσταση υποθαλάσσιου καλωδίου υψηλής τάσης συνεχούς ρεύματος (HVDC), με στόχο την ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας και τη μείωση του κόστους ενέργειας για την Ευρώπη. Η τριμερής συμφωνία (από την Αιγυπτιακή Εταιρεία Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (EETC), τον Ανεξάρτητο Διαχειριστή Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας της Ελλάδας (ΑΔΜΗΕ) και την ELICA SA) προβλέπει εξαγωγή 3.000 μεγαβάτ (MW) ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη μέσω Ελλάδας.

«Η Αίγυπτος αναδεικνύεται σε κέντρο ενέργειας» τόνισε στο στο 14ο Αραβο-Ελληνικό Οικονομικό Φόρουμ ο Μοχάμεντ Ατέφ Χασάν (Mohammed Atef Hassan) αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος για το εξωτερικό εμπόριο της Αιγυπτιακής Εταιρείας Πετρελαίου (Egyptian Petroleum Corporation, EGPC) «όχι μόνο στον τομέα του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, αλλά και στον τομέα της πράσινης ενέργειας».

Το έργο υποθαλάσσιας ηλεκτρικής διασύνδεσης EuroAfrica Interconnector (Αίγυπτος–Κύπρος–Ελλάδα) που θα συνδέσει την Αίγυπτο με την Κύπρο και την Ελλάδα και στοχεύει στη μεταφορά μεγάλων ποσοτήτων ηλεκτρισμού από ΑΠΕ στην ευρωπαϊκή αγορά αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία έως το 2029.

«Η Ελλάδα έχει αναπτύξει εξαιρετικές σχέσεις με τον αραβικό κόσμο, με τον οποίο άλλωστε την ενώνουν ισχυροί ιστορικοί δεσμοί» τόνισε στο euronews ο Ρασάντ Μαμπγκέρ (Rashad Mabger), γενικός γραμματέας του Αραβο-Ελληνικού Επιμελητηρίου. «Η Ελλάδα έχει ήδη ξεκινήσει με επιτυχία ένα κοινό έργο με την Αίγυπτο, το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης και έχει δρομολογήσει, επίσης, σημαντικές συνεργασίες με την Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον από τις χώρες του αραβικού κόσμου για συνεργασίες με την Ελλάδα, με στόχο να φτάσουν στην ευρύτερη ευρωπαϊκή αγορά. Στόχος είναι έργα όπως αυτό της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας - Αιγύπτου να επεκταθούν και με άλλες χώρες της Βόρειας Αφρικής και της Μέσης Ανατολής.»

Σαουδική Αραβία: Πράσινη και φθηνή ενέργεια για την Ευρώπη

Το παρόν στο 14ο Αραβο-Ελληνικό Οικονομικό Φόρουμ έδωσε και o Γαλίντ Αλσααντί (Waleed Alsaadi), διευθύνων σύμβουλος του Εθνικού Δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας της Σαουδικής Αραβίας, προκειμένου να παρουσιάσει το σχέδιο Ελλάδας- Σαουδικής Αραβίας για ηλεκτρική διασύνδεση μεταξύ των δύο χωρών, με στόχο την εξαγωγή πράσινης ενέργειας στην ευρωπαϊκή αγορά.

Οι δύο χώρες έχουν συστήσει την Saudi Greek Interconnection, μια κοινή θυγατρική ειδικού σκοπού του ελληνικού ΑΔΜΗΕ και της National Grid της Σαουδικής Αραβίας. Η εταιρεία εκπονεί μελέτη σκοπιμότητας (feasibility study), που αναμένεται να ολοκληρωθεί την άνοιξη του 2026 και θα παρουσιαστεί στα υπουργεία Ενέργειας Ελλάδας και Σαουδικής Αραβίας προκειμένου να αποφασιστούν οι επόμενες ενέργειες.

«Η Σαουδική Αραβία έχει στόχο το 50% της ηλεκτρικής της ενέργειας να προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές έως το 2030- κυρίως από ηλιακή και αιολική ενέργεια» δήλωσε στο euronews ο Waleed Alsaadi. «Αυτό σημαίνει ότι θα είμαστε σε θέση να εξάγουμε καθαρή και φθηνή ενέργεια στην Ευρώπη, μέσω της Ελλάδας. Συνεχίζουμε τη συνεργασία μας με τους Έλληνες εταίρους μας, με στόχο να ενισχύσουμε τις διεθνείς διασυνδέσεις της Σαουδικής Αραβίας.»

