Νότια Κορέα: Τα τατουάζ «βγαίνουν» από το υπόγειο - Είχαν ταυτιστεί με τη μαφία και το έγκλημα

Τα τελευταία 33 χρόνια, το τατουάζ έχει απαγορευτεί στη Νότια Κορέα. Η απαγόρευση προήλθε από απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου του 1992, σύμφωνα με την οποία μόνο οι επαγγελματίες του ιατρικού κλάδου επιτρέπεται να εκτελούν επεμβάσεις με βελόνες.

Ωστόσο, αυτό δεν οδήγησε στην εξαφάνιση της κουλτούρας των τατουάζ. Αντιθέτως, εκατοντάδες χιλιάδες καλλιτέχνες που λειτουργούσαν παράνομα κινδύνευαν με φυλάκιση έως και πέντε ετών ή με πρόστιμα ύψους έως και 50 εκατομμυρίων γουόν (περίπου 30.000 ευρώ). Τα τατουάζ γίνονταν όλο και πιο δημοφιλή, ιδίως στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αλλά το κόστος τους, νομικά και κοινωνικά, παρέμενε υψηλό. Σύμφωνα με το Υπουργείο Υγείας, μέχρι το 2021 υπήρχαν περίπου 350.000 τατουατζήδες στη χώρα, οι περισσότεροι από τους οποίους δεν είχαν ιατρική άδεια.

Το τατουάζ, το οποίο ήταν ταυτόχρονα μια μορφή εξέγερσης και καλλιτεχνικής έκφρασης, δημιούργησε μια ξεχωριστή underground κοινότητα - έναν κρυφό κόσμο όπου οι καλλιτέχνες μοιράζονταν τους φόβους, τα όνειρά τους και, πάνω απ' όλα, την τέχνη τους.

«Μπορείς να έχεις τατουάζ σε όλο σου το πρόσωπο και να είσαι ένας άγγελος»

Το ντοκιμαντέρ "Angels" των Hicham Toula-Idrissi και Nancy-Wangue Musisa αποκαλύπτει τον υπόγειο κόσμο των καλλιτεχνών τατουάζ της Νότιας Κορέας που εργάζονται μυστικά εδώ και χρόνια. Αφηγείται τις ιστορίες εκείνων που τόλμησαν να αψηφήσουν τόσο το στίγμα όσο και το νόμο και εκείνων που τελικά αγωνίστηκαν για την αναγνώριση της δουλειάς τους στην πατρίδα τους.

Ο τίτλος της ταινίας αμφισβητεί τα στερεότυπα για τα τατουάζ στην Κορέα. Ένας από τους χαρακτήρες είναι το Pie Boy, ένας νεαρός άνδρας με τατουάζ στο πρόσωπο, ο οποίος, σύμφωνα με τα λόγια του σκηνοθέτη, «θέλει να είναι καλός σε όλους όσους συναντά για να δείξει ότι μπορείς να έχεις τατουάζ σε όλο σου το πρόσωπο και να είσαι ακόμα ένας άγγελος»

Οι Touli-Idrissi και Musisa θέλησαν να αποτυπώσουν το πορτρέτο μιας κοινότητας καλλιτεχνών που θέλουν να δημιουργήσουν ομορφιά, αν και συχνά αντιμετωπίζουν την απόρριψη. «Αυτοί οι φίλοι είναι σαν άγγελοι για μένα γιατί φέρνουν μαζί τους την καλοσύνη και την ομορφιά» λέει ο Touli-Idrissi.

«Το πιο δύσκολο είναι το αίσθημα της ανασφάλειας»

Οι καλλιτέχνες τατουάζ στη Νότια Κορέα παλεύουν εδώ και καιρό με την επαγγελματική αστάθεια. «Προσπαθώ να έχω αυτοπεποίθηση και να μην κρύβω αυτό που κάνω. Αλλά σε μια χώρα όπου δεν υπάρχουν νόμοι για την προστασία των τατουατζήδων, είναι δύσκολο να νιώθεις ασφαλής. Σκεπτόμενος το μέλλον, αυτό που φοβάμαι περισσότερο είναι η αβεβαιότητα», λέει ο Gui He, ένας από τους καλλιτέχνες που εμφανίζεται στην ταινία.

