Ticaret, Ukrayna, Gazze: İngiltere Başbakanı Starmer, Trump'ı ikna edebilecek mi?

ABD Başkanı Donald Trump ve ev sahibi İngiltere Başbakanı Sir Keir Starmer, devlet ziyaretinin ikinci gününde siyasi işlere odaklanacak.

Trump'ın ziyareti, Londra ve Washington arasındaki "özel ilişkinin" derinliğini sergilemeyi amaçlayan 10 Downing Street tarafından dikkatle koreografisi yapılmış bir olay.

Ev sahipleri bir yandan Trump'ı kraliyet törenleriyle memnun ederken diğer yandan da ABD Başkanı'nı Londra'nın merkezinde İngiliz halkından uzak tutmak için ellerinden geleni yaptılar.

Sonuç olarak perşembe günkü toplantı, Londra'nın 50 kilometre kuzeybatısında, İngiliz başbakanlarının resmi ikametgahı olan Chequers'da gerçekleşecek.

Düşünce kuruluşu German Marshall Fund of the United States'in Brüksel ofisi başkanı Ian Lesser Euronews'e yaptığı açıklamada, "Trump için uluslararası liderlerle kişisel ilişkiler kurumlarla temaslardan daha önemli," dedi.

Lesser, "Trump ve Starmer arasında farklı bir dinamik var. Trump'ın AB ve liderlerine karşı özellikle eleştirel bir tavrı var," diye ekledi.

Starmer yeni yatırım anlaşmaları umuyor

Başbakan ziyaretin, geçtiğimiz mayıs ayında imzalanan ve büyük yankı uyandıran ikili ticaret anlaşmasının ardından iki ülke arasında imzalanacak yeni yatırım anlaşmaları haberleriyle renklenmesini umuyor.

Trump'ın ziyareti öncesinde Microsoft, İngiltere'nin yapay zekâ sektörüne 30 milyar dolarlık yeni bir yatırım yapacağını duyurdu. Bu açıklama, İngiliz hükümeti ile aralarında Google ve Nvidia'nın da bulunduğu bazı ABD'li teknoloji devleri arasında "Teknoloji Refahı Anlaşması" olarak adlandırılan 35 milyar euroluk anlaşmanın önemli bir parçasını oluşturuyor.

Chatham House ABD ve Kuzey Amerika Programı Direktörü Laurel Rapp'e göre, Trump'ın ticaret gündeminin iyi tarafında yer almak, zor durumdaki İngiliz ekonomisi için bir zorunluluk.

Bir araştırma makalesinde Rapp, "Ancak başlangıçtaki ticaret şartlarını ayrıntılı, işlevsel bir ekonomik refah anlaşmasına dönüştürmek için yapılacak çok iş var," diye yazdı.

Londra ve Washington'un önünde şimdi pazara erişim, dijital ticaret, tarife dışı engeller ve ekonomik güvenlik konularında uygulama detaylarını belirleme gibi zorlu bir görev var.

Anlaşma kapsamında ABD alüminyum ve çelik üzerindeki gümrük vergilerini yüzde 25'ten sıfıra indirmeyi planlıyordu ancak bu henüz gerçekleşmedi.

İngiltere Ticaret Bakanı Peter Kyle pazar günü yaptığı açıklamada, "Çelik söz konusu olduğunda, mümkün olan en kısa sürede bir duyuru yapacağımızdan emin olacağız," dedi. Diğer bakanlar Trump'ın ziyareti sırasında ana metaller konusunda bir anlaşma sağlanabileceğine dair iyimserliklerini dile getirdiler.

İki ülkenin ayrıca, bazı durumlarda yeni yapay zekâ veri merkezlerine güç sağlamaya yardımcı olabilecek küçük nükleer projeler geliştirmek için milyarlarca dolarlık bir anlaşma imzalaması bekleniyor.

Trump'ın ziyareti müzakerelerin ivme kazanmasına yardımcı olabilir. Temmuz ayında İskoçya'ya yaptığı ziyaret sırasında Trump, yüzde 10'luk karşılıklı gümrük vergilerini düşürmeyi "değerlendireceğini" söylemiş, bu da gergin İngiliz hükümetinde bir miktar umut yaratmıştı.

Trump Washington'da gazetecilere verdiği demeçte, "Ben onlara yardım etmekten yanayım. Ülkemiz çok iyi durumda... Biraz daha iyi bir anlaşma yapıp yapamayacaklarını görmek istiyorlar, bu yüzden onlarla konuşacağız," dedi.

Ancak Trump'ın sözünü tutup tutmayacağını kimse tahmin edemez.

Aynı şey Ukrayna diplomasisi için de geçerli. Hafta sonu Starmer ve Avrupalı liderler Trump'ın Rusya'yı ilk kez "saldırgan" olarak nitelemesinden büyük memnuniyet duydular.

Trump ayrıca Rusya'ya "büyük yaptırımlar" uygulama sözü verdi ama bunun ancak NATO üyesi ülkelerin yaptırımları önce ilan etmesi ve Rus petrolü alımını durdurmasının ardından gerçekleşeceğini söyledi.

