Rusya'nın gölge ordusu: Almanya'daki tek kullanımlık ajanlar

Moskova casusluk, dezenformasyon ve muhtemelen drone uçuşları ile Almanya'ya yönelik hibrid saldırılarını giderek artırıyor. Şansölye Friedrich Merz, Almanya'nın savaşta olmadığını ama tam olarak barış döneminde de olmadığını belirtti.

Geçtiğimiz birkaç hafta, Münih Havaalanı gibi askeri, kritik ve sivil altyapılara yönelik drone uçuşlarının gölgesinde geçti. Hem Şansölye hem de Savunma Bakanı Boris Pistorius (SPD) bu uçuşların bazıları için Rusya'yı suçladı.

Ancak insansız hava araçlarını (İHA) kimin kontrol ettiği hala belirsizliğini koruyor. Bunun tespit edilebilmesi için insansız uçan cisimlerin operatörlerinin yakalanması gerekiyor. Oysa şu ana kadar insansız hava araçlarından bir tanesi bile ele geçirilemedi. Bununla birlikte, iki tür aşırı uçuş olduğu açık: daha büyük dronlarla profesyonel görevler ve ticari olarak mevcut, daha küçük modellerin kullanıldığı amatör uçuşlar.

İkincisi söz konusu olduğunda, bazı uçuşların "düşük profilli casuslar" olarak da bilinen "tek kullanımlık ajanlar" tarafından gerçekleştirilmiş olabileceğinden şüpheleniliyor.

Tek kullanımlık ajanlar: Kısa süreli görevlendirme, yüksek risk

Geçtiğimiz günlerde Federal Anayasayı Koruma Teşkilatı, Federal İstihbarat Teşkilatı (BND), Federal Kriminal Polis Teşkilatı (BKA) ve Askeri Karşı İstihbarat Teşkilatı (MAD), insanların kendilerini yabancı aktörler tarafından "tek kullanımlık ajan" olarak kiralanmasına izin vermemelerini tavsiye eden bir uyarı yayınladı.

Bu tabir, genellikle sosyal ağlar üzerinden, nispeten küçük bir meblağ karşılığında mala zarar verme, casusluk veya kundaklama gibi "küçük" ve "hafif" eylemler gerçekleştirmek üzere kiralanan kişileri ifade ediyor.

Dezenformasyon uzmanı ve Siber İstihbarat Enstitüsü İstihbarat Direktörü Dr. Christopher Nehring, Euronews'e verdiği röportajda, "Tek kullanımlık ajanlar genellikle somut eylemler için kullanılıyor," dedi.

Ancak Nehring, bu ajanların istihbarat çalışmaları yapmalarına rağmen casus olarak tanımlanamayacaklarını çünkü casusluğun gizli bilgi toplama anlamına geldiğini kabul ediyor.

"Aslında kullanıldıkları alan bu değil," diyen Nehring, bilgi toplamak yerine bir şeyleri ateşe verdiklerini, duvarlara propaganda çıkartmaları yapıştırdıklarını, grafiti yaptıklarını ya da bir şeylere zarar verdiğini sözlerine ekledi.

İdeoloji alt düzey ajan olmak için yeterli mi?

Terörizm uzmanı ve Aşırılıkla Mücadele Projesi Başkanı Dr. Hans Jakob Schindler, Euronews'e verdiği röportajda, bu "ajanların" sadece tek bir görev için işe alındığını, bu nedenle de Almanya ve Avrupa'daki Rus istihbarat servislerinin yapıları hakkında hiçbir bilgiye sahip olmadıklarını belirtti. Schindler'e göre, bu ajanlar sadece Almanya'da değil, tüm Avrupa'da aktifler.

Bu nedenle Rusya da dahil olmak üzere yabancı aktörler için anonimlik avantajına sahipler. Genellikle Rusya yanlısı açıklamalarıyla dikkat çektikleri Rusya dostu Telegram kanalları aracılığıyla bulunuyorlar. Schindler'e göre, genellikle erkek ve düşük eğitim seviyesine sahip olan bu ajanlarla daha sonra iletişime geçiliyor ve işe alınıyorlar.

Schindler, "Aslında mesele ya ideolojik olarak yardım etmeye motive olmuş ya da maddi çıkarı olan birini bulmaktan ibaret - ideali her ikisinin de mevcut olması," diyor.

Ancak paranın her zaman öncelikli bir rolü olduğunu, bu nedenle sadece ideolojik sebeplerle bu işe dahil olan pek kimse olmadığını vurgulayan terör uzmanı, "Güvencesiz ekonomik koşullar artı ideolojik yakınlık pratikte ideal pakettir."

Schindler, tek kullanımlık ajan meselesinin nispeten basit olduğunu belirtiyor: mümkün olduğunca çok sayıda küçük operasyon gerçekleştirmek, büyük ölçekte işe yarayabiliyor ama aynı zamanda maliyeti düşük ve doğal olarak Rus tarafı için riski en aza indiriyor.

