ABD gözaltına alınan Türk bilim insanından haber alınamıyor: Mobbing iddiaları gündemde

Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD) araştırma görevi yürüten Türk bilim insanı Dr. Furkan Dölek’ten günlerdir haber alınamıyor.

Dölek’in, çalıştığı laboratuvarda tespit ettiği usulsüzlükleri yetkililere bildirdiği ve sosyal medyada ifşa ettiği belirtiliyor.

Bu paylaşımların ardından mobbinge uğradığı, görevine son verildiği ve vizesinin iptal edildiği iddia ediliyor. Kanada’ya başlattığı protesto yürüyüşü sırasında gözaltına alındığı bilgisine ulaşılan Dölek’ten haber alınamaması, ailesi ve kamuoyunda endişe yaratmış durumda.

İddialara göre Dölek, veri uzmanı olarak çalıştığı laboratuvarlardaki bazı eksiklik ve güvenlik açıklarını ABD Enerji Bakanlığı'na bildirdi. Bunun üzerine yoğun baskılara ve mobbinge maruz kaldığı iddia edilen Dölek görevinden uzaklaştırıldı.

Ailenin ve Dölek'in iddialarına göre, önce vizesi iptal edilen ardından da Virginia Tech'ten çıkış belgesi verilmeyen bilim insanı gözaltına alındı.

Sesini duyurmak için Kanada'ya tek kişilik yürüyüş başlatan ancak 4 gün önce Mohawk bölgesinde gözaltına alındığı öğrenilen Dölek'ten o zamandan bu yana haber alınamıyor.

Tüm bu gelişmeler, resmi makamlarca henüz doğrulanmadı.

Dölek sosyal medyadaki son paylaşımlarından birinde, "Massena'dan tüm yolu yürüdüm ve şu anda St. Lawrence Nehri boyunca Akwesasne - Mohawk bölgesindeyim. Çok yorgunum, bacaklarım yanıyor ve ayaklarımda kabarcıklar var... ama buraya kadar geldiğim için minnettarım," dedi.

Karanlık madde ve yüksek enerji fiziği üzerine çalışan Dölek'in yaşadıklarıyla ilgili sosyal medya hesaplarından daha önce de paylaşımlarda bulunduğu ortaya çıktı.

Dölek yaklaşık 1 ay önce LinkedIn'de yaptığı paylaşımda, görev aldığı laboratuvarlardaki usulsüzlük ve eksiklikleri "ifşa ettiği" için hedef alındığını öne sürerek, "Artık bunun evrak işi olmadığını biliyorsunuz. Bu mesele, kurumsal misilleme, federal sessizlik ve yaptığını açıklamak yerine beni yok saymayı tercih eden bir sistem," dedi.

Adana’nın Kozan ilçesinde yaşayan Dölek ailesi ve yakın çevresi, Türk bilim insanının yaşadığı zorluklara dikkat çekmek ve ona hukuki destek sağlamak amacıyla çeşitli medya organlarında ve sosyal medya platformlarında duyurular yapıyor.

Bu çağrılardan birinde, "Dölek’in ABD’de Virginia Tech Üniversitesi’ne araştırmacı olarak davet edildiği, bilimsel çalışmalarının değerli bulunduğu ancak “Türk ve Müslüman olması nedeniyle dışlandığı ve adil olmayan muamele gördüğü” öne sürülüyor.

Katı göçmen politikaları mı, ifşanın bedeli mi?

ABD Başkanı Donald Trump döneminde göçmen politikaları sertleşti. Bu kapsamda sınır güvenliği artırıldı, bazı ülkelere giriş yasaklandı ve öğrenci vizeleri kısıtlandı. Vizelerin iptal edilmesi ve diplomatik gerilimlere neden oldu. Ancak Dölek’in yaşadıkları, bu genel tablodan farklı bir nedene bağlanıyor.

Dölek, paylaşımlarında ifşa ettiği konular nedeniyle çalışma ve seyahat haklarının elinden alındığını öne sürüyor.

"ABD’nin J-1 sistemi sessizce dosyamı kapattı. Vize yenilemesi yok. İleriye dönük yasal bir yol yok. Savaşmadıkça ya da kaçmadıkça, çıkış seçeneği de yok. Şimdi bu ülkede sıkışıp kaldım: belgesiz, desteksiz, en temel kaynaklardan yoksun. Barınma yok, maaş yok, yasal statü yok, gıda güvencesi yok," diyen Dölek sözlerini şöyle sürdürdü: "Elimde yalnızca iki seçenek kaldı: Dava açmak ki bu da maddi destek gerektiriyor (ve) başka bir ülkede iltica, bu da finansman, ulaşım ve güvenlik koordinasyonu gerektiriyor. Şu anda, o seçeneğe bile erişimim yok."

Sesini duyurmak için yardım istediği paylaşımında Dölek ayrıca, "Çünkü bir şeyler değişmezse, bu ülkeden sağ çıkıp çıkamayacağımı bilmiyorum," ifadelerini kullandı. "Bu sadece bir göçmenlik meselesi değil. Bu bir bilimsel, hukuki ve insani acil durum."

Daha önceki paylaşımlarında ise Dölek, "araştırmacıların sömürüldüğünü, güvensiz koşullarda çalışmaya zorlandığını, en savunmasızların korunmadığını, buna karşın yanlışların ve suistimallerin örtbas edildiğini, yanlış yapanlara karşı çıkanların ise sahtekârlık ve misilleme ile susturulduğunu" iddia ediyor.

Tüm resmi “whistleblower” (ihbarcı) kanallarından rapor ettiğini ama korunmak yerine cezalandırıldığını belirten Dölek, haksız suçlamalara uğradığını, işten çıkarıldığını ve kurumların sessiz kaldığını ifade ediyor.

Mevcut göçmen politikalarının da bu durumu daha da kötüleştirdiğini, sürekli yer değiştirmek zorunda kaldığını, kalıcı bir evi olmadığını anlatıyor.

Göçmenler tamamen haklı ve belgelerle destekli olsa bile, adalet yolunun neredeyse kapalı olduğunu vurgulayan Dölek, liderlerin “kitlesel sınır dışı hedefleri” koymasının adaleti imkânsız hale getirdiğini, birçok kişinin bu yüzden sessiz kaldığını söylüyor.

Çukurova Üniversitesi Fizik Bölümü'nde yüksek lisansını tamamlamasının ardından Türkiye Atom Enerjisi Kurumu tarafından tam bursla yurt dışına gönderilen Dölek, doktorasını İsviçre'de tamamladıktan sonra, 2023 yılında akademik çalışmaları için ABD'nin Virginia Tech Üniversitesi'ne davet edildi.

Ayrıca CERN ve ABD Enerji Bakanlığı'na bağlı Fermilab gibi dünyanın önde gelen araştırma merkezlerinde görev yaptı.