Hollanda seçimlerinde D66 zaferi resmileşti: Jetten başbakanlığa yakın

Merkez liberal D66 Partisi'nin bu haftaki nefes kesici erken genel seçim yarışında aşırı sağcı Özgürlük Partisi'ni (PVV) geride bırakarak birinci parti olduğu resmîleşti.

Oyların neredeyse tamamı sayıldıktan sonra Hollanda basın ajansı ANP, Geert Wilders liderliğindeki PVV’nin artık Rob Jetten’in liderliğindeki D66’yı geçme ihtimalinin kalmadığını duyurdu.

Henüz sayılmayan oylar sadece Venray belediyesinden geliyor. Belediye binasında çıkan yangın, sayımın gecikmesine yol açtı. Ayrıca yurt dışında yaşayan seçmenlerin posta oyları da pazartesi günü açıklanacak.

Son verilere göre D66’nın 15 bin 155 oy farkla önde olduğu belirtildi.

Kısaltması “Demokratlar 66” olan D66, kurulduğu yıl olan 1966’dan adını alıyor. Parti bu seçimde büyük bir sıçrama yaparak parlamentodaki sandalye sayısını 9’dan 26’ya çıkardı.

ANP’ye göre D66, “artık sandalye” (residual seat) kazanma olasılığıyla bu sayıyı 27’ye yükseltebilir.

Bu sonuç, koalisyon kurma görevini ilk olarak D66’nın üstleneceği ve Rob Jetten’in de başbakanlık için güçlü aday haline geldiği anlamına geliyor.

Rob Jetten kimdir ve D66 neyi savunuyor?

Liberal merkez partisi D66, son olarak eski Başbakan Mark Rutte’nin 2023’te sığınma krizi nedeniyle düşen hükümetinde yer almıştı.

Rob Jetten, Rutte hükümetinde 2024’e kadar İklim ve Enerji Politikası Bakanı olarak görev yaptı.

Jetten, seçim kampanyasında “ilerici politikalara dönüş” çağrısı yaptı. Önceliklerini şu şekilde sıraladı:

• Yeşil enerji yatırımlarıyla enerji maliyetlerini düşürmek,
• Konut krizini çözmek için yeni şehirler kurmak,
• Sağlık sistemindeki yükü hafifletmek için hastalıkların önlenmesine odaklanmak.

Konut politikası konusunda Jetten, 10 yeni şehir kurmak ve bürokratik engelleri azaltarak yılda 100 bin yeni konut inşa etmek istiyor.

Göç konusundaysa Jetten, uyum programlarına daha fazla bütçe ayırmayı ve AB dışından iltica başvurusu yapılabilmesini savunarak hem yasa dışı göçle mücadele hem de topluma entegrasyonu güçlendirme sözü verdi.

Jetten nasıl bir hükümet kurmak istiyor?

Jetten, savaş veya şiddetten kaçan kişilerin Hollandaca öğrenerek topluma katılım sağlamasını teşvik edecek bir göç politikası izleyeceğini söyledi. Aynı zamanda, “çürük elmaların sistemden ayıklanacağını ve sınır dışı edileceğini” belirtti.

D66 lideri ayrıca, göç konusundaki anlaşmazlık nedeniyle geçen haziranda koalisyondan çekilerek hükümetin düşmesine yol açan Wilders’a sert eleştiriler yöneltti

“Hollanda kimliğini rehin alıyor, topluma bölünme ekiyor,” dedi.

Jetten, seçim gecesi yaptığı konuşmada “geniş bir siyasi merkezde” koalisyon kurmak istediğini açıkladı. Bu, sol eğilimli GL-PvdA, merkez CDA ve muhafazakâr VVD partileriyle olası bir iş birliğine işaret ediyor.

Ancak VVD, GL-PvdA lideri Frans Timmermans ile aynı hükümette yer almaya sıcak bakmadığını açıklamıştı. Timmermans’ın, beklenenden düşük oy oranı sonrası istifasıyla birlikte bu tutumun değişip değişmeyeceği henüz belirsiz.

D66’nın zaferi, Wilders’ı siyasi olarak daha da yalnızlaştırıyor; zira D66 da dahil olmak üzere çoğu parti PVV ile koalisyon kurmayı reddediyor.