Alaska'da Trump-Putin zirvesi: Tek toplantı, farklı hedefler

Donald Trump ve Vladimir Putin'in merakla beklenen Alaska'daki baş başa görüşmesi için geri sayım sürerken, Moskova ve Washington zirveye ilişkin temel hedef ve beklentilerinin ne olduğu konusunda birbiriyle çelişen mesajlar veriyor.

ABD Başkanı, Vladimir Putin'in görüşmeye Moskova'nın Ukrayna'daki savaşını sona erdirecek bir anlaşma yapmak için gittiğine inandığını söyledi.

Trump Fox News Radio'da katıldığı bir programda, "Artık bir anlaşma yapacağına ikna olduğuna inanıyorum. Bir anlaşma yapacak. Bence yapacak. Ve bunu öğreneceğiz - çok hızlı bir şekilde öğreneceğim," dedi.

Trump bu tür bir açıklamayı ilk kez yapmıyor. Putin'in Ukrayna'daki geniş çaplı işgaline son vermek istediğini ya da en azından Putin'i bir tür anlaşma yapmaya ikna edebileceğini hatta zorlayabileceğini defalarca dile getirdi.

Bu açıklamalar en azından şimdiye kadar gerçekleşmedi. Trump ne zaman olası bir ateşkesten bahsetse, Rusya Ukrayna'ya yönelik cephe saldırılarını ve hava saldırılarını sürdürdü, hatta yoğunlaştırdı.

ABD Başkanı'nın söylemi son birkaç gündür değişti; daha az ikna edici ve çok daha az iyimser hale geldi.

Hatta bu hafta başında Beyaz Saray yetkilileri Alaska toplantısını sadece bir "dinleme egzersizi" olarak nitelendirdi.

Geçtiğimiz birkaç gün içinde ABD Başkanı'nın kendisi de cuma günkü zirveyi, muhtemelen Avrupalı liderlerin huzurunda Zelenskiy ve Putin arasında yapılacağı iddia edilen "ikinci toplantı için masanın kurulması" olarak tanımladı.

"İlk görüşme iyi geçerse ikinci görüşmeyi yapacağız," diyen Trump, Putin ile Zelenskiy arasındaki ikinci görüşmenin "neredeyse hemen" gerçekleşmesini tercih edeceğini de sözlerine ekledi.

Putin'i Ukrayna'da sivilleri hedef almayı bırakmaya ikna edebileceğine inanıp inanmadığı sorusuna Trump şu yanıtı verdi: "Sanırım bunun cevabı hayır, çünkü (Putin ile) bu konuşmayı yaptım."

Ancak Trump yine de Alaska'da bir tür anlaşma imzalanacağına inandığını söylüyor.

Moskova ne istiyor?

Ancak Moskova için gündem farklı görünüyor.

Kremlin sözcüsü Dmitry Peskov Alaska zirvesi sırasında herhangi bir belge imzalanmasının beklenmediğini söyledi.

Peskov cuma günkü görüşmelerin sonucunu tahmin etmenin "hata" olacağını söylese de Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve ABD Başkanı Donald Trump'ın herhangi bir anlaşmayı resmileştirme planları olmadığını vurguladı.

"Başkan Putin ve Başkan Trump konuşmaya hazırlar ve en zor konuları ele alacaklar," diye ekledi.

Cuma günkü toplantıda Rus heyetinde yer alan Putin'in yardımcısı Yuri Ushakov, Alaska zirvesinin ana konusunun Rusya'nın Ukrayna'daki savaşının "çözümü" olduğunu, ancak ekonomik iş birliği ve küresel güvenliğin de ele alınacağını söyledi.

Perşembe sabahı Rus yetkililerle özel bir toplantı yapan Putin, ABD yönetiminin "düşmanlıkları sona erdirmek, krizi çözmek ve bu çatışmaya dahil olan tüm tarafların çıkarına olan anlaşmalara varmak için yeterince enerjik ve samimi çaba sarf ettiğini" söyledi.

Kremlin'in ana hedefinin Rusya'nın ABD ile ilişkilerini yeniden başlatmak ve hatta muhtemelen normalleştirmek olduğuna işaret eden Putin - ki Kremlin'e göre bunun Ukrayna ile hiçbir ilgisi yok - toplantının "ülkelerimiz arasında, Avrupa'da ve bir bütün olarak dünyada barış için uzun vadeli koşullar yaratmak adına" önemli olduğunu belirtti.

Rusya Devlet Başkanı Ukrayna'ya karşı yürüttüğü savaşı sonlandırmaya yönelik herhangi bir adımdan bahsetmedi ve bunun yerine cuma günkü toplantıyı dünyanın süper güçlerinin bir zirvesi olarak konumlandırma çabasıyla Moskova'nın Washington ile temaslarına odaklandı.

ABD merkezli Savaş Çalışmaları Enstitüsü, Kremlin'in Alaska zirvesini Rusya'yı ABD'ye eşit bir dünya gücü olarak göstermek ve Putin'i Trump'a eşit bir konuma getirmek için kullandığını değerlendiriyor.

Çarşamba günü önde gelen Rus müzakereci ve Rusya Doğrudan Yatırım Fonu CEO'su Kirill Dmitriev, ABD, İngiltere ve Sovyetler Birliği arasındaki 1945 Yalta Konferansı'na atıfta bulunarak Yalta konferansının "İkinci Dünya Savaşı'nı kazandırdığını" ve Putin ile Trump'ın da benzer şekilde "Üçüncü Dünya Savaşı'nı önleyeceğini" iddia etti.

Rusya tarafından ilhak edilen Kırım bölgesinin görevden alınan başkanı Sergei Aksyonov, Trump'ın "yeni bir Yalta barışı"nı kabul etmek için bölgeyi ziyaret etmesi gerektiğini iddia etti.

Rus devleti kontrolündeki medya da Yalta zirvesi karşılaştırmasını öne çıkararak "küresel süreçler üzerinde gerçek etkisi olan kişilerin" Alaska'da masada olacağını iddia etti.

Donald Trump, ABD Başkanı ile bire bir görüşmenin Vladimir Putin için bir ödül olarak algılanabileceği iddialarını reddetti.

Ancak toplantı iyi geçmese ve Ukrayna ve Avrupa liderleriyle ikinci bir zirve yapılmasa bile Putin, Ukrayna'yı geniş çaplı işgalinin başlangıcından bu yana ilk kez diplomatik izolasyondan çıkmış olacak.