Laurel Rapp'e göre, "Bu da Washington'un Moskova'ya karşı yeni cezalandırıcı önlemler alma konusunda isteksiz olduğunu gösteriyor."

Ian Lesser'e göre İngiltere Başbakanı şu anda "Trump'a (Rusya'ya karşı) daha sert yaptırımlar uygulanması gerektiğini anlatabilecek tek Avrupalı lider olabilir."

Trump'ın Moskova'ya karşı tutumunun sertleştiği bir dönemde Starmer, Vladimir Putin'in bir barış anlaşması yapma konusunda ciddi olmadığını anlatabilir.

ABD başkanını, Rusya'nın Polonya ve Romanya hava sahasına insansız hava araçlarıyla yaptığı son saldırının bir kaza olmadığına ikna edebilir.

Diğer gözlemciler Starmer'ın daha da ileri gitmesini istiyor.

İnsan hakları avukatı Wayne Jordash Euronews'e yaptığı yazılı açıklamada, Chequers'ta güvenlik garantileri üzerine yapılacak herhangi bir tartışmanın "askeri taahhütlerle sınırlı kalmaması gerektiğini" söyledi.

Küresel bir uluslararası mahkeme ağı olan Global Rights Compliance Başkanı olan Jordash, "Ayrıca Rusya'nın bir daha asla işgal edememesini ve Ukraynalılara karşı zulüm yapamamasını ve ülkenin kendini savunmak ve Rusya'nın BM Şartı ihlalleri de dahil olmak üzere suçların tekrarlanmasını önlemek için ihtiyaç duyduğu araçlara sahip olmasını sağlamak için Ukrayna'nın kurumlarına ve hukuk sistemine ciddi bir şekilde direnç kazandırmalıdırlar," diye ekledi.

Yine de Trump'ın Ukrayna konusunda Starmer tarafından ikna edilip edilemeyeceğini göreceğiz.

Gazze konusunda Starmer'ın Trump'ı ikna etme görevi daha ağır olacak gibi görünüyor.

Ancak Starmer'ın sahadaki uzun süreli çıkmaz nedeniyle bir miktar kozu olabilir: İsrail'in Gazze'ye yönelik son askeri saldırısı somut bir sonuç vermedi ve bölgedeki insani felaket hız kesmeden devam ediyor.

Ian Lesser, "Trump mevcut durumdan ve İsrail'in son hamlelerinden memnun değil," diyor.

Bu durum Washington'u İsrail üzerinde baskı uygulamaya daha açık hale getirebilir. Ne de olsa Trump, İsrail'in Doha hava saldırısının "İsrail'in ya da Amerika'nın hedeflerini ilerletmediğini" söyledi.

Öte yandan Londra'nın bu ay sonunda BM Genel Kurulu'nda bir Filistin devletini tanıma tehdidinde bulunması Trump'ı derinden kızdıracaktır.

Kısa bir süre önce Trump, Filistin devletinin tanınmasının "Hamas'ı ödüllendirmek" anlamına geleceğini söylemiş ve geçen hafta Birleşmiş Milletler'de Suudi ve Fransızların öncülüğünde Filistin devletinin kurulması için yapılan girişimi kınamıştı.

Filistin'in tanınması muhtemelen sahada somut değişikliklere eşlik etmeyecek olsa da, İsrail, Washington ve dünyaya İngiltere'nin statükonun devam edemeyeceğine inandığına dair güçlü bir sinyal gönderecektir.

Peki ya Epstein dosyaları?

Ukrayna ve Gazze Starmer ve Trump için çetrefilli konular olmaya devam ederse, Jeffrey Epstein hakkındaki sorular gibi daha dikenli sorunlardan dikkati dağıtmaya yardımcı olup olmayacakları açık değil.

Çocuk tacizinden hüküm giymiş olan Epstein konusunun bu perşembe günü yapılması planlanan basın toplantısında gündeme geleceği neredeyse kesin.

Trump temmuz ayında İskoçya'daki golf sahasını ziyaret ettiğinde, gözden düşmüş finansçıyla olan ilişkisine dair sorulara maruz kalmıştı.

Trump daha sonra Epstein ile arasının açılmasından, Trump'ın Florida'daki tatil köyünde çalışan genç kadınları işe alan pedofil seks tacirini sorumlu tuttu.

Starmer da imrenilecek bir durumda değil. Başbakan geçen hafta ABD Büyükelçisi Peter Mandelson'ı Epstein ile olan bağlantıları nedeniyle görevden aldı.

Bu bağlantılar Lord Mandelson'a etkili üst düzey görev teklif edilmeden önce Downing Street tarafından biliniyordu, ancak Starmer'ın ofisi bu konudaki bilgilerin ancak geçen hafta ortaya çıktığını ve Mandelson'ın kovulmasına yol açtığını söyledi.

Epstein dosyalarının, devlet ziyaretinin son gününde Starmer ve Trump'ı nasıl utandırabileceği ve toplantılarına nasıl gölge düşürebileceği belirlenecek.