Nehring de aynı fikirde ve ajanların eylemlerinin genellikle "çok karmaşık olmadığını" doğruluyor. Sabotaj operasyonları söz konusu olduğunda, bunlar genellikle küçük ölçekli, nispeten düşük hasarlı eylemler ve miktarları güvensizlik hissi yaratıyor.

Nehring, "Hibrit savaşın amacı Almanya'yı ya da NATO'yu çökertmek değil, muazzam bir güvensizlik duygusu yaratarak savunma iradesini siyasi olarak zayıflatmaktır," dedi.

Eylemlerinin çoğu ilk bakışta zararsız gibi görünse de, daha fazla tırmanışın habercisi olarak görülüyor.

Bu sabotaj eylemleri neye benziyor?

Yılın başındaki seçim kampanyası sırasında, çeşitli federal eyaletlerde 270'ten fazla araç inşaat köpüğüyle sabote edildi ve Yeşillerin şansölye adayı Robert Habeck'in yüzünü ve "daha yeşil ol" sloganı eşliğindeki çıkartmalarla süslendi.

Başlangıçta iklim aktivistlerinden şüphelenilmişti ancak Spiegel'in yaptığı bir araştırmaya göre, bunun Yeşiller'e ve şansölye adaylarına karşı duyguları kışkırtmak amacıyla bir Rus sabotajı olduğu düşünülüyor.

Bununla birlikte, Ukrayna'ya verilen askeri destek üzerinde de duruluyor. Kısa bir süre önce Rus casus insansız hava araçlarının Ukrayna'ya silah sevkiyatını gözetlediği bildirilmişti. Münih Yüksek Eyalet Mahkemesi'nde hesap vermek zorunda kalan Dieter S. ve Alexander J. de dahil olmak üzere, bu tür eylemler için tek kullanımlık ajanlar da kullanılıyor.

Dieter S.'ye yönelik suçlama, Almanya'daki askeri altyapı ve sanayi tesislerine yönelik patlayıcı ve kundaklama saldırıları gerçekleştirmesi için bir irtibat kişisine söz vermesi. Müfettişlere göre, Alexander J. en geç Mart 2024'ten bu yana ona yardımcı oluyor.

Alexander J.'nin potansiyel hedefler üzerinde keşif yaptığı ve örneğin askeri nakliye araçları gibi görüntü ve video materyallerini irtibat kişisine gönderdiği öne sürülüyor. İddianameye göre planlar, Almanya'nın Ukrayna'ya desteğini engellemeyi amaçlıyor. Adı geçen olası hedeflerden biri ise silah nakliyatı için kullanılan bir demiryolu hattı.

İnternetin anonimliği, yabancı aktörlerin bu tür eylemlerde izlerini örtmelerini ve kendilerini "izlenemez" hale getirmelerini mümkün kılıyor. Dieter S. örneğinde olduğu gibi, kiralanan ajan sabotaj ya da casusluk görevi sırasında yakalanırsa, suçtan tek başına sorumlu oluyor.

'Tek kullanımlık ajanlar' işverenlerinden nasıl muamele görüyor?

İstihbarat servislerine göre, Rusya giderek daha fazla deneyimsiz ajanlara başvuruyor. Bunun nedeni, Ukrayna'ya karşı saldırı savaşının başlamasından bu yana, Rus istihbarat servislerinin Almanya'da kendi ajanlarını konuşlandırmasının giderek zorlaşması.

Kesin bir sayı bilinmemekle birlikte, çeşitli raporlar Ukrayna'nın geniş çaplı işgalinin başlamasından bu yana en az 60 Rus diplomatın Almanya'dan sınır dışı edildiğini belirtiyor. Her Rus diplomat otomatik olarak casus değil ancak birçok Batılı istihbarat servisi bazı diplomatların casusluk için kullanıldığını varsayıyor. Diplomatlar dokunulmazlığa sahip ve resmi olarak siyasi, ekonomik ya da kültürel görevler için akredite edildi.

Bu kısıtlama nedeniyle "düşük seviyeli ajanların" kullanımı güvenlik çevrelerinde "çaresizlik eylemi" olarak da adlandırılıyor.

"Tek kullanımlık ajanlar bu açıdan çöpe atılıyor," diyen Schindler, Rus tarafının kısa süreli ajanların akıbetiyle ilgilenmediğini de sözlerine ekledi. "Onlar sadece güvensizlik yaratmak ve bilgi toplamakla ilgileniyorlar."

Suçlar, 5 yıla kadar hapis cezası öngören "anayasa karşıtı sabotajdan," özellikle ciddi vakalarda 10 yıla kadar hapis cezası öngören "gizli servis ajanı faaliyetine" kadar cezalandırılabiliyor.

Müfettişler şimdiye kadar emri verenleri değil, genellikle sadece şüpheli "tek kullanımlık ajanları" yakalayabildi. ZDF Frontal tarafından yapılan bir araştırmaya göre, bu durum Alman Anayasayı Koruma Dairesi için sürekli bir ikilem. Zira kapsamlı bir soruşturmadan sonra bile sorumlular çoğu zaman şüpheye yer bırakmayacak şekilde tespit edilemiyor.