ABD'nin kesintileri ardından BM, barış gücünün yüzde 25'ini azaltacak

Birleşmiş Milletler, barış gücünü ve operasyonlarını azaltmaya başlayacak ve binlerce askeri sıcak noktaları terk etmeye zorlayacak. Bu durum, ABD'nin uluslararası örgüte sağladığı fonlarda yaptığı son kesintilerin bir sonucu olarak ortaya çıktı.

Özel bir toplantı nedeniyle isminin açıklanmaması kaydıyla çarşamba günü gazetecilere konuyla ilgili bilgi veren üst düzey bir BM yetkilisi, BM'nin barış gücünün yüzde 25'inin önümüzdeki aylarda azaltılacağını açıkladı.

Yetkili, BM'nin en büyük bağışçısı olan Washington'un ABD Başkanı Donald Trump'ın "Önce Amerika" politikasına uyum sağlamak için değişiklikler yapması nedeniyle BM'nin bu kesintileri yapmak zorunda kaldığını söyledi.

Dokuz küresel misyonda görev yapan 50 binden fazla barış gücü personelinden yaklaşık 13 bin ila 14 bin asker ve polis kendi ülkelerine geri gönderilecek.

BM, önümüzdeki mali yıl için barış gücünün bütçesini yaklaşık yüzde 15 oranında azaltmayı planlıyor ve bu durum Somali'deki destek ofisi de dahil olmak üzere önemli ve uzun süredir devam eden BM misyonlarını etkiliyor.

BM'nin barışı koruma misyonlarının bulunduğu ülkeler arasında Kongo, Orta Afrika Cumhuriyeti, Güney Sudan, Lübnan, Kıbrıs ve Kosova yer alıyor.

BM'nin 193 üye ülkesinin her biri yasal olarak barışı koruma için kendi payına düşeni ödemekle yükümlü.

BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, "küresel askeri harcamaların çok küçük bir kısmını temsil eden - yaklaşık yüzde birin yarısı - bütçesiyle BM barış gücünün uluslararası barış ve güvenliğin inşası için en etkili ve uygun maliyetli araçlardan biri olmaya devam ettiğini" savunmuştu.

Tüm dünyada kendine özgü mavi bereleri ya da miğferleriyle tanınan barış gücünün operasyonlarının elden geçirilmesi kararı, Guterres ile aralarında ABD'nin yeni BM Büyükelçisi Mike Waltz'ın da bulunduğu başlıca bağışçı ülkelerin temsilcileri arasında salı günü yapılan toplantının ardından alındı.

Waltz ve diğer Trump yönetimi yetkilileri, örgütün bütçesinin ve kurumlarının şişirilmiş ve gereksiz olduğunu savunarak, ABD Dışişleri Bakanlığı her bir BM kurumunun ve programının etkinliğini değerlendirene kadar daha fazla katkıda bulunmama sözü verdiler.

Ocak ayında ikinci dönemine başlayan Trump, BM ve diğer çok taraflı kurumların gözden geçirilmesi talimatı verdi. Bu da Washington'un BM kültür ajansı UNESCO, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ve BM'nin en üst düzey insan hakları organıyla bağlarını koparmasına ve diğerlerinin finansmanını yeniden değerlendirmesine neden oldu.

Merkezi New York'ta bulunan örgütün 60'tan fazla ofisi, ajansı ve operasyonu, Guterres'in reform çabalarının bir parçası olarak ve Trump'ın daha önce duyurduğu fon kesintilerine tepki olarak yüzde 20'lik işten çıkarmalarla karşı karşıya.

Waltz geçen hafta ABD'de yayın yapan bir televizyon kanalına verdiği mülakatta Beyaz Saray'ın "BM'yi barışı destekleme, barışı uygulama ve savaşları önleme temellerine geri döndürmeye" odaklandığını söyledi. "Tüm bu diğer saçmalıkları bir kenara bırakmalıyız," diye de ekledi.

ABD daha önce bu barışı koruma çabalarından dokuzuna 680 milyon dolar ayıracağını açıklamıştı. Bu rakam geçen yıl bu zamanlar yaptığı 1 milyar dolarlık ödemeden önemli bir azalma anlamına geliyor.

Bu fon, Lübnan ve Kongo Demokratik Cumhuriyeti'ndeki barış güçleri gibi Washington'un özel ilgi gösterdiği misyonlar başta olmak üzere tüm aktif misyonlar için erişilebilir olacak.

ABD ve Çin'in katkıları barışı koruma bütçesinin yaklaşık yarısını oluşturuyor. Bir başka üst düzey BM yetkilisi Çin'in yıl sonuna kadar katkı payının tamamını ödeyeceğini belirttiğini söyledi. Pekin, BM'nin normal bütçesinin yüzde 20'sinin yanı sıra barışı koruma fonlarının da yaklaşık yüzde 24'ünden sorumlu.