Επιπλέον, οι καλλιτέχνες έχουν εκτεθεί σε κοινωνική κριτική και στιγματισμό, ακόμη και από τις ίδιες τους τις οικογένειες. Στη Νότια Κορέα, τα τατουάζ συχνά συνδέονται με κινδύνους για την υγεία ή με εγκληματική δραστηριότητα. Στην Κορέα, την Κίνα και την Ιαπωνία, οι εγκληματίες κάποτε τιμωρούνταν με τατουάζ στο πρόσωπό τους - ένα στίγμα που διατηρείται μέχρι σήμερα.

«Το κοινωνικό στίγμα είναι σε μεγάλο βαθμό γενεαλογικό», λέει η Touli-Idrissi. «Η νεότερη γενιά γοητεύεται από τα τατουάζ, η παλαιότερη γενιά εξακολουθεί να τα συνδέει με τις συμμορίες. Πρέπει επίσης να θυμάστε την επιρροή του ιαπωνικού "yakuz", η εικόνα του οποίου είναι ακόμη ζωντανή στην κορεατική κουλτούρα».

«Μερικές φορές αισθάνομαι απογοητευμένη από τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι αντιδρούν στην εμφάνισή μου», λέει ο Héin, ένας άλλος καλλιτέχνης.

«Όταν ήμουν νεότερη και ζούσα με τη γιαγιά μου, οι μεγαλύτεροι άνθρωποι στη γειτονιά με κοιτούσαν με ανησυχία. Έβλεπαν το τατουάζ στο πρόσωπό μου και αμέσως φοβόντουσαν. Ήταν άνθρωποι στην ηλικία της γιαγιάς μου».

Το τέλος του underground

Μετά από χρόνια εκστρατείας - μεταξύ άλλων και από το σωματείο των τατουατζήδων - ο νόμος άλλαξε τελικά τον περασμένο μήνα, τερματίζοντας μια περίοδο αβεβαιότητας που αντιμετώπιζαν όσοι εργάζονταν στον κλάδο. Όσοι δεν ανήκουν στο ιατρικό επάγγελμα, οι οποίοι αποτελούν τη συντριπτική πλειονότητα, θα μπορούν πλέον να αποκτήσουν άδεια και η εργασία τους θα αναγνωριστεί και επίσημα.

«Μιλάμε για περίπου 350.000 άτομα που μέχρι τώρα δεν είχαν δικαίωμα κοινωνικής ασφάλισης, σύνταξης ή ακόμη και πιστωτικής κάρτας. Ελπίζουμε ότι η νομιμοποίηση θα τους δώσει τα ίδια δικαιώματα με τους υπόλοιπους εργαζόμενους και θα βοηθήσει στην τακτοποίηση της αγοράς», λέει ο σκηνοθέτης, αναφερόμενος σε στοιχεία της Ένωσης Τατουάζ.

Ωστόσο, η διαδικασία πλήρους εφαρμογής της νέας νομοθεσίας θα πάρει πολύ χρόνο, αφού το νέο νομικό πλαίσιο θα τεθεί σε ισχύ σε δύο χρόνια. Η αλλαγή της κοινωνικής συμπεριφοράς θα πάρει επίσης χρόνο, καθώς οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι οι περισσότεροι Κορεάτες εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν αρνητικά τα τατουάζ.

«Ο νόμος μπορεί να τακτοποιήσει τη γραφειοκρατία, αλλά δεν θα αλλάξει αμέσως τις νοοτροπίες», λέει ο Touli-Idrissi. «Ωστόσο, ελπίζω ότι η αναγνώριση των τατουατζήδων ως νόμιμων εργαζομένων θα βοηθήσει να ξεκινήσει μια πιο σοβαρή συζήτηση για το τατουάζ ως τέχνη».