ABD'de temyiz mahkemesi, Trump yönetiminin milyarlarca dolarlık dış yardımları durdurabileceğine karar verdi

ABD Temyiz Mahkemesi çarşamba günü aldığı kararla, Trump yönetiminin Kongre tarafından onaylanan milyarlarca dolarlık dış yardım fonunu askıya alabileceğine veya tamamen sona erdirebileceğine hükmetti. Bu karar, ABD Başkanı Donald Trump'ın yedi ay önce yayımladığı başkanlık kararnamesinin insani yardım sektöründe küresel krize yol açmasının ardından geldi.

Temyiz mahkemesindeki hâkimler kurulunun çoğunluğu, fon akışının yeniden sağlanması için ihtiyati tedbir isteyen hibe alıcılarının, bu tedbir şartlarını karşılamadıklarına hükmetti.

Karar, Beyaz Saray’daki ikinci döneminin ilk gününde ABD Başkanı Donald Trump’ın Dışişleri Bakanlığı ve ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı’na (USAID) dış yardım harcamalarını dondurma talimatı veren başkanlık kararnamesi konusunda Trump açısından tüm tartışmaları ortadan kaldırıyor.

Trump’ın kararnamesine itiraz etmek için dava açan hibe alıcılarının başvurusu üzerine, ABD Bölge Yargıcı Amir Ali, yönetimin 2024 bütçe yılı için Kongre’nin onayladığı tüm dış yardım fonunu serbest bırakmasını emretmişti.

Ancak Columbia Bölgesi Temyiz Mahkemesi’nden üç yargıçtan ikisi, Ali’nin kararını kısmen iptal etti.

Karar, davacıların geçersiz gerekçesi üzerine verildi

Yargıçlar Karen LeCraft Henderson ve Gregory Katsas’a göre, davacılar mahkemenin iddialarını değerlendirmesi için geçerli bir yasal temele sahip değildi.

Karar, hükümetin Kongre’nin harcama yetkisini anayasaya aykırı şekilde ihlal edip etmediği meselesine ilişkin esasa dair bir hüküm içermiyor.

Henderson, “Taraflar ayrıca bölge mahkemesinin verdiği tedbir kararının kapsamı konusunda da anlaşmazlık yaşıyor, ancak biz bu konuyu çözmek zorunda değiliz… çünkü hibe alan taraflar, her halükârda ihtiyati tedbir için gerekli şartları yerine getirememiştir,” ifadelerini yazdı.

Muhalif görüş bildiren Yargıç Florence Pan, Yüksek Mahkeme’nin “hiçbir tereddüde yer bırakmayacak şekilde” başkanın, politika gerekçesiyle yasaları görmezden gelme yetkisi olmadığını hükme bağladığını söyledi.

Pan, “Ancak bugün çoğunluk, tam da bunu mümkün kılıyor” diye yazdı. “Çoğunluk görüşü, hibe alan tarafların öne sürdüğü güçler ayrılığı iddiasını yanlış yorumluyor, emsal kararları yanlış uyguluyor ve yürütme organı yetkililerinin anayasaya aykırı eylemlerinin yargısal denetimden kaçmasına izin veriyor.”

Geçen ay The Lancet tıp dergisinde yayımlanan veriler, Trump’ın uluslararası insani yardım için ABD finansmanının büyük kısmını azaltma kararının, 2030 yılına kadar ek 14 milyon kişinin ölümüne yol açabileceği uyarısında bulundu.

Dergiye göre, araştırmacılar erken yaşta ölme riski taşıyan kişilerin üçte birini çocukların oluşturduğunu tahmin etti.

Ortak yazar Davide Rasella, düşük ve orta gelirli ülkelerin yaşadığı sarsıntının “ölçeği bakımından küresel bir pandemi ya da büyük bir silahlı çatışmayla karşılaştırılabilir” olduğunu söyledi.

Mart ayında ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı’nın programlarının yüzde 80’inden fazlasının iptal edildiğini açıkladı.

Trump yönetimi ise bu durumu, “aşırı harcama” olarak gördükleri politikalara yönelik eleştirilerinin bir parçası olarak savundu.