Moldova’da halk sandık başında: Rus müdahalesi iddiaları gölgesinde kritik seçim

Moldovalılar, ülkenin kaderi açısından kritik görülen genel seçimler için sandık başına gidiyor. Seçimde temel soru, ülkenin Avrupa Birliği (AB) ile bütünleşmeyi mi seçeceği yoksa yeniden Moskova’nın yörüngesine mi kayacağı.

Pazar günü yapılacak bu önemli seçimle, 101 sandalyeli yeni bir parlamento belirlenecek. Ardından Moldova Cumhurbaşkanı, genellikle seçimden birinci çıkan parti ya da bloktan bir başbakan adayı önerecek. Adayın kuracağı hükümetin ise parlamentonun onayını alması gerekecek.

Gergin seçim yarışında, 2021’den bu yana güçlü bir çoğunluğa sahip olan ancak bunu kaybetme riski bulunan Batı yanlısı iktidar partisi Eylem ve Dayanışma Partisi (PAS), Moskova yanlısı çeşitli rakiplerle karşı karşıya. Ancak PAS’ın yanında güçlü bir Avrupa yanlısı ortak bulunmuyor.

Seçime yönelik yoğun Rus müdahalesi iddiaları ve başka Avrupa yanlısı adayların eksikliği, ülkenin siyasi geleceği konusunda büyük bir belirsizlik yarattı.

Moldova’nın başkenti Kişinev’de, hükümet binasının önüne Avrupa Birliği ve Moldova bayrakları asıldı. Yaklaşık 2,5 milyon nüfuslu, Ukrayna ile AB üyesi Romanya arasında sıkışmış bu küçük ülke, son yıllarda Batı’ya yönelmiş ve Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinden aylar sonra, Haziran 2022’de AB adaylık statüsü kazanmıştı.

Moldova Başbakanı Dorin Recean, Rusya’nın “ülkenin geleceği için son savaş” olarak nitelendirdiği bir “hibrit savaş” kapsamında iktidarı ele geçirmek için “yüzlerce milyon avro” harcadığını öne sürdü.

“Yurtta ve Avrupa’da yaşayan tüm Moldovalılara sesleniyorum: Rusya’nın ne yaptığına biz karar veremeyiz ama biz kendi halk olarak ne yapacağımıza karar verebiliriz. Kaygıyı seferberliğe ve bilinçli eyleme dönüştürün. Onların oyunlarını boşa çıkarın” dedi.

İddia edilen Rus stratejileri arasında büyük ölçekli oy satın alma operasyonu, kritik devlet altyapılarına yönelik siber saldırılar, seçim günü kitlesel ayaklanma planları ve çevrim içi dezenformasyon kampanyaları yer alıyor.

Moldova makamları, seçim günü sahte bomba ihbarları, siber saldırılar, geçici elektrik kesintileri ve eğitilmiş gruplar tarafından çıkarılacak sokak şiddeti olasılığına karşı uyarılarda bulundu. Polis, seçim öncesinde yüzlerce baskın düzenleyerek çok sayıda kişiyi gözaltına aldı.

Moldova diasporasının da seçim sonuçlarında belirleyici bir rol oynaması bekleniyor. Geçen yılki cumhurbaşkanlığı seçimlerinde rekor düzeyde 327 bin kişi yurtdışında oy kullanmış, bunların yüzde 82’sinden fazlası Batı yanlısı Cumhurbaşkanı Maia Sandu’yu desteklemiş ve Sandu böylece yeniden seçilmişti.

PAS’ın en önemli rakiplerinden biri, “Rusya ile dostluk” ve “daimi tarafsızlık” isteyen Rusya yanlısı Vatansever Seçim Bloğu. Diğerleri arasında “Doğu ile Batı arasında dengeli dış politika” talep eden popülist Bizim Parti ve görünüşte Avrupa yanlısı olsa da Moskova’ya yakınlaşacağı ileri sürülen Alternativa Bloku bulunuyor.

Seçmenler açısından ülkenin ekonomik durumu da önemli bir etken. Yüksek enflasyon, kötüleşen hayat pahalılığı ve yaygın yoksulluk, 2016’da Sandu tarafından kurulan iktidar partisinin desteğini azaltmış olabilir.

Yerel anketler PAS’ın en fazla oyu alacağını gösteriyor ancak bu anketler geniş diasporayı hesaba katmıyor. Ayrıca seçimlere günler kala seçmenlerin yaklaşık üçte birinin hâlâ kararsız olduğu belirtiliyor.

2021’deki parlamento seçimlerinde katılım oranı yüzde 48 civarındaydı. Uzmanlar, katılımın artması durumunda PAS’ın çoğunluğu elde etme ve hükümet kurma ihtimalinin yükseleceğini öngörüyor.