Trump ile Netanyahu, Gazze ateşkesi için kritik zirvede buluşuyor

ABD Başkanı Donald Trump ile İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu’nun pazartesi günü Florida’daki Mar-a-Lago malikanesinde bir araya gelmesi bekleniyor. Washington yönetimi, Gazze’deki ateşkes sürecinin ikinci ve daha karmaşık aşamasına geçilmeden önce sürece yeni bir ivme kazandırmayı hedefliyor.

Görüşmenin, Trump’ın Netanyahu ile olan güçlü ilişkisini kullanarak, yavaşladığı belirtilen ateşkes sürecini yeniden hızlandırma amacı taşıdığı ifade ediliyor. Netanyahu, sürecin ilerlemesini yeterince 'zorlamamakla' eleştiriliyor.

Trump’ın İsrail ile Hamas arasında sağladığı ilk ateşkes büyük ölçüde korunmuş olsa da son dönemde ilerleme yavaşladı. Taraflar birbirlerini ateşkesi ihlal etmekle suçlarken, uluslararası baskının ağırlıklı olarak Tel Aviv üzerinde yoğunlaştığı belirtiliyor. ABD, İsrail ve Arap ülkeleri arasında da sürecin nasıl ilerleyeceği konusunda görüş ayrılıkları bulunuyor.

Ateşkesin ilk aşaması, Hamas’ın 7 Ekim saldırılarının ikinci yıl dönümüne yakın bir tarihte, ekim ayında başlamıştı. İkinci aşama ise Trump’ın 20 maddelik planını içeriyor ve çok daha karmaşık bir yapıya sahip. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi tarafından onaylanan bu plan, Hamas’ın Gazze üzerindeki yönetiminin sona erdirilmesini hedefliyor.

İkinci aşama neden zor?

İkinci aşama, Gazze’nin silahsızlandırılmış şekilde yeniden inşa edilmesini ve bu sürecin Trump’ın başkanlık edeceği “Barış Konseyi” adlı uluslararası bir yapı tarafından denetlenmesini öngörüyor.

Bu kapsamda Filistinlilerin, günlük yönetimi üstlenecek 'teknokrat ve siyasi olmayan' bir yönetim kurması planlanıyor. Aynı zamanda İsrail ile Arap dünyası arasında normalleşme adımları ve Filistin’in gelecekteki statüsüne dair bir yol haritası da gündemde.

Ancak savaşın yıktığı Gazze’nin yeniden inşası, Hamas’ın silahsızlandırılması ve 'Uluslararası İstikrar Gücü' adı verilen yeni bir güvenlik mekanizmasının kurulması gibi başlıklar ciddi lojistik ve insani sorunlar barındırıyor.

Barış Konseyi’nin, iki yıllık ve yenilenebilir bir BM yetkisiyle Gazze’nin yeniden inşasını denetlemesi öngörülüyor. Konsey üyelerinin yıl sonuna kadar açıklanması beklenirken, bu duyurunun pazartesi günkü görüşmenin ardından gelebileceği ya da gelecek aya kalabileceği belirtiliyor.

Görüşme, ABD’nin Ortadoğu özel temsilcisi Steve Witkoff ve Trump’ın damadı Jared Kushner’ın kısa süre önce Mısır, Katar ve Türkiye’den yetkililerle Florida’da yaptığı temasların ardından gerçekleşiyor. Bu ülkeler ateşkes sürecinde arabuluculuk yapıyor.

Netanyahu, Trump’ın ikinci başkanlık döneminde Beyaz Saray’ı ziyaret eden ilk yabancı lider olmuştu. Ancak bu görüşme, Trump’ın ekim ayında ateşkesin ilk aşaması için İsrail’e yaptığı ziyaretten bu yana iki liderin ilk yüz yüze buluşması olacak.

Görüşmede İran dosyasının da ele alınması bekleniyor. Trump, haziran ayında ABD’nin İran’ın nükleer tesislerine düzenlediği saldırıların Tahran’ın nükleer kapasitesini 'tamamen yok ettiğini' savunurken, Netanyahu tehdidin hâlâ sürdüğünü ve yeni saldırıların gerekebileceğini ileri sürüyor.