BM Güvenlik Konseyi, Rusya ve Çin'in İran'a yönelik yaptırımların ertelenmesini öngören tasarısını reddetti

BM Güvenlik Konseyi (BMGK), Çin ve Rusya'nın nükleer programı nedeniyle İran'a yeniden yaptırım uygulanmasını geciktirmek için son bir hamleyle yaptığı girişimi reddetti. İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan kararın açıklanmasının hemen ardından kararı "haksız, adaletsiz ve yasa dışı" olarak nitelendirdi.

İran'ın 15 üyeli konseydeki en yakın müttefikleri olan Moskova ve Pekin tarafından sunulan karar tasarısı, BM tarafından planlanan ve cumartesi günü yürürlüğe girecek olan bir dizi yaptırımın durdurulması için gerekli olan dokuz ülkenin desteğini alamadı.

Oylama dört lehte, dokuz aleyhte ve iki çekimser oyla sonuçlandı.

Rusya'nın BM Büyükelçi Yardımcısı Dmitry Polyanskiy, "Avrupalı meslektaşlarımızın ve ABD'nin iki kez düşüneceklerini ve bölgedeki durumun tırmanmasına neden olan beceriksiz şantajları yerine diplomasi ve diyalog yolunu tercih edeceklerini umuyorduk," dedi.

Oylamadan kısa bir süre sonra BM Genel Kurulu'nun oturum aralarında gazetecilere ve İran uzmanlarına konuşan Pezeşkiyan, daha önceki tehditlerine rağmen İran'ın, 2003 yılında anlaşmayı terk eden ve ardından atom silahları üreten Kuzey Kore gibi Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Anlaşması'ndan (NPT) çekilmeyeceğini söyledi.

Bir son dakika anlaşması olmaması halinde, İngiltere, Fransa ve Almanya tarafından tetiklenen yaptırımlar bir kez daha İran'ın yurt dışındaki varlıklarını donduracak, Tahran ile silah anlaşmalarını durduracak ve İran'ın balistik füze programının geliştirilmesini cezalandıracak.

Yaptırımlar, ülkenin sarsılan ekonomisini daha da sıkıştırmak üzere tasarlandı ve İran'ı müzakere masasına oturmaya zorlamayı amaçlıyor. Bu hamlenin İran ile Batı arasında zaten yüksek olan gerilimi daha da arttırması bekleniyor.

Dört ülke - Çin, Rusya, Pakistan ve Cezayir - bir kez daha İran'a, E3 olarak adlandırılan Avrupa ülkeleri ve ABD Başkanı Donald Trump'ın ilk yönetimi sırasında 2018'de uluslararası anlaşmadan tek taraflı olarak çekilen Washington ile müzakere etmesi için daha fazla zaman verilmesini destekledi.

İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi oylamanın ardından yaptığı açıklamada, "ABD diplomasiye ihanet etti ama onu gömen E3 oldu," dedi. "Bu iğrenç karmaşa bir gecede ortaya çıkmadı. Hem E3 hem de ABD İran'ın barışçıl nükleer programını sürekli olarak yanlış tanıtmıştır."

Avrupalı liderler geçen ay Tahran'ı anlaşmanın koşullarına uymamakla suçladıktan sonra ve haftalar süren üst düzey müzakereler diplomatik bir çözüme ulaşamayınca "geri adım" mekanizmasını devreye soktular.

30 günlük sürenin başlamasından bu yana Arakçi, Fransız, İngiliz ve Alman mevkidaşlarıyla bu haftaki BM Genel Kurulu Üst Düzey haftasına kadar bir son dakika anlaşması yapmak için görüşüyordu.

Ancak bu görüşmeler sonuçsuz kaldı ve bir Avrupalı diplomat çarşamba günü Associated Press'e yaptığı açıklamada, "herhangi bir yeni gelişme ya da yeni bir sonuç elde edilemediğini" söyledi.

Bu ayın başlarında BM Nükleer Denetleme Kurumu Tahran ile Mısır'ın ara buluculuğunda, İran'ın nükleer tesislerine yönelik denetimlerin yeniden başlatılması da dahil olmak üzere iş birliğinin yeniden başlatılmasının önünü açan bir anlaşma imzaladı.

Ancak İran, BM yaptırımlarının yeniden uygulanması halinde bu anlaşmayı feshetmek ve UAEA ile tüm iş birliğini kesmekle tehdit etti.

UAEA'ya yakın bir diplomat cuma günü yaptığı açıklamada, müfettişlerin şu anda İran'da hasarsız ikinci bir tesisi denetlediklerini ve bu hafta sonu yeniden uygulanması beklenen yaptırımlar öncesinde ülkeden ayrılmayacaklarını doğruladı.