Güney Afrika'da kaçak madencilere 'dumanlı' operasyon

Güney Afrikalı yetkililer, North West eyaletindeki kapalı bir madende yüzlerce kaçak madenci olduğunu bildirdi. Madencilerin yiyecek ve su kaynakları kesilerek "dumanla dışarı çıkarılmaları" yoluna başvuruldu.

Stilfontein'daki madencilerin, polisin yer altına malzeme taşımak için kullanılan girişleri kapatmasının ardından yiyecek, su ve diğer ihtiyaçların eksikliğinden mağdur olduğu düşünülüyor.

Polis, kaçak madencileri yakalamak ve gözaltına almak için Vala Umgodi (Deliği Kapat) operasyonunun bir parçası olarak haftalardır terk edilmiş altın madeninin etrafında beklemedeydi.

North West eyaletinin polisi sözcüsü Sabata Mokgwabone, yakın zamanda üç madenciyi dışarı çıkarmaya yardım edenlerden alınan bilgiler doğrultusunda, 4.000'e kadar madencinin yer altında olabileceğini söyledi. Fakat polis resmi bir tahminde bulunmadı.

Yerel dilde "zama-zama" olarak bilinen en az 1.000 kaçak madenci, son haftalarda dışarı çıktı ve birçoğunun erzaksız kaldıkları için zayıf, aç ve hasta oldukları bildirildi.

Polis tarafından perşembe günü yapılan açıklamada yer altından çıkanların yakalanması için ekiplerin maden çevresindeki bölgeleri gözetlemeye devam ettiği vurgulandı. Sözcü Athlenda Mathe, perşembe günü çürümüş bir ceset bulunduğunu ve doktorların olay yerinde inceleme yaptığını söyledi.

Kabine Bakanı Khumbudzo Ntshavheni çarşamba günü yaptığı açıklamada, hükümetin kaçak madencilere herhangi bir yardımda bulunmayacağını çünkü suça karıştıklarını söyledi.

Ntshavheni, "Suçlulara yardım göndermiyoruz. Onları dumanla dışarı çıkaracağız. Dışarı çıkacaklar. Suçlulara yardım edilmemeli. Onları oraya biz göndermedik," dedi.

Yetkililere göre üst düzey polis ve savunma yetkilileri operasyona katılmak üzere cuma günü bölgeyi ziyaret edecek.

Yerel basındaki haberlere göre, maden güvenliği uzmanları polisin yer altındaki madencilerin sayısına ilişkin tahminini sorguluyor ve yaklaşık 2.000 kişinin daha gerçekçi olduğunu söylüyor.

Güney Afrika'nın eski altın madenciliği bölgelerinde kaçak madencilik onlarca yıldır devam eden bir sorun. Madenciler, kalan olası yatakları bulmak için kapalı kuyulara giriyor.

"Zama-zamalar" çoğunlukla komşu ülkelerden geliyor ve polis, yasa dışı faaliyetlerin madencileri çalıştıran daha büyük sendikaları da kapsadığını söylüyor.

Onların varlığı, soygundan tecavüze kadar çeşitli suçlar işlediklerini söyleyen yakındaki topluluklarla da gerginliklere yol açtı.

Kasım 2023'te Güney Afrika Cumhurbaşkanı Cyril Ramaphosa, 492 milyon randlık (944,2 milyon Türk Lirası) bir operasyonun parçası olarak kaçak madencilikle mücadeleye yardımcı olmak üzere binlerce asker görevlendirmişti.

Bu ayın başlarında, Geçici Ulusal Polis Komiseri Korgeneral Shadrack Sibiya, Aralık 2023'ten bu yana yedi eyalette en az 13.690 kaçak madencilik şüphelisinin tutuklandığını söyledi.

Madencilik sektörünü savunan bir kuruluş olan Güney Afrika Maden Konseyi (MCSA), kaçak madenciliğin ülke ekonomisine her yıl onlarca milyar rand değerinde ihracat ve vergi kaybına neden olduğunu belirtti.