Verimlilik arttı, stres azaldı: İskoçya'da haftalık dört gün çalışma deneyi

İskoçya hükümeti tarafından başlatılan bir yıllık dört günlük çalışma haftası denemesi, çalışanların hem verimliliğini hem de iş-yaşam dengesini olumlu yönde etkiledi.

2024’ün başında uygulamaya giren pilot programa South of Scotland Enterprise (SOSE) ve Accountant in Bankruptcy (AiB) adlı iki kamu kurumu katıldı. Toplamda 259 çalışanın yer aldığı denemede, personele maaş ve sosyal haklarında herhangi bir kayıp olmadan haftalık 32 saatlik çalışma düzeni uygulandı.

Kuruluşlar, hizmetlerde aksama yaşanmaması için çalışanların boş günlerini dönüşümlü olarak planladı. Yarı zamanlı çalışanlar da orantılı şekilde daha az çalıştı.

Sonuçlar oldukça dikkat çekici:

• Çalışanlarda stres azaldı, işten ve yaşam dengesinden memnuniyet arttı.
• SOSE’de çalışanların yüzde 98’i dört günlük haftanın 'motivasyon ve morali yükselttiğini' belirtti.
• Hastalık izinlerinde azalma görüldü. Özellikle psikolojik nedenlerle rapor alanlarda yüzde 25’lik düşüş yaşandı.
• Hizmet standartları korunurken, üretkenlikte de artış gözlemlendi.

Pilot denemenin ardından, SOSE denemeyi altı ay, AiB ise iki ay daha uzatma kararı aldı.

4 Day Week Foundation Direktörü Joe Ryle, sonuçları 'son derece cesaret verici' buldu ve dört günlük haftanın İskoçya kamu sektöründe kalıcı hale getirilmesi gerektiğini söyledi.

İskoçya hükümeti ise bulguların kamu hizmeti reform programına katkı sağlayacağını açıkladı. Ancak şimdilik dört günlük haftayı ülke genelinde yayma kararı alınmadı.

Dört günlük çalışma hangi ülkelerde denendi?

Dört günlük çalışma haftası modeli, İskoçya'nın yanı sıra dünya genelinde de pek çok ülkede kamu ve özel sektörde test edildi. İşte bu deneylerden bazıları:

İzlanda: 2015-2019 yılları arasında kamu sektöründe yürütülen en kapsamlı pilot projelerden biri, haftalık çalışma süresini 40 saatten 35-36 saate düşürdü. Deney, çalışan refahında önemli artışlar sağlarken, hizmet sunumunda verimliliğin korunduğunu hatta bazı durumlarda arttığını gösterdi.

İspanya: 2022'de başlayan bir pilot program, küçük ve orta ölçekli işletmelerin (KOBİ) dört günlük çalışma haftasına geçişini finanse etmeyi hedefliyor. Hükümet, bu programla şirketlere geçiş maliyetlerini karşılamaları için finansal destek sağlıyor.

Belçika: Belçika, 2022 yılında çalışanlara maaş kesintisi olmadan dört günde 40 saat çalışma seçeneği sunan bir düzenleme yaptı. Bu modelde haftalık toplam çalışma saati azalmasa da çalışanlar iş günlerini birleştirerek daha uzun hafta sonu tatiline sahip olabiliyor.

İngiltere: İskoçya'daki deneylere ek olarak, İngiltere'de de 2022'de yürütülen büyük ölçekli bir pilot proje, 61 farklı şirketten 3300'den fazla çalışanın katılımıyla tamamlandı. Deneyin sonuçları, katılımcı şirketlerin büyük çoğunluğunun (yüzde 92) dört günlük çalışma haftasına kalıcı olarak geçmeyi tercih ettiğini gösterdi. Çalışan verimliliğinde artış, işe alım ve elde tutma oranlarında iyileşme gibi olumlu sonuçlar elde edildi.

Bu deneyler, dört günlük çalışma haftasının iş dünyası ve çalışanlar için karşılıklı faydalar sunabileceğini gösteriyor. Ancak, bu modelin yaygınlaşması için sektör ve kuruma özel çözümlerin geliştirilmesi gerektiği de vurgulanıyor.