'Chipocalypse Now': Trump yönetimi kültürel açıdan cahil mi?

Başkan Donald Trump, ABD Savunma Bakanlığı’nı 'Savaş Bakanlığı' olarak yeniden adlandırmasının ardından, Chicago’ya yönelik 'savaş' tehdidini yapay zekayla üretilmiş bir görüntü üzerinden iletti.

Görselde Trump, Francis Ford Coppola’nın 1979 yapımı 'Apocalypse Now' filmindeki Yarbay William Kilgore karakteri olarak tasvir ediliyor. Arka planda ise Chicago’nun helikopterler ve alevler içinde bir savaş bölgesini andıran ufuk çizgisi yer alıyor.

Görselde yer alan 'Chicago neden SAVAŞ Bakanlığı olarak adlandırıldığını öğrenecek' ifadesi, filmin ünlü repliği 'Sabahları napalm kokusunu seviyorum'un değiştirilen hâliyle, Trump’ın Washington D.C.’yi militarize etme ve Chicago’ya Ulusal Muhafızlar göndermeyi planlamasına gönderme yapıyor.

Trump, yapay zeka görüntüsüne filmin adının bir parodisi olarak 'Chipocalypse Now' ismini ekledi.

Trump'ın bu rahatsız edici paylaşımına tepkiler gecikmedi.

"Amerika Birleşik Devletleri Başkanı bir Amerikan eyaletiyle savaşmakla tehdit ediyor. Bu bir şaka değil. Bu normal değil," diyen Illinois Valisi JB Pritzker X'e şunları yazdı: "Donald Trump diktatör değil, korkak bir adam. İllinois bir diktatör özentisi tarafından korkutulmayacaktır."

Chicago Belediye Başkanı Brandon Johnson ise şunları yazdı: "Başkan'ın tehditleri ulusumuzun onuruna yakışmıyor ama gerçek şu ki o şehrimizi işgal etmek ve Anayasamızı çiğnemek istiyor. Birbirimizi koruyarak ve Chicago'yu Donald Trump'tan koruyarak demokrasimizi bu otoriterliğe karşı savunmalıyız."

Son zamanlarda Trump'ın kendi markalama taktiklerini kendisine karşı kullanan Kaliforniya valisi Gavin Newsom ise Trump'ı ABD askerlerini "siyasi piyonlar gibi" kullanmakla suçladı ve ekledi: "KENDİNİZİ BUNA KARŞI HİSSİZLEŞTİRMENİZE İZİN VERMEYİN."

Trump'ın tehditleri göz önüne alındığında bu en acil öncelik olmasa da, görüntü bir kez daha başkan ve yönetiminin klasik bir taktiğini ortaya koyuyor: Avustralya’daki Macquarie Üniversitesi araştırmacısı Kurt Şengül’ün 'memetik savaş' olarak adlandırdığı yöntemde, yapay zeka memleri kullanılarak kamuoyuna mesaj iletiliyor.

Şengül, geçtiğimiz günlerde Euronews Culture’a verdiği röportajda, Trump ve yönetiminin memleri ve üretken yapay zekayı, hiçbir şeyin ciddi görünmediği bir ekosistem yaratmak için nasıl kullandığını anlattı. Şengül’e göre Trump’ın duruşu, eğer rahatsız oluyorsanız bunun sebebinin 'mizahtan yoksun olmanız ve şaka kaldıramamanız' olduğu yönünde.

Ayrıca, bu son 'Apocalypse Now' memi, Trump ve yönetiminin film referansları söz konusu olduğunda kültürel açıdan ne kadar cahil olduklarını bir kez daha gözler önüne seriyor.

Trump’ın burada da daha önce yaptığı gibi yeni bir şey yok.

Geçen yıl kampanya sırasında Trump, defalarca Thomas Harris’in 'Kuzuların Sessizliği' eserine referans yaptı ve sinemanın en ünlü kötü karakterlerinden birinin adını sıkça zikretti: Hannibal Lecter.

Trump, 'Kuzuların Sessizliği'ni izleyen var mı? Merhum, büyük Hannibal Lecter. Sizi akşam yemeğine davet etmek isterdi. Bunlar akıl hastaneleri, akıl hastanelerini boşaltıyorlar' dedi ve Lecter’ın 'harika bir adam' olduğunu sözlerine ekledi.

Ancak bu, Trump’ın kültürel referansı yanlış anladığını ortaya koyuyor; zira Hannibal: a) gerçek bir kişi değil; b) hemcinslerine karşı empati yoksunluğu nedeniyle pek de 'harika' değil; c) 1991 yapımı Oscar ödüllü filmin sonunda karakter hayatta kaldığı ve kitaplarda ile diğer uyarlamalarda yaşamaya devam ettiği için ünlü şekilde ölmedi – dolayısıyla 'geç' sayılmaz.

