İngiltere'de otistik sanatçılar renklerle seslerini duyuruyor

19 yaşındaki otistik sanatçı CeCe Balfour, Kent’teki Sandra Art4All Stüdyosu’nda 12 yıldır resim yapıyor.

CeCe, “Sanat harika bir şey. Arkadaşlarımla birlikte olabiliyorum, Sandra’yı görebiliyorum. Burası benim için bir aile gibi,” diyor.

Dokuz yıl önce Sandra Hampton tarafından kurulan proje, otistik sanatçılar için gelişen bir yaratıcı merkez haline geldi. Katılımcılar her hafta bire bir veya küçük grup seanslarında resim, çizim ve fotoğrafçılık çalışmaları yapıyor.

Özel ihtiyaçlara yönelik bir okulun kapanmasının ardından işten çıkarılan Hampton, projeyi başlattıktan sonra katılımcılardaki dikkate değer dönüşümlere tanık olduğunu söylüyor.

"Bu özel sanatçı grubuyla çalıştığım dokuz yıl boyunca, her birinin gerçek duygusal zorluklar yaşadığını gördüm. Sanat bize yardımcı olmanın harika bir yolu, yaşadıklarımızı sözlü olarak anlamamız gerekmiyor ama bunu sessiz bir şekilde ifade edebiliyoruz. Bazı sanatçılarımız duyguları hakkında küçük tartışmalar yapabiliyorlar. Bazıları sözel değil" diyor.

Atölyenin başarısı açıkça görülüyor. Margate Sanat Okulu'ndaki en son yaz sergisinde 70'ten fazla eser satıldı - bu grup için bir rekor.

Hampton, "Sergilerimiz, içine girdiğinizde engellilik diye bağırmıyor. Renkleri haykırıyor. Neşeyi haykırıyor. Sanatı istediğimiz gibi, istediğimiz şekilde yaptık ve sonra da elimizden geldiğince profesyonelce sunduk," diyor.

Satışlardan elde edilen gelir, işletme giderleri, stüdyo kaynakları ve sanatçılara ödeme olarak kullanılıyor. Ekip şu anda, bir yandan türünün ilk örneği olacak 12 parçalık bir tuval komisyonu üzerinde çalışırken, diğer yandan gelecek yılın yaz gösterisini planlıyor.

'Nörodiverjansa ihtiyacımız var'

Stüdyodaki kutlama havası, ABD Başkanı Donald Trump’ın otizmi aşılara ve Tylenol (parasetamol) gibi ilaçlara bağlayan tartışmalı yorumlarıyla gölgelendi. Eylül ayında Trump, hamile kadınların bu tür ilaçları kullanmamaları gerektiğini söylemiş ve uzun süredir çürütülmüş otizm teorilerini yeniden gündeme taşımıştı.

CeCe’nin annesi Vicky Balfour, bu açıklamaları duyduğunda “kalbinin kırıldığını” söylüyor. “Bu beni üzdü çünkü kısmen bir kadın olarak, kadınlara yönelik bir saldırı gibi hissettim. Bir kez daha ataerkillik söz konusuydu. ‘Evet, sen bir kadınsın, bunu sen yaptın, bu senin suçun’ gibi bir mesaj vardı,” diyor.

Balfour, nörodiverjansın önemine de dikkat çekiyor: “Nörodiverjansı olan insanlar olmasaydı, bilimsel, tıbbi ve matematiksel toplumun büyük bir kısmı bugün bulunduğu yerde olamazdı. Bu farklı bakış açılarına ihtiyacımız var. Ayrıca hepimiz aynı olsaydık, gerçekten sıkıcı olurdu.”

Trump yönetimi o tarihten bu yana otizmin nedenlerini araştırmak üzere yeni bir girişim başlattığını duyurdu ancak eleştirmenler bunun büyük ölçüde mevcut araştırmalara dayandığını ve ABD Sağlık Bakanı Robert Kennedy Jr'ın destekçileri de dahil olmak üzere aşı karşıtı hareketle bağlantılı kişiler tarafından şekillendirildiğini belirtiyor.

Sandra Art4All Stüdyosunda çalışan bir başka sanatçı olan 22 yaşındaki Harriet Needham-Steddy için bu sözler sinir bozucuydu. "Kızgındım. Ben otistik biriyim. Ve bizim gibi insanlara yapılan bu tür hakaretleri hafife almıyorum" diyor.

Annesi Deb Shotton da ekliyor: "Nöro-özelliklerindeki bir tuhaflık yüzünden diğer insanların tamamını yok sayan insanlar, bu çok büyük bir utanç. Ve bunu yaptığınızda bir dizi olasılığı kaçırıyorsunuz."

İngiltere Ulusal Otistik Derneği'ne göre otizm, insanları farklı şekillerde etkileyen "yaşam boyu süren bir nöro farklılık ve engellilik" durumudur. Bazı bireyler konuşamazken, diğerleri iletişim veya algıda sadece hafif farklılıklar yaşar.

Otizmli bireylerin haklarını savunmak, toplumsal farkındalık yaratmak ve politik etki sağlamak amacıyla kurulan bir organizasyon olan Autistic Self Advocacy Network'te (ASAN) kurumun savunuculuk faaliyetlerinden sorumlu yöneticisi Zoe Gross, "Bir tedavisi yok. Odaklanmamız gereken şey, bugün burada bulunan otistik insanların yaşam kalitesini daha iyi hale getirmek," dedi.