Πτολεμαΐδα: Μια Μπιενάλε για το περιβαλλοντικό αποτύπωμα και το πληγωμένο τοπίο

• Sep 20, 2024, 12:29 AM

7 min de lecture

Η Πτολεμαΐδα φιλοξενεί την πρώτη Carbon Tierra Biennale, από τις 27 έως τις 29 Σεπτεμβρίου. Διοργανώνεται από την KilowArt Platform και το Cut Contemporary Fine Arts Lab και είναι υπό την αιγίδα του ΥΠΠΟΑ. Περιλαμβάνει performances και έργα video ξένων καλλιτεχνών, εκθέσεις, εγκαταστάσεις και παράλληλες δράσεις Ελλήνων δημιουργών. Η καλλιτεχνική διοργάνωση εστιάζει στα πληγωμένα τοπία των βιομηχανικών και μεταβιομηχανικών κοινοτήτων. Επικεντρώνεται στις καταχρηστικές πρακτικές που έχουν ακολουθηθεί και στο πως αυτές διαμορφώνουν και καθορίζουν τη σχέση μας με το αστικό τοπίο και το φυσικό περιβάλλον.

Γιατί επιλέχθηκε όμως η Πτολεμαΐδα για τη φιλοξενία της Μπιενάλε; Η πόλη της Μακεδονίας και η ιστορική της διαδρομή από το δεύτερο μισό του 20ου αιώνα μέχρι σήμερα, έχει ταυτιστεί με την εξόρυξη άνθρακα και τα ατμοηλεκτρικά εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Τα ορυχεία της περιοχής μαρτυρούν την μεγαλύτερη εξορυκτική δραστηριότητα της βαλκανικής χερσονήσου και η φρενήρης εκμετάλλευση του υπογείου πλούτου είχε ως αποτέλεσμα κοινωνικοοικονομικές και πολιτικές στρεβλώσεις.

Με τη βίαιη έλευση της μεταλιγνιτικής περιόδου και σε συνδυασμό με την οικονομική κρίση των τελευταίων δέκα και πλέον ετών, η έννοια της ανάπτυξης στη περιοχή έχει επανανοηματοδοτηθεί ριζικά. Ταυτόχρονα το ανεξίτηλο περιβαλλοντικό αποτύπωμα των εξορυκτικών και βιομηχανικών δραστηριοτήτων, με την παράλληλη απουσία αντισταθμιστικών πολιτικών αειφόρου ανάπτυξης, είχαν ως αποτέλεσμα τον εκφυλισμό του τοπίου και την απαξίωση οικολογικών πρακτικών, στον βωμό του κέρδους και της ενεργειακής επάρκειας από την εκμετάλλευση της γης.

Η Carbon Tierra Biennale, εφαρμόζοντας εκτενή, αναδρομική, δημιουργική και συμμετοχική έρευνα στις πρακτικές εξόρυξης και τον αντίκτυπό τους, ενισχύει τη συλλογική ταυτότητα και την άυλη πολιτιστική κληρονομιά που είναι σε μεγάλο βαθμό ανεξερεύνητη. Στοχεύει στην ενεργοποίηση και τον εμπλουτισμό της πολιτιστικής και καλλιτεχνικής έρευνας και δημιουργίας πέρα από τα αστικά κέντρα - μητροπόλεις, συμπεριλαμβάνοντας περιφερειακές τοποθεσίες και ενσωματώνοντας το τοπίο της υπαίθρου στο μελλοντικό καλλιτεχνικό γίγνεσθαι.

Προωθεί πρωτοβουλίες συμπεριληπτικές για τοπικούς συμμετέχοντες και ενδιαφερόμενους προκειμένου αυτοί να εντοπίσουν συγκεκριμένους χώρους και ενέργειες που προσφέρονται για επανερμηνεία. Ταυτόχρονα επιχειρεί, μέσα από την οπτική της σύγχρονης τέχνης και του ζωντανού πολιτισμού, να οραματιστεί εκ νέου και να διευρύνει έννοιες όπως αυτές της ανάπτυξης και της κοινωνικής συνοχής εξετάζοντας τη σύγχρονη κοινωνικοοικονομική πραγματικότητα.

Για την παρουσίαση των έργων έχουν επιλεγεί τρεις ξεχωριστοί χώροι στην πόλη της Πτολεμαΐδας, το Εργατικό Κέντρο Εορδαίας, ο μοναδικός και ιστορικός κινηματογράφος της πόλης Αχίλλειον και η βιβλιοθήκη της Πτολεμαΐδας, όπου θα γίνεται εξωτερική προβολή στην είσοδό της. Οι χώροι αυτοί με μικρή απόσταση μεταξύ τους συνδέονται χωροταξικά και δημιουργούν μια αλληλεπίδραση που ενοποιεί τις τρεις ξεχωριστές προβολές.

Η Μπιενάλε οργανώνεται από μια διεθνή διεπιστημονική ερευνητική ομάδα η οποία συνεπικουρείται από επιστημονικούς και καλλιτεχνικούς συμβούλους από την Ελλάδα και το Εξωτερικό. Επιμελητής της είναι ο Γιώργος Λάζογλου.

Οι καλλιτέχνες που συμμετέχουν στην έκθεση είναι οι εξής: Alfredo Jaar (Χιλή), Alex Scollay (Νέα Ζηλανδία), Βασίλης Ψαρράς (Ελλάδα), Corentin Derbré (Γαλλία), Κωνσταντίνος Ταλιώτης (Κύπρος), Φίλιππος Τσιτσόπουλος (Ελλάδα), Gözde Mimiko Türkkan (Τουρκία), Jevon Chandra (Σιγκαπούρη), Jim Hobbs (ΗΠΑ/ΗΒ), Kalle Brolin (Σουηδία), Κλίτσα Αντωνίου (Κύπρος), Lara Salmon (ΗΠΑ), Maayan Amir (Ισραήλ), Μαρία Τριλλίδου (Κύπρος), Μελίτα Κούτα (Κύπρος), Monika Moteska (Βόρεια Μακεδονία), Narcisa Hirsch (Αργεντινή), Niamh O’Malley (Ιρλανδία), Oliver Ressler (Αυστρία), Oscar Lara (Περού), Ruti Sela (Ισραήλ), Robert Cahen (Γαλλία), Robert Jankuloski(Βόρεια Μακεδονία), RubénGuzmán (Αργεντινή), Trevor Borg (Μάλτα), Vanessa Dahbour (Παλαιστίνια/ΗΠΑ), Vince Briffa (Μάλτα) and Yanyun Chen (Σιγκαπούρη).