Πέρα από τον ήλιο και τον άνεμο- Η προοπτική για πράσινο υδρογόνο

Παράλληλα, νέα έργα για την παραγωγή και μεταφορά πράσινου υδρογόνου μπαίνουν στο τραπέζι και βρέθηκαν στο επίκεντρο των συζητήσεων που πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο του 14ου Αραβο-Ελληνικού Οικονομικού Φόρουμ, το οποίο πραγματοποιήθηκε στις 27-28 Νοεμβρίου 2025 στην Αθήνα.

Έργα όπως o αγωγός SoutH2 (που θα συνδέει την Αλγερία με την Ιταλία, την Αυστρία και τη Γερμανία) φιλοδοξούν να δημιουργήσουν υδρογόνο και αμμωνία από ανανεώσιμες πηγές και να τα διοχετεύσουν στην Ευρώπη.

Με στόχο την προώθηση του έργου ήρθε στην Αθήνα ο γενικός διευθυντής του δικτύου Green Energy Cluster Algeria, Μπουκχάλφα Γιαϊτσί (Boukhalfa Yaici), που μίλησε στο euronews:

«Υπάρχουν δύο σημαντικά έργα σε αυτόν τον τομέα. Το πρώτο αφορά την παραγωγή και την εξαγωγή πράσινου υδρογόνου χρησιμοποιώντας τους αγωγούς που υπάρχουν τώρα μεταξύ Αλγερίας, Τυνησίας και Ιταλίας και στη συνέχεια προς Γερμανία, Αυστρία κ.λπ. Αυτό είναι το πρώτο έργο που η ΕΕ υποστηρίζει. Το δεύτερο αφορά κυρίως την παραγωγή και εξαγωγή πράσινης ηλεκτρικής ενέργειας από την Αλγερία στην Ιταλία. Επομένως υπάρχουν δύο έργα που βρίσκονται υπό μελέτη. Όπως γνωρίζετε, η Αλγερία προμηθεύει τώρα την ΕΕ, κυρίως την Ιταλία και την Ισπανία, με φυσικό αέριο και στόχος είναι να στραφούμε στο πράσινο υδρογόνο και την πράσινη ηλεκτρική ενέργεια στο μέλλον.

Μπορούμε να οικοδομήσουμε μια σχέση win-win. Εμείς χρειαζόμαστε να δημιουργήσουμε θέσεις εργασίας και να διαφοροποιήσουμε την οικονομία μας και η Ευρώπη χρειάζεται καθαρή ενέργεια.»

ΕΕ: «Τεράστιο δυναμικό» ΑΠΕ στην Αίγυπτο

Οι επαφές στην Ελλάδα εντάσσονται στην ευρύτερη προσπάθεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης να ενισχύσει τη συνεργασία με τις χώρες της βόρειας Αφρικής- και κυρίως με την Αίγυπτο.

Άλλωστε, μόλις έναν μήνα πριν πραγματοποίηθηκε η πρώτη Σύνοδος ΕΕ- Αιγύπτου στις Βρυξέλλες, παρουσία του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντόνιο Κόστα, και της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν- ενδεικτικό της σημασίας που δίνουν οι Βρυξέλλες στην προσπάθεια αυτή.

Στην κοινή διακήρυξη που ακολούθησε, η ΕΕ αναγνωρίζει «το τεράστιο δυναμικό των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ιδίως της ηλιακής και της αιολικής ενέργειας» και κάνει λόγο για « ενίσχυση του δικτύου και των διασυνοριακών ενεργειακών υποδομών», γεγονός που πιστοποιείται από την υποστήριξη της ΕΕ για έργα δικτύου και διασυνοριακής συνδεσιμότητας, όπως η ενίσχυση του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας NWFE, ο εκσυγχρονισμός του Κέντρου Ελέγχου Περιοχής Αλεξάνδρειας και η διασύνδεση Ελλάδας- Αιγύπτου GREGY.