Trump’ın korkutma taktiği, iyi bilinen bir film kötü adamı aracılığıyla halkın zihnine korku enjekte etmek ve göçmenleri şeytanlaştırmaktı; tüm bunlar, yanlış anlaşılan bir film referansı üzerinden gerçekleşti.

Bunu, 2025 Yıldız Savaşları Günü’nde yayınladığı bir Jedi görseli izledi: Trump’ın aşırı kaslı bir versiyonu, ABD bayrakları ve iki kel kartal önünde kırmızı ışın kılıcıyla tasvir edildi. Başlık ise şöyleydi: 'Sith Lordlarını, Katilleri, Uyuşturucu Lordlarını, Tehlikeli Mahkumları ve tanınmış MS-13 Çete Üyelerini Galaksimize geri getirmek için çok sıkı mücadele eden Radikal Sol Deliler de dahil olmak üzere herkese 4 Mayıs kutlu olsun. Siz İsyan değilsiniz – İmparatorluksunuz.'

Star Wars evreninde kırmızı ışın kılıcı kötü karakterlerin rengidir. George Lucas bir keresinde 'İyi adamlar yeşil ve mavidir, kötü adamlar ise kırmızı' demişti. Trump’ın bu görselle kendini yüce bir öz-sahiplik figürü olarak sunması, kendi İmparatorluğunu ve karşısındaki kötülüğü ilan ettiği anlamına geliyor.

Ardından Trump, Süpermen olarak resmedildi ve Beyaz Saray tarafından 'UMUDUN SEMBOLÜ. GERÇEK. ADALETİN. AMERİKAN YOLU. SUPERMAN TRUMP' başlığıyla paylaşıldı. Ancak Superman teknik olarak Amerikan çiftliğinde büyümüş bir göçmendi. Bu gözle görülür ironi, görselin yalnızca Trump’ın göçmenlik karşıtı gündemini pekiştirdiğini ve ICE baskınları nedeniyle yaşanan protestolarla çeliştiğini gösteriyor.

Tüm bu gaflar zinciri, Trump’ın yapay zekâyla üretilen son görüntüsü 'Chipocalypse Now' ile devam ediyor.

Coppola’nın klasiği, Joseph Conrad’ın 1899 tarihli 'Karanlığın Yüreği' kitabını Vietnam Savaşı’na uyarlıyor ve savaşın saçmalığını vahşi bir portreyle sunuyor.

Film, insanlık durumunun en karanlık yönlerini ve savaş yoluyla kötülük yapma kapasitesinin nasıl deliliğe yol açabileceğini tasvir ediyor. Yönetmen, 'Apocalypse Now'ın şiddet sahneleri uyandıran bir film olmaması gerektiğini' ve filmin 'masum insanlara saldıran helikopterlerin heyecan verici sahnelerine sahip olduğunu – bunun savaş karşıtı olmadığını' söylüyor. Yani film, savaş karşıtı olmasa da kesinlikle kahramanlara sahip değil.

Trump’ın avatarı olarak seçtiği karaktere bakıldığında durum netleşiyor: Kilgore, masum bir köye helikopter saldırısı düzenliyor ve napalm saldırısı emri veriyor – ki bu, meşhur 'sabahları napalm kokusunu seviyorum' repliğine yol açıyor. Kilgore bir kahraman değildir; olmadığına dair ipucu ise kara adında.

Eğer Trump kendisini anlamsız şiddet uygulayabilen, empati yoksunu, absürd bir karakter olarak göstermek istediyse, yapay zeka tarafından yaratılan imaj tam isabet. Eğer amacı güçlü bir adam olarak öne çıkmaksa, bu da Başkan’ın aklındaki tek şeyin 'Ride of the Valkyries' çalan helikopter filoları olduğunu gösteren bir başka büyük öz sahiplenme.

Kimse Trump’tan sıkı bir sinefili olmasını beklemiyor, ama eğer imajın arkasındaki biri Joseph Conrad’ı okuma veya 'Apocalypse Now'ı izleme zahmetine katlansaydı, Marlon Brando’nun haydut Albay Walter Kurtz’u ile karşılaşırdı.

Kurtz, Amerikan askeri makinesi ve şiddetin çılgınlığı hakkında gözlemlerde bulunur: 'Genç adamları insanların üzerine ateş açmaları için eğitiyoruz ama komutanları müstehcen olduğu için uçaklarına 'lanet olsun' yazmalarına izin vermiyor.'

Trump ve yönetimi buradan ders alabilir. Son imajları, yapay zekanın nominatif determinizmi ve girişilen memetik savaşın, uygun kültürel cephane olmadan geri tepmesinin çift namlulu kanıtını sunuyor. Kurtz’un sözleriyle: 'Dehşet… dehşet…'