Moldova Başbakanı: Rusya, seçimleri iktidarı ele geçirmek için kullanıyor

Moldova Başbakanı Dorin Recean çarşamba günü yaptığı açıklamada Rusya'nın, ülkesinin Avrupa Birliği yolundaki ilerlemesini etkileyebilecek parlamento seçimlerinde "iktidarı ele geçirmek" için yüz milyonlarca euro harcadığını belirtti.

Recean'ın açıklamaları, Moldovalıların 101 sandalyeli yeni meclisi seçmek üzere oy kullanacakları pazar günkü parlamento seçimlerinden günler önce geldi.

Bir hükümet oturumunun ardından yaptığı konuşmada, "Moldova Cumhuriyeti bir seçim kampanyası içinde. Rusya Federasyonu da bir seçim kampanyası içinde," dedi.

"Sadece biz kendi ülkemizde kampanya yürütüyoruz ve Rusya Federasyonu kendi ülkesinde değil, bizim ülkemizde kampanya yürütmek istiyor."

Recean Kremlin'i Moldova halkının "egemen iradesini ihlal ederek Kişinev'de iktidarı ele geçirmeye çalışmakla" suçladı.

"Bu sıradan bir seçim mücadelesi değil," dedi. "Bu ülkemize yönelik bir kuşatmadır."

Recean'ın iddiaları

Başbakan, Rusya'nın Moldova'nın kontrolünü ele geçirmeye ve Avrupa yanlısı iktidardaki Eylem ve Dayanışma Partisi'ne (PAS) olan desteği azaltmaya çalıştığı iddia edilen çeşitli yolları özetledi.

Bu parti 2021'deki seçimlerde net bir çoğunluk elde etti ancak oy pusulasında Avrupa yanlısı başka uygun bir alternatif olmadığı için pazar günü bu çoğunluğu kaybetme riskiyle karşı karşıya.

Bu iddialar arasında geniş çaplı bir oy satın alma planı düzenlemek, bu yıl şimdiye kadar kritik hükümet altyapısına binden fazla siber saldırı düzenlemek, oy verme gününde ayaklanmaları kışkırtma planı ve seçmenleri etkilemek için internette geniş çaplı bir dezenformasyon kampanyası yürütmek yer alıyor.

Ancak Moskova, Moldova'nın içişlerine karıştığını defalarca reddetti.

Recean'ın açıklamaları, Rusya Dış İstihbarat Servisi'nin (SVR) Avrupalı siyasetçilerin Moldova'nın kendi "Rusofobik politikaları" doğrultusunda kalmasını sağlamaya çalıştıklarını iddia etmesinden bir gün sonra geldi.

Moldova'nın son yıllarda batıya doğru jeopolitik kayması Moskova'yı rahatsız etti ve iki ülke arasındaki gerilim önemli ölçüde azaldı.

Moldova 1991 yılında bağımsızlığını ilan edene kadar bir Sovyet Cumhuriyeti'ydi.

Rusya'nın 2022'de Ukrayna'yı geniş çaplı işgalinin ardından Moldova AB'ye katılmak için başvurdu ve o yıl adaylık statüsü aldı. Brüksel geçen yıl katılım müzakerelerini başlatmayı kabul etti.

O zamandan bu yana Moldovalı yetkililer Rusya'yı seçimlere müdahale ederek, Rusya yanlısı partileri yasa dışı yollardan finanse ederek ve seçimler öncesinde seçmenlere yönelik geniş çaplı dezenformasyon kampanyaları yürüterek ülkenin AB yolunda ilerlemesini etkilemek için hibrit bir savaş yürütmekle suçladı.

Zelenskiy'den uyarı

Çarşamba günü New York'ta BM Genel Kurulu'nda konuşan Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy, Moldova'nın Rusya'nın müdahalesine karşı kendini savunduğunu ve Batılı müttefiklerinin desteğini arttırması gerektiğini söyledi.

Zelenskiy, "Avrupa'da Gürcistan'ı çoktan kaybettik. Gürcistan Rusya'ya bağımlı hale geldi," dedi.

"Avrupa Moldova'yı da kaybetmeyi göze alamaz. Avrupa Birliği Moldova'ya mali ve enerji desteği sağlamalıdır."

Zelenskiy, Gürcistan Başbakanı Irakli Kobakhidze'nin kasım ayında yaptığı ve Avrupa Parlamentosu'nun ekim ayında yapılan seçimleri özgür ve adil olarak nitelendirmemesinin ardından ülkesinin AB üyelik sürecini 2028 yılına kadar askıya aldığını duyurduğu açıklamaya atıfta bulundu.

