Trump'ın Orta Doğu'daki atamaları, aşırı İsrail yanlısı bir politikaya işaret ediyor

Seçilmiş başkan Donald Trump, Salı günü ABD'nin İsrail Büyükelçiliği'ne 1996'dan 2007'ye kadar Arkansas valiliği yapmış Mike Huckabee'yi, Orta Doğu Özel Temsilciliği görevine de kamuoyunda 'emlak zengini' olarak tanımlanan Steven Witkoff'u, Brett Mcgurk'un yerine atadı.

İki atama da Cumhuriyetçilerin çoğunluğu elinde bulundurduğu Senato'nun onayından geçecek.

ABD menşeli The New York Times gazetesinin internet sitesinde Çarşamba günü yayınlanan haberde, görevlendirmeler için, "Trump'ın Orta Doğu'daki tercihleri İsrail yanlısı kararlı bir politikaya işaret ediyor" başlığı atıldı.

Eski Arkansas Valisi Huckabee

11 yıl süreyle Arkansas eyaletini vali olarak yöneten Mike Huckabee, 2008 - 2016 yıllarında iki kez ABD başkanlığına adaylığını koyup, Cumhuriyetçi Parti ön seçimlerinde elenmiş bir isim.

En son dini yayınlar yapan televizyon ağı Trinity Broadcasting Network'te program sunuyordu. Şubat 2024'te ve daha önceleri İsrail'e 'dini turlar' düzenledi.

2009'da, Doğu Kudüs'te yaptığı bir konuşmada İsrail'in Batı Şeria üzerinde egemenlik hakkı olduğunu savunup, "Batı Şeria diye bir yer olmadığını" öne sürdü.

13 Kasım Çarşamba günü sabahı İsrail Ordu Radyosu'nun yayınına bağlanan Huckabee, Trump yönetiminin Kudüs'teki temsili hakkında ayrıntılara girmekten kaçındı. "Ben politikayla uğraşmayacağım. Başkan'ın (Donald Trump) politikası ne ise o" dedi.

İsrail Büyükelçisi olarak aday gösterilmesinden sonra sosyal medyada, Huckabee'nin hakkında bir dizi arşiv videosu paylaşıldı. Ocak 2017 tarihli bir görüntüde, "Batı Şeria diye bir şey yok. İşgal diye bir şey yok" diyor.

Aynı görüntüde İsraillilerin Batı Şeria'daki yasa dışı yerleşimleri hakkında, "Onlar işgalci değil. Onlar topluluk. Oralarda mahalleler, şehirler var" diye bahsediyor.

Peace Now'a göre, 2024, İsrail'in Batı Şeria'daki topraklara en fazla el koyduğu yıl. Sene başından bu yana el koyulan toplam arazi, 23.700 dönüm olarak kaydedildi.

İsrail, Batı Şeria'da 100'den fazla yerleşim birimi inşa etti. Bölgede yaklaşık 500.000 Yahudi yerleşimci yaşıyor. Uluslararası hukuka göre Batı Şeria ve Doğu Kudüs'teki Yahudi yerleşim birimleri yasa dışı sayılıyor.

Filistin Yönetimi, işgali altındaki Batı Şeria'nın bir bölümünü yönetiyor ancak yerleşim birimlerinin bulunduğu bölgenin yüzde 60'ında faaliyet göstermesi yasaklanıyor.

Önde gelen insan hakları örgütleri İsrail'in Batı Şeria'daki yönetimine işaret ederek Filistinlilere "apartheid rejimi" uygulamakla suçluyor. İsrail bu iddiaları İsrail'in meşruiyetine yönelik bir saldırı olarak reddediyor.

Huckabee, 2008'de, ABD merkezli medya kuruluşu BuzzFeed'de yayınlanan bir videoda, Filistin diye bir devletin olmadığını, "bağımsız bir Filistin devletinin İsrail sınırlarında değil, Mısır, Suriye veya Ürdün gibi komşu Arap devletlerinin sınırlarında kurulması ve tanımlanması gerektiğini" söylüyor.

İsrail'in aşırı sağcı Maliye Bakanı Bezalel Smotrich, çarşamba günü X'te yayınladığı gönderide, Huckabee'nin ABD İsrail Büyükelçiliği rolüne aday gösterilmesini kutladı ve onunla, "İsrail topraklarının tamamının İsrail halkına ait olduğunun tartışmasız tarihi" noktasında birlikte çalışmayı "dört gözle beklediğini" ifadelerini kullandı.

Steve Witkoff

ABD kamuoyunda "emlak zengini" diye lanse edilen ve Donald Trump'ın "golf arkadaşı" olarak da bilinen Steve Witkoff, ABD'nin Orta Doğu Özel Temsilciliği görevine aday gösterildi.

Trump, Witkoff kararı hakkında paylaştığı gönderide, "(Steve Witkoff) Barış için yılmaz bir ses olup hepimizi gururlandıracak" diye yazdı.

Witkoff, Trump'ın kampanya sürecinde bağış toplanmasında aktif rol üstlendi. Özellikle ABD menşeli web sitesi The Bulwark'a, Joe Biden'ın İsrail'e bomba sevkiyatını durdurduğu dönemde ABD'li Yahudilerden "6 - 7 haneli bağış topladığını" söyledi. "Arkadaşlarımın hepsini aradım, 'Trump için ne yapabiliriz?' diye sordum" diyor.

Öte yandan, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Temmuz 2024'te ABD'deki Kongre'ye hitap ettiği sıra, salonda bulunanlardan biri de Steve Witkoff'tu. O günle ilgili Fox Business'a konuşan Witkoff, "Orada olmak ayrıcalıktı. Her beş saniyede bir ayağa kalktık" demişti.

Marco Rubio

Trump'ın dışişleri bakanlığına Florida Senatörü Marco Rubio’yu atayacağı öne sürülmüştü. Perşembe günü Trump'ın Truth Social hesabından yapılan açıklamada Rubio'nun aday gösterildiği kesinleşti.

İsrail ve Hamas arasındaki ateşkes çağrılarına karşı çıkan Rubio, militan grubu “acımasız hayvanlar” olarak nitelendirdi. “Hamas yanlısı, İsrail karşıtı propaganda yaydığı” ve “ulus için varoluşsal bir tehdit” oluşturduğu iddialarıyla TikTok’un yasaklanmasını talep etti.

İsrail’in, İran’ın geçtiğimiz ekim ayında gerçekleştirdiği füze saldırısına güçlü bir yanıt vermesi gerektiğini savunan Rubio, “İsrail’e ‘itidal’ göstermesini talep edenler, İran’a rejimi tehdit eden zararlar verebilme yeteneğine sahip olduklarını ve bunu yapmayarak itidal gösterdiklerini unutmamalıdır,” dedi.

Bütün bunlar göz önüne alındığında, Rubio’nun ABD Dışişleri Bakanı olarak atanması özellikle Orta Doğu’da önemli etkiler yaratabilir.

Rubio’nun dışişleri bakanı olması, ABD’nin Orta Doğu’daki müttefikleriyle ilişkilerini güçlendirmeye yönelik adımlar atabileceğini ve bölgedeki Amerikan varlığını artırabileceğini gösteriyor. Bu durum, Filistin'i ve Hamas'ı destekleyen Türkiye ile ilişkilerde bazı gerilimlere yol açabilir.