Kobakhidze'nin iktidardaki Gürcü Rüyası partisini eleştirenler, partiyi Moskova'ya yönelmekle suçlarken AB de demokratik gerileme, seçim yasası ihlalleri ve devlet kurumlarının kötüye kullanılması konusundaki endişelerini dile getirdi.

"Rus saldırısının ardından dünyanın Gürcistan'a yardım etme ihtiyacını nasıl görmezden geldiğini hatırlamak çok önemli. Biz o anı kaçırdık. Avrupa'nın Moldova'yı desteklemesi çok maliyetli olmayacaktır, ancak bunu yapmamanın çok daha yüksek bir bedeli olacaktır," dedi.

Zelenskiy, Tiflis'i ayrılıkçı Güney Osetya bölgesinde soykırım yapmakla suçlayan Moskova'nın 2008'de Gürcistan'a başlattığı Rus işgaline atıfta bulunuyordu.

"İnsanların ve ulusların haklarının tehdit altında olduğu bölgelerde bu hakların korunmasını unutmamalıyız. BM Şartı ve İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi her yerde geçerli olmalıdır," dedi.

Rus yanlısı oligark müdahaleyle suçlanıyor

Moldova'yı istikrarsızlaştırmaya yönelik olduğu iddia edilen kampanyanın kilit isimlerinden biri, 2014 yılında Moldova bankalarından kaybolan 1 milyar dolar ile ilgili olarak 2023 yılında dolandırıcılık ve kara para aklama suçlarından hüküm giyen kaçak Rus yanlısı oligark Ilan Shor'dur.

Recean, "Telefon dinlemeleri de dahil olmak üzere, oy satın almanın Rusya Federasyonu tarafından finanse edildiğini kanıtlayan kanıtlar var," dedi.

"Araç Shor suç örgütü, faydalanıcılar ise birkaç seçim rakibi."

Seçim öncesinde Moldovalı yetkililer yüzlerce arama gerçekleştirdi ve onlarca şüpheliyi gözaltına aldı.

Sadece bu hafta, "kitlesel ayaklanmaları" kışkırtmak ve ülkeyi istikrarsızlaştırmak için Rusya destekli bir plan olduğu iddiasıyla yürütülen soruşturma kapsamında yapılan 250 baskında 74 kişi gözaltına alındı.

Rusya ile bağlantılı olduğu iddia edilen bir siyasi partinin kripto para birimleri aracılığıyla finanse edilmesi nedeniyle de bir kişi gözaltına alındı.

Recean, "Rusya'nın yıkıcı eylemlerine dair artan kanıtlar toplumdaki endişeyi arttırıyor. Sizi bir konuda temin ederim ki Moldova Cumhuriyeti devleti direniyor," dedi.

"Sevgili vatandaşlarım, ülkemizin geleceği için son bir savaş veriliyor," dedi. "Hepinizi dürüst bir oylama ile katılmaya çağırıyorum."

Rusya dostu blok miting düzenledi

Rusya dostu muhalefet Yurtsever Seçim Bloğu (BEP) tarafından çarşamba günü Kişinev'de düzenlenen bir mitingde onlarca kişi "Kahrolsun PAS" ve Moldova'nın Batı yanlısı cumhurbaşkanına atıfta bulunarak "Kahrolsun Maia Sandu" sloganları attı.

Bir grup siyasi partiden oluşan BEP, AB ile iyi ilişkiler ve Rusya ile bağların "normalleştirilmesi" vaadiyle kampanya yürüttü.

Yerel tarımı destekleyerek ve istihdamı koruyarak ulusal çıkarları savunmak gibi Moldova öncelikli söylemler kullandı.

Çarşamba günkü etkinlik bir "barış mitingi" olarak lanse edildi.

Bağımsız aday Nichita Romenschi "Tarafsızlık bizim için güvenliğin garantisidir," dedi.

"Moldova'nın herkesle iyi ilişkileri olmalı... AB ve Rusya ile. Hükümetin insancıl bir yüze sahip olmasını ve politikaların sade insanların kalitesine yönelik olmasını istiyoruz."

Sosyalist Parti milletvekili Grigore Novac ise Moldova'daki "seçim sürecine kesinlikle kimsenin müdahale etmemesi gerektiğini" söyledi.